De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.
De wondere wereld van de wetenschap is een woelige: continu worden bestaande theoriëen verworpen, nieuwe paradigma’s aangedragen en wereldschokkende experimenten uitgevoerd. Maar de geboorte van een hele nieuwe tak van wetenschap maken we niet meer vaak mee.
De oerwetenschap Filosofie is natuurlijk al heel wat jaartjes bij ons. Wis- Natuur- en Scheikunde en Biologie bestaan ook al eeuwen en zelfs relatieve nieuwkomers als Economie of Psychologie vinden op z’n laatst de oorsprong in de negentiende eeuw. Er verschuift natuurlijk wel een en ander (alchemie->chemie) en soms wordt een bepaald aandachtsgebied tot een wetenschapsgebied ‘bevordert’ (milieuwetenschappen) maar een écht nieuw fenomeen dat een hele wetenschap toebedeeld krijgt, dat komt toch echt maar zelden voor. De laatste écht nieuwe wetenschap moet wel ‘Informatica‘ (het Engelse ‘Computer Science’ klinkt een stuk gewichtiger) zijn. Een geheel nieuwe entiteit, de computer, eiste een hele nieuwe tak van wetenschap voor zich op. Filosofen, wiskundigen en psychologen interesseerden zich voor de eigenschappen en mogelijkheden van het ding en zo’n vijftig jaar verder is Informatica (en subgebieden als AI) een vaste kracht in het rijtje wetenschappen. In deze hoek moeten we ook de allernieuwste telg van de wetenschap zoeken.
De laatste tien jaar is er namelijk een geheel nieuw natuurfenomeen ontstaan, iets dat door miljarden mensen vrijwel dagelijks gebruikt wordt en dat een grote impact heeft op de wereld en haar bewoners. Ik heb het natuurlijk over het Wereldwijde Web. Tot nu toe werd onderzoek naar het Web altijd onder informatica geschaard en van echte wetenschap was eigenlijk geen sprake: het bleef toch een ingenieurs-aangelegenheid waarbij steeds gekeken werd wat de huidige problemen waren en hoe die het beste opgelost konden worden.
Maar met de (voor bijna iedereen onverwachte) explosie van het gebruik van het Web en de opkomst van aanvankelijk onvermoedde applicaties op het nieuwe Web 2.0 beginnen steeds meer vragen te rijzen waar geen simpele antwoorden meer op te geven zijn door ingenieurs alleen. En zoals vliegen op stront afkomen, zo trekken wetenschappers zich samen rond de vragen die het huidige (en toekomstige) Web oproept.
Eén van de aanjagers van de nieuwe wetenschap is geen onbekende in Web-land. Sterker nog, het gaat hier om de man die het hele ding uitgevonden heeft: Tim Berners-Lee (TBL voor intimi). Hij was het die in 2006 in samenwerking met andere vooraanstaande Web-wetenschappers de term ‘Web Science’ opperde en een schets gaf van de openstaande vragen en de vragen die we nog kunnen verwachten. En in de Scientific American van deze maand publiceert hij met Nigel Shadbolt de eerste bevindingen en de ‘road ahead’.
Eén van de openstaande vragen is wat er gebeurt als het Web groter wordt. Wat zijn eigenschappen van zo’n wijd vertakt netwerk van documenten. Wat is er nodig om het Web naar het volgende niveau te brengen? Hoe worden sociale structuren beinvloedt door het opkomend Web-gebruik. Vragen over virtuele identiteit en diefstal daarvan. Hoe bestaan veiligheid, vrijheid en democratie straks op in de virtuele wereld. Wat gebeurt er met de verscheidenheid aan talen en culturen? Allemaal vragen die gesteld worden en al deze vragen vereisen kennis uit verschillende klassieke disciplines (filosofie, wiskunde, sociologie) maar ze hebben gemeen dat ze allemaal opgeworpen worden in het kader van dat netwerk waar jij nu dit stuk via leest: het Web. Daarom is er volgens Berners-Lee en co. een hele nieuwe, multidisciplinaire tak van wetenschap nodig: Web Science.
