OPINIE - De politieke overeenkomsten in de verschillende landen zijn boeiend. Wat hebben de populisten Trump, Le Pen en Wilders gemeen? Huffington zag Trump als theater, maar is daarvan genezen. Le Pen doet het goed, maar de macht is buiten haar bereik.
Zijn de vluchtelingen het probleem? Of dekt het iets anders af? En waarom lijkt de gevestigde politiek geen antwoord te hebben op de vragen van de kiezers?
Nationaal sentiment
In de V.S. zien we Donald Trump bekende kreten slaken: geen moslim meer toelaten, voordat we hebben uitgevonden “what the hell is going on”. De stelling roept juridische vragen op over de grondwettelijkheid. Wat Trump doet lijkt spontaniteit van een lompe miljonair, maar het is misschien veel doordachter. Huffington zag Trump vooral als vertier, maar komt daarvan terug.
Marine le Pen verpakt haar teleurstelling na zondag j.l.: het gaat niet langer om links en rechts, maar om mondialisten en patriotten. Dat is haar beeld van een nieuwe tegenstelling. De strategie van de overige partijen om het Front National te neutraliseren was effectief, maar de stemmenwinst voorspelt toch een presidentschap.
Haar politieke vriend, Geert Wilders, zit in een soortgelijke positie: niemand wil politiek met hem samenwerken, maar de PVV staat hoog in de peilingen. Hoe het land geregeerd moet worden met deze krachtsverhoudingen in de peilingen, is niet helder. Niemand ziet een coalitie voor zich onder leiding van premier Wilders.
Jeugdwerkloosheid en ontbrekend perspectief
De migratie is een probleem, maar is het ook het hoofdprobleem? Al jaren geleden streed de jeugd in Frankrijk tegen de ‘précarité’, de arbeidsrechtelijk zwakke positie van jongeren. Dat is niet beter geworden. De werkloze jongeren stemmen nu in hoge percentages FN. In delen van voormalig Oost-Duitsland, Griekenland en Spanje zien we soortgelijke radicalisering onder jongeren.
Piketty analyseert een mondiaal toenemende ongelijkheid, die te maken heeft met de overwaardering van de factor kapitaal boven arbeid. Eenvoudig gezegd: “als je als dubbeltje geboren bent, dan word je nooit een kwartje.” Die ongelijkheid is een risico voor de samenleving, vindt hij.
Buitenhof wees een richting via Tom Jan Meeuws, die PEW research had gelezen: “The American middle class is losing ground.” Moeten we de politiek begrijpen door een economische analyse van klassenposities te maken? Dat deden marxisten vroeger.
PEW research ziet een middenklasse van 62% in 1970, die krimpt tot 43% in 2014. De hoogste inkomens hadden een omvang van 4% in 1971, maar 9% van de inkomens zat in die groep in 2014. Wel is het mediane inkomen sinds 1971 met 34% gestegen.
Het lijkt mij dat in ons land soortgelijke processen gaande zijn en de ongelijkheid toeneemt, maar ongetwijfeld in minder extreme vorm. Mag je daar uit afleiden dat het perspectief op een beter bestaan relatief afneemt? Kun je concluderen dat het gevoel van de-klassering toeneemt?
Na 2001 daalden de mediane inkomens volgens PEW door de recessie van 2001 en de crisis van 2007 tot 2009: de laagste inkomens verloren van 2000 tot 2014 9%, de middengroep 4% en de hoogste inkomens 3%. Misschien moeten we daar eens onze eigen CBS gegevens aan koppelen. De breuk die de crisis achter laat in de welvaart, verzuurt het politieke klimaat.
Mobiliserende hartstochten
Die dalende welvaart is van belang. Mensen worden revolutiegezinder door dalend perspectief op verbetering. Ze zijn ook geneigd tot hartstochten wanneer er verschillen ontstaan, die niet eerder zijn opgetreden en onrechtvaardig worden gevonden. Denk aan de vrijwel onverklaarde rellen in Londen uit 2011. De strijd in de Franse voorsteden noemde ik al: Sarkozy had het over “racaille” (gajes).
In de literatuur benoemt men de hartstochten, zoals:
- Het geloof dat je groep het slachtoffer is,
- De afkeer van het verval van de groep,
- De behoefte aan eenheid in een zuivere gemeenschap…
Je hoeft geen somber mensbeeld te hebben om te geloven dat mensen tot alles in staat zijn in de juiste context, en als ze sociaal-psychologisch in de juiste staat gebracht zijn. Maarten van Rossem gaf daarover nog kortgeleden een treffend minicollege bij Pauw.
De economische neergang na de Eerste Wereldoorlog leverde een belangrijke voedingsbodem voor het politieke klimaat waarin de Tweede Wereldoorlog mogelijk werd. Het mondiale kapitalisme is geteisterd door de crisis die in 2007 begon. Is het brede gevoel dat de wereld geen perspectief biedt op verbetering geworteld in deze crisis? Het is niet zo eenvoudig: de crisis van 1929 werd de voedingsbodem van de New Deal van Roosevelt, terwijl in Europa Hitler en Mussolini de macht grepen.
Reagan en Thatcher
Is de moraliteit in de samenleving de laatste decennia ondermijnd en zoja, waardoor?
Als je gelooft in de wenselijkheid van economische groei, is rendement en efficiency veel belangrijker dan rechtvaardigheid of menselijkheid. Wat bijdraagt aan groei is goed, wat daar minder aan bijdraagt gebrekkig of slecht. De economen zullen dat, met hun modelmatige moraliteit, onderstrepen.
