Berichtgeving Griekenland een farce

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Want laten we als krant vooral geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor beoordelen van claims, moeten ze bij Trouw hebben gedacht. Dat moeten onze lezers zelf maar uitzoeken:

Zonder een compromis over verdere steun aan Griekenland lijkt een bankroet van het Zuid-Europese land dichtbij te zijn. De schatkist is nagenoeg leeg en Griekenland moet in juni voor circa 1,6 miljard euro aan leningen terugbetalen aan het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

Op de plank ligt nog ruim 7 miljard euro aan eerder toegezegde leningen, maar de geldschieters (naast de eurolanden, de Europese Centrale Bank en het IMF) zijn niet bereid dit over te maken zonder dat er harde afspraken zijn gemaakt. De nieuwe regering in Griekenland wil echter af van het stringente bezuinigingsbeleid. Dat beleid is er (mede) de oorzaak van dat het zo slecht gaat in Griekenland, meent de huidige regering.

Ach ja, die luie Grieken roepen weer eens wat, denk je dan.

Maar hoe zit het nou echt? Is het stringente bezuinigingsbeleid er mede oorzaak van dat het zo slecht gaat in Griekenland?

Het wordt nu een heel klein beetje technisch, maar het antwoord op die vraag is gewoon ‘ja’. De bekende hippie (en hoofdeconoom van het IMF), Olivier Blanchard, heeft er zelfs een paper over geschreven. Ik citeer uit de conclusie (p. 19):

What do our results imply about actual multipliers? Our results suggest that actual fiscal multipliers have been larger than forecasters assumed. But what did forecasters assume? […]

We believe, however, that a reasonable case can be made that the multipliers used at the start of the crisis averaged about 0.5. […]

If we put this together, and use the range of coefficients reported in our tables, this suggests that actual multipliers ere substantially above 1 early in the crisis.

Met andere woorden: toen Griekenland aan het begin van de crisis dramatische bezuinigingen kreeg opgelegd in ruil voor noodsteun gingen economen ervan uit dat de fiscal multiplier 0,5 was.

Dat betekent dat voor iedere euro die door de Griekse overheid werd bezuinigd, de Griekse economie met een halve euro zou krimpen. Dat is weliswaar vervelend, maar dan heb je netto toch nog een halve euro gewonnen ten bate van de Griekse overheidsfinanciën.

In werkelijkheid bleek de fiscal multiplier echter ‘substantieel’ boven 1 te liggen. En dat betekent dat voor iedere euro aan overheidsbezuinigingen de economie met meer dan 1 euro krimpt. Omdat de overheidsfinanciën uiteraard afhankelijk zijn van belastinginkomsten die afkomstig zijn uit de nationale economie, ontstond vervolgens een vicieuze cirkel van bezuinigingen die de (Griekse) overheid meer kostten dan dat ze opleverden. Met als extra bonus een Griekse economie die totaal op zijn gat kwam te liggen.

Het IMF is hierover anderhalf jaar geleden dan ook al publiekelijk door het stof gegaan. Maar bij Trouw komen ze nog steeds niet verder dan he said/she said.

Ongetwijfeld omdat iedere andere benadering ingaat tegen onze diepgekoesterde vooroordelen over luie en onverantwoordelijke Grieken.

Dat de Griekse fiscal multiplier groter dan 1 is (Krugman schatte ‘m in februari van dit jaar op 1,3), plaatst ook de eisen van de Griekse schuldeisers in perspectief. Begin 2015 had de Griekse overheid een primair surplus van 1,5% van het BNP. Van de schuldeisers moest dit naar 4,5%. Combineer dit met een fiscal multiplier van 1,3 en in feite kwam hun eis er dus op neer dat de Griekse economie nog eens met 7,5-8% zou moeten krimpen.

Maar het zijn uiteraard de Grieken die eindelijk maar eens realistisch moeten worden, nietwaar?

Open artikel

Reacties (13)

#1 Jeroen Laemers

Dat nieuwsconsumenten actief dom worden gehouden door de zogenaamde ‘kwaliteitskranten’ wordt nog eens extra geïllustreerd door deze de poll bij dit artikel in de Volkskrant (waarin terloops wordt gemeld dat de schuldeisers enkel willen dat Griekenland eindelijk ‘orde op zaken’ stelt).