En wij zijn in de unieke positie dat er nog geen Nederlandse naam voor de kersverse wetenschap bestaat. Webwetenschap? Webologie? Webkunde? ideeën zijn welkom, ik zal zien wat ik kan doen om het beste voorstel gemeengoed te maken.
Reacties (12)
Communicatiewetenschap?
@1 Dat zou best een goede term zijn, maar die is helaas al bezet door een pretstudie.
;)
Toevallig deze link van een vriend gekregen. Ik ben sinds kort bezig e.e.a. rondom Web Science op te zetten met een aantal mensen van de informatica-afdeling (ICIS) van de Radboud Universiteit. Vooralsnog hebben we nog geen duidelijk startpunt, wat gelijk een beetje de crux van het probleem aangeeft; Web Science is zo interdisciplinair, dat het moeilijk is een begin te vinden. Als je iets wil onderzoeken, zal je het (helaas) toch ergens moeten gaan afbakenen, maar elke beperking doet weer geen recht aan het fenomeen.
Als iemand leuke suggesties heeft hoor ik die graag ;)
Machiaraneopolisociologie?
Het web is het domein van de spin (araneologie). Die weeft zijn web (machiavellisme)en het hierboven bedoelde web vangt complete gemeenschappen (sociologie)die, eenmaal gevangen in het web, op die plek het beste voor zichzelf er van willen maken (politicologie).
Of zoiets…..
Informatica is breder dan alleen computers gedoe. En het gaat toch meer om de impact op menselijk gedrag dan om technische mogelijkheden.
Netwerk Sociologie.
Proletariers sller lander verenigt u en stem op Wilders.
@5: Dan is het nog altijd netwerksociologie.
Maar die term kan ook slaan op netwerken van mensen, zonder de twiddly bits.
@3: ha, dat is interessant. Ik merk wel dat er bij de opleidingen AI en Informatica aan de Nederlandse universiteiten het Web steeds meer een factor van belang is. Er worden een aantal vakken gegeven in de bestaande curricula.
Het probleem is inderdaad de multidisciplinariteit. Sociologen kunnen een hoop interessants over het Web te weten komen en hetzelfde geldt voor Informatici, maar écht interessant wordt het pas als ze hun bevindingen kunnen combineren. Het gebeurt al mondjesmaat, maar het zou leuk zijn als er meer gebeurt.
Een goede eerste stap zou een vak op een universiteit zijn. Hierin zou je stukjes Web 2.0, Semantic Web (mijn eigen vakgebied), Sociologie en Netwerkwiskunde kunnen combineren. Ik zie het wel gebeuren. Succes met het opzetten, als je hulp/info wilt, kan je me altijd contacteren :)
@4: goeie suggestie, misschien wat lang :)
Ik vind webwetenschap toch nog steeds wel een goeie.
@9: Webwetenschap vind ik eigenlijk ook het beste.
Dat evolueert wellicht nog tot webologie.
Is er al een leerstoel voor dit vak aan één van de universiteiten?
Network Sociality (Wittel, 2001) is al een begrip in de wereld van de sociale wetenschappen.
Ik denk dat de STS wetenschappen ook een mooie invalshoek hebben op de technologie-society invalshoek van wetenschap.
Het web zie ik zelf als slecht weer een nieuw kanaal hoe sociale relaties worden geconstrueerd, net zoals de telefoon/telegraaf/televisie/mobiel ook allemaal hebben gedaan. Web 2.0 is een hype woord om collectieve betekenisdeling te verklaren en er zijn mensen die zeggen dat te kunnen designen. De wetenschap biedt daar al handvaten voor, alleen lopen de informatie- en IT managers nog erg achter in hun redenaties en methodologie-en om daar academisch onderzoek naar te doen imo.
Als dat gedoe tussen GC en GS zo doorgaat, zal webwetenschap als een onderdeel van de polemologie worden gezien en over een poosje ondergebracht worden bij het CICAM.