Reagan was ooit aanhanger van Roosevelt en de New Deal, en hij viel op door zijn goedgeluimde pragmatisme. Maar hij vestigde een diepe weerzin tegen overheidsingrijpen, met individualisme en hebzucht als morele elementen, in de Amerikaanse ziel. Het leidde, met een tijdelijke verbetering in de periode Clinton, tot de lichtzinnigheid die Jeff Madrick briljant heeft beschreven in “The age of greed”. Sinds 2000 vloeien de winsten uit toenemende productiviteit niet naar salarissen, maar naar de ondernemingsrendementen, schrijft hij.
De analyse van Piketty ondersteunt dat beeld: ongeveer in 1985 stijgt het Franse minimum uurloon het Amerikaanse voorbij, om daarna steeds verder uit elkaar te lopen. (Capital, p.309)
Reagan zei ooit: “Free enterprise is not a hunting license”. Maar het oordeel van Madrick over hem is niettemin hard: “He planted a visceral distaste for government in the American belly…” ( Madrick, p.124)
De inkomens zijn ongelijker geworden; het vertrouwen in de rechtvaardigheid van het politieke systeem is daardoor ondermijnd. De bestrijding van de crisis die het uiteindelijke gevolg was van deze ongelijkheid, is in Europa niet opgevallen door zijn effectiviteit. Het onmatige bezuinigen in de EU werd verergerd door de besluiteloosheid rond de euro-crisis/Griekenland.
Een populistische reactie?
Is dat het bewijs dat de traditionele politiek faalt en dat daardoor de partijen van Wilders en Le Pen het zo goed doen? In Frankrijk is het economisch beleid geen groot succes, terwijl de islamitische bevolking groter is dan elders. Speelt de opgeroepen angst een rol? Het terrorisme is geen grote doodsoorzaak, ook na Parijs niet, maar het versterkt de onvrede bij de kiezers.
Vanwaar die onvrede? Ook in de beginjaren was Europa geen toonbeeld van effectiviteit: nachtenlang vergaderen over de landbouwpolitiek, dwarsheid van Frankrijk, lidmaatschap van Engeland. Het thema is dichterbij gekomen, de euro zit in onze portemonnee, dat is wel zo. Misschien is ook van invloed dat we, na de oorlogen van de vorige eeuw, weer ongeremde patriotten mogen zijn.
Vandaar mijn vraag: wat doet de traditionele politiek verkeerd? Wat doen de populisten beter? Hebben zij effectieve recepten? Is een mondialistenwereld bedreigend? Voor wie precies? Zijn het de slecht opgeleide globaliseringsverliezers, die nationalistisch populisme steunen? Ik heb er mijn twijfels over.
Ik hoop op inspirerende betogen in reactie op deze vragen. De lezer begrijpt: dat in Den Haag alleen zakkenvullers werken, die alles verkeerd doen, beschouw ik niet als zinvolle mededeling. Dat kan zo zijn, maar ik wil beter begrijpen wat er gaande is en waarom. Dus ik zoek een verbinding tussen de macro-gegevens en de kiezersvoorkeur. Met de beste reactie ga ik een biertje drinken.
Literatuur:
Jeff Madrick, “Age of greed”, New York, 2011
Thomas Piketty, “Capital in the twenty-first century”, Londen, 2014
Reacties (58)
De succesvolle populisten zijn blijkbaar in staat de onvrede zo simplistisch te koppelen aan een oorzaak, dat feiten, nuance en werkbare oplossingen er niet meer toe doen. Het zogenaamde benoemen is belangrijker dan vooruit willen.
Het leidt nergens toe.
De geschiedenis heeft bewezen dat er na mooie tijden slechte tijden komen. Verschillende zaken spelen een rol. Je kan de situatie van vandaag vergelijken met de jaren 60, dat was het begin van een nieuw tijdperk waarin de linkse jongens en meisjes een flinke stempel zetten. Nu zie je dat van de rechterkant gebeuren. Wel op hun manier. Maar het komt op hetzelfde neer: verandering.
De wereld wordt steeds ingewikkelder en mondialer. Daardoor worden landen gedwongen samenwerkingsverbanden met andere landen aan te gaan. Dat is lastig (je moet met meer partijen rekening houden), en je zult niet altijd je zin krijgen.
Veel mensen beangstigt dat. Een simpele populistische boodschap is dan welkom, zeker als dat gepaard gaat met spierballentaal. Het doet verlangen naar vroeger, “toen alles beter was”. Dat het in werkelijkheid allemaal niet beter was is men vergeten.
Ik denk dat voor hen die gevoelig zijn voor populisme het vooral gaat om het gevoel. Het gevoel van onveiligheid. Het gevoel van minder welvaart. Het gevoel niet gehoord te worden, etc.
Het is namelijk vaak makkelijk aan te tonen dat die gevoelens niet op feiten berusten. Dat verklaart dan wel al een deel van het succes van populistische politiek. ‘Oude politiek’ is en was voornamelijk bezig met realiteit en niet met sentimenten zonder fundament.
Een andere factor is wellicht wederom iets dat heeft te maken met fantasie en dat is dat kiezers die niet de moeite willen nemen om zich te laten informeren, of niet de intelligentie bezitten om informatie op waarde te schatten nu eindelijk een politiek platform hebben. De tijd dat laag en ongeschoolde mensen ontzag hebben voor wetenschap is voorbij. Populisme is een prima vervanging.
Zo en nu even een warme kop koffie, want ik krijg rillingen.
De mensen worden dommer door Facebook.
In de literatuur benoemt men de hartstochten, zoals:
Het geloof dat je groep het slachtoffer is,
De afkeer van het verval van de groep,
De behoefte aan eenheid in een zuivere gemeenschap…
——–
Gaat het nou over Islamisten of populistisch rechts? ;)
@6: Het gaat voor beide groepen op. Ze zijn vaak spiegelbeelden van elkaar. Het zijn beide groeperingen die het gevoel hebben buiten de boot te vallen.