Op de vraag ‘Zijn we veel te geduldig met Griekenland?’ antwoordt maar liefst 71% van de respondenten met ‘ja’.

Zie hier de triomf van het gesundes Volksempfinden.

#2 Grolschje

Met die multiplier hangt het er maar net van af op wat je bezuinigd. Dat hebben die Grieken kennelijk helemaal fout gedaan.

#3 mark3000

De hele economie van een land lineariseren… en daar een complex woord “fiscal multiplier” aan plakken. En ik maar denken dat economie een lastig topic was;).

#4 Jeroen Laemers

@2:

Met die multiplier hangt het er maar net van af op wat je bezuinigd [sic]. Dat hebben die Grieken kennelijk helemaal fout gedaan.

Gelul. Sterker nog: wanhopig gelul.

De discussie gaat hier over de fiscal multiplier onafhankelijk van waar de overheidsbezuinigingen/-bestedingen precies heen gaan, al was het maar omdat de bepaling van dat getal anders volstrekt ondoenlijk wordt.

Overigens gaat Blanchards paper niet alleen over Griekenland, maar ook, onder andere, over Nederland.

En ook hier bleek de multiplier groter dan 1 te zijn. Dus als je de Grieken verwijt dat ze op de verkeerde dingen hebben bezuinigd, kun je Rutte c.s. exact hetzelfde verwijten.

Maar dat doe je natuurlijk niet.

#5 Bookie

Gewoon objectief opgeschreven door Trouw. Een krant hoort nu eenmaal objectief te zijn in berichtgeving. Het betreft hier geen opiniestuk (hoofdredactioneel commentaar).

Een beetje raar dat @0 subjectiviteit van een krant verwacht.

#6 Le Redoutable

Dat Griekenland op de rand van de afgrond staat is natuurlijk gewoon en feit. Die fiscale multiplier zegt niet zoveel, als de inkomsten niet komen uit in het eigen land gegenereerde productie, maar uit gedoneerd en geleend geld uit het buitenland. Als die bubbel leegloopt is de multiplier al snel negatief.

Sowieso wordt er in Griekenland maar mondjesmaat echt bezuinigd en hervormd en wordt dat volkomen teniet gedaan doordat deze regering zo’n rampzalig economisch beleid voert dat particulieren hun geld massaal in het buitenland parkeren en bedrijven geen enkele investering meer durven te doen. Bovendien werken de meeste hervormingen niet direct, maar pas na enkele jaren.

#7 Cerridwen

Jeroen verwijt Trouw een loopje te nemen met de waarheid, maar zelf zet hij zijn punt ook nogal dik aan.

Dat van die fout in de multipliers geldt namelijk niet universeel, maar vooral aan het begin van de crisis (latere multipliers zijn lager), en ze gelden ook voor andere landen waar steun aan gegeven is (die veel sneller weer gestabiliseerd zijn dan Griekenland). De vicieuze cirkel is doorbroken, want in zomer 2014 groeide de Griekse economie weer en waren de overheidsfinanciën gestabiliseerd.
Het IMF zegt bovendien dat ondanks deze fout, ze dezelfde aanbevelingen zou hebben gedaan aan Griekenland, en dat het ondanks alles toch een goed idee was het Griekse programma in te zetten. Met andere woorden, het alternatief van niet ingrijpen was nog altijd erger geweest.

Aangezien de staat van Griekenland nu niet één oorzaak heeft, en het haast ondoenlijk is om objectief vast te stellen wat precies welke bijdrage heeft geleverd, is het goed te begrijpen dat Trouw niet pretendeert een objectieve arbiter van de waarheid te kunnen zijn in deze, maar de betrokken partijen laat spreken zodat de lezer zijn eigen conclusie kan trekken.

Overigens gebeurt er van alles met Griekenland op het moment (Griekenland betaalt het IMF morgen niet en wil de betalingen in juni bundelen, sinds Zambia in de jaren ’80 niet meer voorgekomen), maar in het volgen van de actualiteit is dan weer geen interesse.

#8 MrOoijer (Jan van Rongen)

Gisterenavond naar nieuwsuur gekeken en zelfde laken een pak: de verslaggeving gaat er simpelweg van uit dat de Grieken ongelijk hebben.

