Xenofoben van links, xenofoben van rechts

De Nederlandse politieke cultuur zoals die op dit moment bestaat wordt overheerst door één emotie: xenofobie. Alle Nederlanders zijn het erover eens dat ons land ooit idyllisch was, een arcadia van sociale saamhorigheid, met een eigen cultuur waar we gerust trots op mogen zijn. En alle Nederlanders zijn het er ook over eens dat invloeden van buiten de idylle dreigen te verstoren. De onenigheid draait om de bron van de kwaadaardige invloeden.

Rita Verdonk is een politica die op komt voor de bedreigde Nederlandse identiteit, en de Nederlanders oproept trots op Nederland te zijn. In haar ogen is de voornaamste bedreiging van de Nederlandse identiteit de komst van immigranten, met name moslims, die zich weigeren aan de Nederlandse cultuur aan te passen. In mindere mate is ook de toenemende invloed van de Europese Unie een bedreiging. De buitenlandse invloed waar de xenofoben van links het meest voor beducht zijn, is voor haar minder een probleem. Het is merkwaardig. Hoewel ze zegt trots op de Nederlandse cultuur te zijn, vertoont ze bij voortduring een diepe minachting voor de Nederlandse parlementaire traditie, die zeer karakteristiek is voor het land, en bovendien tot de oudste democratische stelsels ter wereld behoort. In plaats daarvan voert ze politiek op Amerikaanse grondslag.

De Amerikaanse invloed is waar de xenofoben van links het meest beducht voor zijn. De ‘vermarkting’, de manier waarop alles gecommercialiseerd wordt, de ‘no nonsense’-politiek, de militaristische reflexen, het gebrek aan belangstelling voor de milieu- en armoede-problematiek, het zeer on-Nederlandse gebrek aan nuchterheid dat overal zichtbaar wordt, zijn wat de linkse hap ‘Amerikaanse toestanden’ noemt. Als links zich zorgen maakt over jeugdcriminaliteit, dan wordt die niet toegeschreven aan de Antilliaanse of Marokkaanse cultuur waar de daders vaak uit afkomstig zijn, maar aan de cultuur die ze opzuigen uit de media: de rapcultuur, die misschien, in de ogen van links, in het begin een oprechte culturele uiting was van groepen in een benadeelde positie, maar waar nu de vermaledijde commercie zijn klauwen in heeft gezet.

Het ideale Nederland van rechts verschilt in wezen niet eens zo heel erg van het ideale Nederland van links, maar er bestaat geen enigheid over de vraag waar de voornaamste bedreiging voor dit ideaal te vinden is. In een betere wereld zou het wellicht mogelijk zijn dat over deze kwestie een meer open dialoog tot stand komt.