Ik geef u het allesvernietigende antwoord: Alle denktanks van de niet populistische partijen hebben zich natuurlijk over deze vraag gebogen. Het antwoord hoort u niet. Het antwoord is namelijk nogal ongemakkelijk voor vrel mensen. Door de mondialisering verliest elk land zijn cultuur. Op wat folklore na. De populisten verzetten zich daar tegen met nep-oplossingen. Grenzen dicht, deportatie enfin u kent de kreten. Het eerlijke antwoord is natuurlijk dat de culturen verdwijnen en dat over een paar generaties er een vermengde wereldbevolking is met achtergebleven rurale gebieden en uitzonderingen die nog wel een monocultuur kennen. Zeg maar zoals bijna alle grote steden in de wereld al zijn. Vroeger mocht dat multi-cultureel genoemd worden. Het probleem van de gevestigde partijen is natuurlijk dat die boodschap, hoe waar ook, niet verkoopt.
@4: Mensen willen zich wel laten informeren, mensen vertrouwen het nieuws niet meer. En terecht blijkt. Snowden toonde aan dat onze privacy op grove wijze wordt geschonden, de EU laat keer op keer zien gevoelig te zijn voor corruptie terwijl ze armere delen van de bevolking keihard over de knie legt, en journalistiek is niets meer verworden dan ANP met een sausje en een zooi advertorials. Al het nieuws eindigt met een vraag en laat genoeg open voor eigen interpretatie. Nu mensen zelf die kennis kunnen opzoeken is verificatie veel moeilijker geworden en is het gemakkelijk om je eigen waarheid te creeeren. Neem daarbij dat corporaten en overheden samen in bed liggen ten nadele van een middenklasse, die vervolgens met slinkse spelletjes als groepen tegen elkaar opgezet worden (gelukszoekers, scheefhuurders, subsidieslurpers, kunstgekkies, langstudeerders, tokkies, zwarte pieten, booslims, gristenhonden etc) en al snel verliest men het gevoel van solidariteit. Populisten zijn de enige partijen die oproepen tot sociale orde, ten koste van makkelijke minderheidsgroepen. Daarmee zijn ze eigenlijk het ultieme stuk gereedschap geworden van een pre-fascistische maatschappij.
Dank voor de serieuze pogingen iets toe te voegen.
Gisteren heb ik de bijdrage van Wilders gezien in het debat over de Teeven-deal: inhoudelijk zeer zwak, alsof hij geen enkel stuk had gelezen. Boze retoriek voor de tribune: de inhoud liet hij aan Pechtold en Buma en Klaver.
Boos ja, maar waarom?
Ik kan wakker liggen van het perspectief van een PVV aan de macht: Wilders is nog een behendig politicus en oratorisch talent, met een gemiddelde intelligentie, maar wat brengt hij mee?
Ongetwijfeld waait de populistische periode ook weer over, maar die kan wel grote schade veroorzaken.
@1: de simpele retoriek klopt zeker. Het probleem is: waarom valt het de volgelingen niet op dat het vooral die boosheid is?
@2: was het maar verandering. De PVV heeft aan de macht mogen ruiken, maar daar niets van betekenis mee aangericht.
@3: deze reactie boeit; inderdaad, grootschaligheid werkt vervreemdend en desoriënterend. Betekent dat dat we terug moeten naar kleinschaliger organiseren? Betekent dat ook dat we minder EU moeten hebben en meer UN? Of ook minder UN? Hoe krijgen we dan weer een oplossing van het vluchtelingenprobleem?
@4: nog boeiender: is gevoel verboden in de politiek? Het lijkt mij niet. Maar ik erken: de aanhang van Trump is ook vooral boos op Washington en Obama, zoals de PVV het “nep-parlement” hekelt. De vraag is welke mix van ratio en emotie de sfeer onder de kiezers wel bedient. Riskant: de kiezer weet niet alles, maar is niet dom. Ontzag voor de mooie deal van Teeven met zijn drugsbaron lijkt me ook niet nodig. Ik had wel waardering voor de grill, die door Pechtold, Buma en nog enkelen werd opgewarmd. Tegelijk ook het idee dat de machers van de VVD maar even een les moesten hebben.
@5: ik aarzel; het is absoluut zo dat de moderne media veel invloed hebben op de bevestiging van onze vooroordelen, op de attentie die we opbrengen. Lincoln werd gekozen na een debat van 8 uur met zijn opponent, kunnen we niet meer opbrengen. Maar je komt me te dicht bij de stelling dat het volk dom is.
@6: ja, leuk toch? Die mechanismen lijken me zeer verwant.
@7: dat was een vermoeden: het is de rancune, een zekere zuurheid, die ik koppel met de economische neergang. Dat levert zowel rechts als links radicalisme op.
Ik weet de antwoorden ook niet. Mogelijk moeten we ook kijken naar de organisatievormen in politiek en bestuur. Die zijn ook nogal verouderd.
Waarom moet een departement gerund worden als het Pruisische leger? Weber heeft de hiërarchie voorgeschreven.
Waarom moeten politieke partijen zo werken als ze doen? Zijn er andere vormen van publieksraadpleging denkbaar? Mij lijkt het wel, maar daarover heb ik nog niemand gehoord. De PVV met één lid lijkt me niet het goede voorbeeld.
De opkomst van het rechtspopulisme heeft drie oorzaken: (1) de manipulatie van het verhaal, (2) het inspelen op de (onbesproken) angsten van mensen en (3) de sterke leider. Die strategiën hebben een positieve feedback op elkaar.
De manipulatie van het verhaal.