Onze conclusie was opnieuw: de gewone media in Nederland geven een eenzijdig beeld, gekleurd door de neo-liberae bril van de EU. Zelfs de US bericht hier veel genuanceerder en breder.

#9 Cerridwen

@8:

Gisterenavond naar nieuwsuur gekeken en zelfde laken een pak: de verslaggeving gaat er simpelweg van uit dat de Grieken ongelijk hebben.

Dat doet Trouw dus niet. Er is een groot verschil tussen geen uitspraak doen over wie er gelijk heeft, en zeggen dat de Grieken ongelijk hebben. Ik weet niet wat er allemaal gezegd werd op Nieuwsuur, maar zoals jij het beschrijft is het dus niet ‘van hetzelfde laken een pak’.

de gewone media in Nederland geven een eenzijdig beeld, gekleurd door de neo-liberae bril van de EU. Zelfs de US bericht hier veel genuanceerder en breder.

Het verschil kan eenvoudig verklaard worden door het feit dat Nederland en de andere EU landen grote financiële risico’s lopen met Griekenland, en de VS niet. Dan ga je toch anders naar de situatie kijken. Jij investeert nu ook niet in Griekse staatsleningen.

#10 Letaupe

@9: We investeerden toch eigenlijk in Griekse leningen om de Duitse en Franse banken terug te kunnen betalen? Daar mochten de aandeelhouders van die banken van Merkel en Sarkozy toch niet voor opdraaien?

Deze heren hebben er een betere kijk op:

http://www.ft.com/cms/s/0/a8e1e728-0b05-11e5-98d3-00144feabdc0.html#axzz3cBH21kA5

#11 Cerridwen

@10:

We investeerden toch eigenlijk in Griekse leningen om de Duitse en Franse banken terug te kunnen betalen?

Dat was een van de overwegingen inderdaad.
Maar:
– iedereen die zegt dat dat de enige overweging was, geeft een misleidend beeld van de situatie.
– Er was terechte angst voor de effecten van afgeschreven Griekse staatsobligaties op de Europese banken. Kijk naar Cyprus: dat land kwam in de problemen toen een jaar later banken 70% van de leningen aan Griekenland moesten afschrijven, en moest toen gered worden.

Het is allemaal niet zo simpel.

#12 JANC

@7:

Dat van die fout in de multipliers geldt namelijk niet universeel, maar vooral aan het begin van de crisis (latere multipliers zijn lager)

punt is dat men de eerste waarde verkeerd inschatte en dus die stabilisatie van 2014 veel later kwam als wat men eerst aangenomen had. Dat andere landen foute multipliers hadden is een nietszeggend feit zonder context. Als Griekenland een daadwerkelijke multiplier had van 1,3 en die andere landen 0,7 dan is het effect in Griekenland veel groter.

Dat het IMF toegeeft dat ze fout zaten is goed, maar dat ze de wil hebben om die fout weer te maken is precies hetgeen waar velen zich aan ergeren. Het star vasthouden aan dezelfde maatregelen waarvan bekend is dat ze niet werkten.

Insanity is doing the same thing over and over again but expecting different results.

#13 Vipsania Agrippina maior

@8: ik heb toevallig gisteren ook dat Nieuwsuur-item gezien, maar daar kwamen ten minste nog wat Grieken aan het woord. Die ik overigens vrij zinnige dingen vond zeggen.

De verslaggeving vind ik over het algemeen vrij oppervlakkig. Zo vaak zit ik te luisteren/lezen van “nu komt ter sprake welke veranderingen Griekenland precies zou moeten doorvoeren en waarom dat zou werken” en dat blijft altijd bij “veranderingen”, soms uitgebreid met iets van “pensioenen en lagere lonen.”

Het Nieuwsuur-item liet me achter met een gevoel dat de EU eigenlijk ook niet weet wat het doet, geen enkele visie hoe bijvoorbeeld Griekenland er over 5 of 10 jaar zal uitzien. Het begint er op te lijken dat de EU van terugbetaling naar terugbetaling leeft. Die neoliberale chemotherapie houdt natuurlijk een keer op.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

| Registreren

*
*
*