De wereld genereert (vrijwel) nooit zwart-witte verhalen. Vaak is moeilijk te bepalen hoe het verhaal zich heeft afgespeeld en wie wat heeft gedaan. Daarnaast is het moeilijk om zaken objectief in te delen volgens een objectieve moraliteitsschaal. Er zijn veel onzekerheden die op verschillende manieren geinterpreteerd kunnen worden: Hoe heeft het zich afgespeeld? Wat zijn de feiten? Wat zijn de middelen? Wat was het motief van alle actoren?
Je kan als het ware een soort schaal van weetbaarheid maken. Sommige dingen worden door vrijwel iedereen als feit beschouwd (zoals bijvoorbeeld het feit dat de MH17 is neergestort), die dingen zijn weetbaar, iedereen is het erover eens dat dat gebeurd is. Maar daarna kom je in een afglijdende schaal van weetbaarheid: Is het vliegtuig door een raket neergeschoten of was het toch iets anders? Was het de Ukraïne, een false flag, pro-russische rebellen of rusland zelf? Wat zijn de motieven?
Als je verhalen vertelt met als doel het manipuleren van de “hearts and minds” dan is het belangrijk dat je het speelt op de ‘onweetbare dingen’ en twijfel zaait op de ‘meer weetbare dingen’ door gebruik te maken van de ‘weetbare dingen’.
Het is altijd mooi om op motieven te spelen, want die zijn vrijwel altijd volledig onweetbaar. Mocht iemand ontkennen dat hij/zij slechte motieven heeft, dan heb je ze eigenlijk in de val gelokt. Alles wat je tegenstander er tegenin brengt, kun je brengen als handelingen die diegene gedaan heeft om zijn slechte motieven te verbergen. Het befaamde taqqiyha [best wel onweetbaar] is een mooi voorbeeld van dit proces. Je kan het namelijk ondersteunen door “weetbare dingen” doordat het geschreven staat in boeken van de Islam.
Het inspelen op de (onbesproken) angsten
Angst is een van de mens’ belangrijkste overlevingsinstincten. Angst schakelt een groot deel van het brein uit en zet de mens in 1 van 2 modussen: vechten of vluchten (sommige mensen bevriezen eerst). Bij alles wat niet behapbaar lijkt, slaan mensen op de vlucht totdat je met je rug tegen de muur staat. Bij alles wat wel behapbaar lijkt gaan mensen over in kapotmaakmodus.
Het is belangrijk hier te beseffen dat angst irrationeel is en dus niet met rationaliteit te bestrijden valt. Met het benoemen van cijfers kun je hooguit hun angsten bevestigen maar nooit wegnemen. Voor het wegnemen van angst is het nodig dat iemand de angst ervaart en ziet dat er niets vervelends gebeurt, of de angst moet weggenomen worden door de bron van de angst weg te nemen. Het is vrijwel onmogelijk om iemand ervan te overtuigen dat ze hun angst in de ogen moeten kijken, dat ze die angst moedwillig moeten ervaren.
Daarnaast is niet alle angst weg te nemen door ervaring omdat sommige dingen gewoonweg niet ervaren kunnen worden. Angst voor iets in de toekomst is er 1 die je niet kan ervaren.
Door al deze eigenschappen is angst bijzonder goed geschikt voor een populist om te gebruiken als middel tot meer macht.
Dat doet de populist door een (gemanipuleerd) verhaal te vertellen, die gericht is op het aanspreken en aanmoedigen van de angsten van mensen. Het is belangrijk om daarbij gebruik te maken van “gevaarlijke” woorden zoals tsunami, tuig, verkrachting en terrorist. Het is belangrijk om mensen te wijzen op een imminent gevaar, iets wat hun leven direct of indirect lijkt te bedreigen. Het liefst maak je gebruik van onweetbare dingen: je hebt het over de intenties van de vijanden (zeer onweetbaar) en je neemt weetbare dingen (bomaanslagen, video van de vijand, foto’s) die je gebruikt om je punt te onderbouwen. Dat blijf je doen, je bouwt zo stapsgewijs een steeds groter bewijs op voor jouw interpretatie van het verhaal.
De sterke leider
Om de laatste twee dingen op een goede manier te kunnen doen, moet de verteller zelf de sterke leider zijn. Dit hoeft hij niet te zeggen, dit moet hij aantonen. Hij moet moed tonen door tegen de gevestigde orde in te gaan en door te praten over het aanpakken van de oorzaak van de angst. hij moet onverwurmbaar zijn. Hij moet vuur hebben en het publiek nooit laten afkoelen, hij mag nooit toegeven dat hij iets fout heeft gedaan, hij mag nooit echt toegeven dat de vijand ook iets goeds in zich heeft, hij mag geen ruimte laten voor alternatieven, hij mag nooit de schuld op zich nemen of accepteren dat iemand de schuld op hem probeert te schuiven, Hij mag zichzelf nooit ondergeschikt maken aan een andere (willekeurige) autoriteit, mores gelden daarom niet voor ze, want die zijn opgesteld door de autoriteit. hij vertelt niet teveel verschillende verhalen tegelijk en concentreert zich op 1 vijand tegelijk om de schuld te geven, Hij blijft het verhaal herhalen en onderbouwen met nieuwe weetbaarheden. Mensen geloven leugens over “onweetbaarheden” eerder dan leugens over weetbaarheden.
Grote leugens zijn beter dan kleine leugens omdat de meeste mensen het in hun persoonlijke levens nooit zouden durven om een grote leugen te vertellen door de angst voor uitstoting, ze verwachten daarom niet dat iemand anders dat wel zou doen, daarom zijn ze gevoeliger voor het ontdekken van kleine leugens. Maar grote leugens over onweetbare dingen zijn uiterst krachtige middelen om opinies mee te bewerken en ze zijn heel moeilijk te ontkrachten. Ontkracht maar eens op een overtuigende manier dat moslims helemaal niet als doel hebben om europa over te nemen als onderdeel van het kalifaat met sharia wetgeving. Zelfs als je met feiten aankomt die het tegendeel overduidelijk bewijzen, dan zullen mensen nog twijfelen en weifelen en denken dat er een andere goede uitleg moet zijn.
Dat is de oorzaak van populisme. Kijk naar de uitspraken van Wilders, Le Pen en Trump en ze voldoen allemaal aan deze voorwaarden:
Trump: “Where this hatred comes from and why we will have to determine [onweetbaarheid]. Until we are able to determine and understand this problem and the dangerous threat it poses, our country cannot be the victims of horrendous attacks by people that believe only in Jihad[inspelen op angst], and have no sense of reason or respect for human life. If I win the election for President, we are going to Make America Great Again [grote leider].”
Wilders: “De elite noemt deze Marokkanen, die hier de boel verzieken, heel romantisch ‘nieuwe Nederlanders’[sterke leider, accepteert de interpretatie van de zogenaamde elite niet]. Ik noem ze liever ‘kolonisten’. Moslim-kolonisten. Want ze zijn niet gekomen om te integreren [manipulatie van het verhaal], maar om de boel hier over te nemen, om ons te onderwerpen[inspelen op angst].”
Wilders: “Ik ben hier gekomen om te waarschuwen voor een ander gevaar, de islam [inspelen op angst]. De islam doet zich voor als een religie maar ondertussen heeft het een ander doel[onweetbaar]; overheersing van de wereld[onweetbaar, maar gebasserd op uitspraken van bepaalde mensen], een heilige oorlog[onweetbaar], de sharia en het einde van de scheiding tussen kerk en staat[onweetbaar]. Het is geen religie het is een politieke ideologie [manipulatie van het verhaal]. Het eist je respect maar heeft geen respect voor jou.”
Le Pen: Tolerance? What does that mean? I am a very tolerant and hospitable person, like you. [Sterke leider, accepteert het niet om intolerant genoemd te worden] Would you accept 12 illegal immigrants moving into your flat? [onweetbaar, kan namelijk niet, stond er boven niet bij maar absurde vergelijkingen maken hoort bij manipulatie van het verhaal] You would not! On top of that, they start to remove the wallpaper! Some of them would steal your wallet and brutalise your wife [inspelen op angst]. You would not accept that! Consequently, we are hospitable, but we decide with whom we want to be.
——————————————————————
Dat is dus wat de populistische leiders doen en langzaamaan veranderen te perspectieven van mensen, waardoor we nog vatbaarder zijn voor angst en al gemanipuleerde verhalen geloven, waardoor de werkelijkheid weer moeilijker op een andere manier te zien is.
De reden waarom het nu om zich heen grijpt is door de afname van de kracht van klassieke politieke correctheid, die het onnacceptabel maakte om bang te zijn voor immigranten omdat je dan een racist zou zijn. Angst voor een onweetbaar dreigend gevaar is altijd minder dan de angst voor een weetbaar gevaar, namelijk: sociale uitsluiting uit je sociale groep. De afname van de kracht van politieke correctheid heeft meerdere oorzaken: de politiek correcten vallen door de mand met hun hypocrizie, de tweede wereldoorlog en andere conflicten in de westerse “echte wereld’ zijn lang geleden, politiek correcten zijn landverraders volgens de populisten.
hmm, mooie longread. wanneer gaan we bier drinken? ;0
Maar 9 heeft een goed punt. Die woorden als kunstgekkie, langstudeerder, tokkie en booslim hebben als doel om ‘de massa’ zich te laten keren tegen een minderheid. Zo creeer je een “wij” en een “zij” en wat “zij” doen kan echt niet.
Als de redactie me uitnodigt, dan kan ik over alledrie de minihoofdstukjes volledige artikelen schrijven met bronnen en al.
Niks eenvoudigers dan inspelen op angstgevoelens. Wie denkt dat ‘de mens’ een rationeel wezen is die komt bedrogen uit. Dat is niks nieuws onder de zon. Vroeger hadden we meneer pastoor en de dominee om ons bang te maken. Nu vervullen Wilders, Le pen en Trump die rol.
Het blijft lachen met het verschijnsel ‘mens’.
@9: wat mij ontregelt is de het media aspect. Mensen lijken mij goedgelovig, op zoek naar soortgelijken en ondersteunende opvattingen. Daarin functioneert internet geweldig.
Maar betekent dat dan dat de solidariteit erodeert omdat er geen goed publiek debat meer is? Voor een blog als Sargasso is dat een interessante hypothese.
@11: je biertje is alleen door de lengte verdiend. Maar je tekst gaat eigenlijk over een mensbeeld. En dat is eeuwenoud.
Mensen hebben al eeuwen het vermogen om verhalen te manipuleren en te liegen, mensen spelen al eeuwen in op de angsten, die aangewakkerd een prachtige voedingsbodem van macht opleveren (de barbaren komen, het rijk van het kwaad).
Mensen zijn angstig en gemanipuleerd al eeuwen op zoek naar een sterke leider, die hun angsten bezweert en orde schept.
Ik ga er een heel eind in mee, want ik ken mijn geschiedenis. Maar toch is het een beetje naast mijn probleem:
wat is er nu aan de hand? Wat is ons risico als Merkel moet wijken voor een rechtse volkstribuun? Stel dat een malloot als Trump de nieuwe president van de V.S. wordt?
Is het probleem onze media consumptie, onze rancune door de afgeremde welvaart, onze angst voor de mee etende vluchtelingen?
Achter die vragen schuilt mijn hele praktische behoefte:
ik wil graag dat de politiek beter en effectiever wordt, dus dat partijen en overheidsorganisaties zich opnieuw uitvinden.
Ik wil graag dat de kiezer minder angstig wordt en minder boos.
@14
Stoppen met willen lijkt mij de kortste slag. Goedkope praatjes doen het nog net zo goed als in de jaren ’30. Het zij zo.
De “populisten” zijn vooral rechts: ze streven ernaar méér bevoegdheden bij de burger te leggen en minder bij de overheid. Zij zijn wars van collectivisme en daarmee anti-EU (en anti-islam). Dat spreekt burgers aan die vinden dat er te veel over hun hoofd heen wordt geregeerd en dat hun vrijheden steeds verder worden ingeperkt. Eigenlijk is het een logische reactie op de ontwikkelingen van de afgelopen jaren, waarin de heersende elite, zowel in bedrijven als in de politiek, door schaalvergroting steeds minder respect heeft voor de mensen die zij uiteindelijk hoort te dienen.
Pff. Weer zo’n idioot die een geheel eigen definitie van ‘rechts’ uit z’n reet trekt … Saudi-Arabië en Iran zijn volgens deze definitie ‘links’, net als Mussolini en Hitler (uiteraard), en linkse anarchisten bestaan überhaupt niet … die zijn namelijk stiekem toch autoritair en voor een Totalitaire Superstaat, of zo, en als ze dat niet zijn, dan zijn ze gewoon ‘rechts’ …
Protip @ iedereen: negeer deze gek, er is geen zinnig woord mee te wisselen …
Populisten en extremisten zijn nooit links volgens linkse mensen.
Populisten en extremisten zijn nooit rechts volgens rechtse mensen.
Populisten en extremisten zijn nooit islamitisch volgens moslims.
Kortom: van Stalin tot Hitler, van de IS tot Saoedie Arabie en Iran. Zij allen zijn noch links, noch rechts, noch islamitisch.
En als ik het de paus vraag dan waren alle misdaden van de katholieke kerk niet begaan door echte katholieken….
Het blijft lachen met jou @17
@14: Je zoekt een oplossing voor het probleem? Dat vroeg je niet. Je vroeg waardoor het komt. Ik heb je een zo uitgebreid en duidelijk mogelijk antwoord gegeven op die vraag. Ik denk dat het bij de massa psychologie ligt. Je hebt het over normale politiek, maar de andere politieke partijen zijn ook rampzalig. Het hele politieke proces is verrot. Die rellen bij geldermalsen zijn verschrikkelijk, maar het is een normale reactie op machtsmisbruik in een democratie. De politiek in Geldermalsen drukte het er doorheen terwijl duidelijk was dat er veel weerstand tegen was. Dan krijg je samen met ophitserij dit soort gezeik. Waarom wil je niet accepteren dat mensen zich als kuddes gedragen als dat de makkelijke optie is? Niet dat die mensen dan dom zijn, er zijn genoeg slimme mensen die dat ook doen.
Het blijft zwakzinnig met jou, @18.
Kan je trouwens voor de afwisseling niet eens af en toe wat berichten plaatsen die niet volkomen nietszeggend zijn? Ik zie jou soms letterlijk melden dat je niks te melden hebt. (Hier en hier bijv.) Dat hoef je niet te melden. Je kan in dat geval beter gewoon geen bericht plaatsen.
En dat geldt eigenlijk voor al je berichten: je zegt steeds welbeschouwd of niks, of je plaatst tegeltjeswijsheden als ‘zoals de waard is, etc.’ Maar dan heel slecht en dom opgeschreven, waarbij je ook nog net doet alsof je iets heel diepzinnigs zegt. (Waarschijnlijk geloof je dat zelf ook.)
Je zit gewoon tijd te doden. En dat mag natuurlijk, maar je zit ook andermans tijd continu te verdoen met je nietszeggendheden.
Protip @ mezelf: negeer deze gek ook maar gewoon, er zal nooit een zinnig woord uit komen …
@18: Wat vooral interessant is, is niet of een negatief gezien persoon of ideologie links of rechts is, maar welke personen als positief gezien worden door partijen.
Niemand wil fascist genoemd worden, vergeleken worden met hitler of stalin, of een ander negatief stigma (bijna niemand). Wie staan wél hoog in het vaandel is dan de vraag?
Ik was even blij met de pogingen die gedaan werden om iets inhoudelijks vast te pakken.
Maar helaas. Als je scheldt heb je ook weinig te melden, zo blijkt.
Op eentje na.
@19: ik schreef al dat mensen mits de sociaal psychologische condities geschapen werden, tot alles in staat en bereid zijn. Dus je boodschap is wel juist, maar helpt mij weinig verder.
Ik weet al dat mensen zich als enge kuddes gedragen, maar het ging me juist om het vinden van uitwegen. Zijn er oorzaken voor dit wat onheilspellende gedrag? Kunnen we daar wat aan doen?
Protip@krekel: Protip is heel 2005 en flamen kun je hopelijk wel beter dan wat je nu doet en jij bent evengoed tijd aan het verspillen van anderen
@22: Om er wat aan te doen, zul je eerst moeten begrijpen hoe het werkt. Ik denk dat ik in mijn eerdere post wel enigszins begrepen heb hoe de klok luid, maar ik heb geen idee hoe de klepel luidt. Er zitten namelijk nog een paar haken en ogen aan:
1. hoe bepaal je of angst terecht is
2. Zoals op een eerdere post op sargasso duidelijk gemaakt werd is er een correlatie tussen “bitterheid” en “immigratiezorgen”, is die bitterheid het resultaat van populistische politici? Is bitterheid en anti-kapitalisme de linkse variant van hetzelfde proces?
3. Waarschijnlijk is de vatbaarheid voor het veranderen van mening of het meer laten gelden van een bepaalde mening iets wat vooral wordt beinvloed door ervaringen. Als mensen slechte ervaringen hebben (door bijvoorbeeld een kwakkelende economie), dan zijn ze bang dat ze nog meer verneukt zullen worden en zoeken ze naar mensen die hen kunnen helpen.
@21
Wat interessant is dat er vanuit religie en ideologie extremisten en populisten zijn. En de blik zou meer gericht moeten zijn hoe dat ontstaat, hoe het werkt etc. Ipv extremisme als links, rechts of populistisch te benoemen.
@19
Dit herken ik als populisme. Een paar minuten journaal kijken leerde mij dat het om een inspraak avond ging. Er was nog niks doorgedrukt. Niks besloten. Maar de autochtone tokkies gingen evengoed los. Blij dat ik niet in dat gat woon.
@23
Flamen is een vak apart. Energie volgt aandacht. Ik laat het gaan;-)
“De “populisten” zijn vooral rechts: ze streven ernaar méér bevoegdheden bij de burger te leggen en minder bij de overheid.”
Volgens mij willen ze juist een “sterke” leider die met de overheid alles oplost, zaken als grenzen sluiten doe je niet even als individuele burger. Zowel de PVV als het FN hebben een uitermate linkse sociaal economische agenda, en trekken ook voornamelijk kiezers die voorheen op de socialisten stemden. En dan hen je nog een rijtje populisten als SP, Syriza en Podemos die sowieso links zijn.
Trump is een ander categorie, dat is een oer conservatieve miljonair, die is wel knetterrechts.
@28
Populistisch gezien doet sociaal links het nu eenmaal goed.
Vandaar de overeenkomsten tussen PVV, SP, Syriza enz.
De kern van het populisme is immers dat je de kiezer aanspreekt op zijn ik-belangen. En des te angstiger hij is, des te beter dat gaat.
@28
Je doet het erom, hè?
PVV & VVD 67% overeenkomst.
http://partijgedrag.nl/partijgelijkenis.php
Kap je nu eindelijk eens, PVV-trolletje?
De PVV is niet sociaal links. Ze zeggen alleen dat de buitenlanders veel geld kosten, maar als die buitenlanders weg zijn, en de kosten zogenaamd gereduceerd zijn, zul je zien dat jan met de pet geen cent erop vooruit gaat als het aan de pvv ligt.
@31: En dan nog zal de PVVstemmert ‘de buitenlanders’ de schuld blijven geven, hersendood als ie is.
@26: Ja kut, Daar gaat het me juist om, dat het logisch is, want ze voelden zich bedrogen, ze voelden zich buiten het democratische proces gezet. Dus dan is geweld toegestaan, thierry baudet zegt het, dus is het waar!
@28: En le pen heeft meer linkse standpunten dan wilders, maar is nog steeds verdomd rechts.
@33
Zo werkt dat met populisme. Je luistert naar iemand en dan VOEL je je bedrogen. Het gaat om het GEVOEL.
En wat doe je met gevoel? Je gaat er op los timmeren, met hekken gooien enz enz enz.
In feite dus poppenkast. Jan Klaassen en Katrijn die roepen dat ze niet serieus worden genomen. Als neutraal toeschouwer doe ik dat dan ook niet;-)
@35: Nee, het gaat om hoe dat gevoel wordt opgewekt: met schijnwaarheden. Soms is het nodig dat mensen er even lekker op los timmeren. De meeste politie verdient dat bijvoorbeeld. Die luitjes in geldermalsen staan nu allemaal te jammeren over een onschuldig vrouwtje wat door een rambosmeris in elkaar getimmerd is. En terecht!
Agenten zijn meestal klootzakken en daar kom je pas achter als je veel met ze te maken gehad hebt. Ik heb de gekste dingen gezien. Vaak ook verboden, maar ze komen er mee weg.
lijstje van wangedrag van agenten die ik zelf gezien heb:
1. Een hond op iemand loslaten die al lang en breed gestopt was met rennen of agressief zijn. Dat was een weekje ziekenhuis voor die jongen en als 1 agent beweert dat je rent en 4 toeschouwers zeggen van niet, dan gelooft de rechter de agent.
2. Een ontruiming van een kraakpand doorzetten terwijl de rechter het verboden heeft, om vervolgens met droge oogjes te beweren dat je de fax nooit gekregen hebt.
3. Op een oude man inslaan die een ruzie probeerde te sussen in het vondelpark
4. twee onschuldige marokkaans-uitziende mannen arresteren omdat er in de buurt twee zwarte mannen en een vrouw aan het vechten waren, bij het leidse plein.
5. iemand optillen aan zijn handboeien, omdat die persoon weigerde te lopen. Met gebroken middenhandsbeen als gevolg. De agenten hielden elkaar de hand boven het hoofd, de korpchef heeft een officiele waarschuwing gehad.
6. 20 mensen zonder jassen 6 uur lang op de binnenplaats van het politiebureau laten staan in het midden van de winter. Nationale ombudsman heeft er wat van gezegd, hebben ze niks van geleerd want een paar jaar later gebeurde het weer.
7. Tijdens een vreedzame demonstratie belachelijke eisen stellen met als doel de demonstranten te provoceren. De eisen: “jullie mogen niet de aangekondigde route lopen”, “spandoeken mogen niet, want mogelijk wapen”, “paraplu’s zijn ook wapens, kisten met stalen neuzen moeten uit en ingeleverd worden”. Er was geen enkele geweldsuiting aan vooraf gegaan, niet eens negatieve leuzen over agenten.
8. Toen niet aan alle eisen voldaan werd, gingen agenten (uiterlijk: kaalkoppies, bomberjacks, capuchons, spijkerbroeken en legerkisten) in groepjes de demonstatie binnendringen met geweld met als doel om die mensen die nog wel spandoeken, paraplus of kisten bij zich hadden te arresteren. Als je niet snel genoeg op zij sprong kreeg je een stomp in je gezicht. Rechtzaak over gehad, politie zei dat het wellicht agenten waren geweest, maar dat niet duidelijk was wie…
Nu proeven de geldermalsenaars ook eens hoe dat voelt om tegenover agenten te staan, die je erger dan een hond behandelen
@36
Wie bepaalt wat waar is en wat onwaar? Dat is niet degene die waarheid dan wel onwaarheid spreekt, maar degene die gelooft!
Dus de gelover is ook degene die bepaalt of het ja/nee een gevoel opwekt.
Dat schorriemorrie daar in Geldermalsen waren dus puppets die aan het touwtje van de populist hingen.
Politie staat hier buiten. Zij zijn aangesteld om puppets die zich over geven aan gevoelens in bedwang te houden.
” De reden waarom het nu om zich heen grijpt is door de afname van de kracht van klassieke politieke correctheid, die het onacceptabel maakte om bang te zijn voor immigranten omdat je dan een racist zou zijn.”
Klopt. De politieke correctheid heeft haar kracht verloren.
Immigratie zorgt dat we met z’n allen in moeten schikken, terwijl Nederland toch al dichtbevolkt is. Ook cultureel moeten we inschikken (denk aan de Piet-discussie). Zo gastvrij zijn velen van ons dus niet. Denk aan het spreekwoord “logees en vis blijven drie dagen fris”
Rationeel denken velen dat gastvrijheid moet, maar de onderbuik is uiteindelijk sterker.
In de onderbuik heeft een slechte naam, maar dat is ten onrechte. Er is geen oprechter gevoel dan het “buikgevoel”.
Politici liegen om de haverklap, jouw buik (en ieders buik) die voelt gewoon wat het voelt.
Wat betreft de rellen. Dat is nog maar kleinschalig.
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/42/Mobiele_Eenheid_%2C_tanks_en_pantservoertuigen_ruimen_barricades_rond_kraakpand_in_Vondelbuurt_Amsterdam%3B_Centuriontank_in_actie%282%29.jpg
Noch Marine le Pen, noch Geert Wilders noch Donald Trump zijn inspirerende figuren, laat staan volksmenners. Ze hebben geen grootse idealen en brengen geen massa’s op de been. Ze vormen geen beweging, geen wij-gevoel.
Desondanks hebben ze alle drie een behoorlijke aanhang, ergens tussen een kwart en de helft van de bevolking. Dat is naar omstandigheden heel veel. Als het echt inspirerende leiders waren geweest, zou die aanhang dus zomaar een meerderheid kunnen zijn.
Wat is er aan de hand? Volgens mij dit: dat mensen van nature behoefte hebben aan veiligheid en aan samenzijn met gelijkgestemden. Bepaalde betrekkelijk recente ontwikkelingen hebben daar haaks op gestaan, en de gevolgen daarvan zijn bij “Henk en Ingrid” harder aangekomen dan bij de elite. Het multiculturele samenleven blijkt een naast-elkaar-leven en neigt zelfs naar een tegenover-elkaar-leven. Religieuze bagage als de islam versterkt dat. Op grotere schaal wordt de saamhorigheid bedreigd door de Europese Unie, die poogt hele landen te verenigen maar daarmee de mensen waar het om gaat uit het oog verliest.
In plaats van je af te vragen wat de populisten goed doen, kun je je beter afvragen wat de anderen verkeerd doen. Het woord zegt het al: die anderen richten zich niet op het volk: als dat volk minder EU wil, gaan zij voor méér; als het volk minder islam wil, schudden zij van nee; als het volk minder immigranten wil, verschijnen er centra in het hele land.
Je hoeft je dus niet te verbazen over de populisten en hun aanhang, maar wel over het onvermogen van de andere partijen zich te realiseren dat het, onafhankelijk van politieke kleur, hun eerste plicht is op te komen voor de belangen van de mensen in hun eigen land.
Oh, ja, Kacebee en AltJohan de onderbuik en de nationalist, wij zullen even uitleggen, zijn uiteindelijk opgedoken, echt populistisch.
Het is heel simpel, de sociale verzorgingsstaat is vanaf de jaren 80 afgebouwd, mensen voelen zich onbeschermd, voor als het fout gaat, en nu zijn er populisten die de allochtonen, eerst, en nu de asielzoekers de schuld geven. Terwijl ze niets doen voor de mensen die de klappen krijgen. Want Wilders, en die andere lui zijn rechtse lui die soms links babbelen voor meer stemmen, maar er niets van menen.
Nationalisme is oorlog, Thierry Baudet, riep het al op de radio, die heeft er zin in. Net zoals die rechtse bullshit hier. Want dat zorgt voor eigen volk, zuivering van de ratten, van de islam, van vreemde smetten vrij.
@41:
Het was te verwachten: “racisme”!
Wat ze goed doen?
https://www.youtube.com/watch?v=EHAuGA7gqFU
@43: Die film is als een spreekwoord, je kan hem voor elke kant gebruiken.
1. als uitleg wat de populisten (wilders, le pen, etc.) doen
2. Als uitleg van klassieke politieke correctheid.
@38: het enige jammere aan de val van klassieke politieke correctheid is dat er momenteel een nieuwe variant van wordt gecreeerd, door wilders en consorten, die misschien nog wel giftiger is:
“Ons land is geweldig en de anderen zijn dat land aan het verpesten. We gaan ten onder tenzij we hard optreden! Als je het er niet mee eens bent, dan hoor je bij de anderen en ben je dus een landverrader!”
“Racisme tegen blanken is iets wat steeds vaker genoemd wordt.”
Das net zo’n belachelijke stelling als wel eens gebruikt wordt tegen vegetariërs:
“maar planten hebben ook gevoel, dus mag je die ook niet eten…”
@44: “Die film is als een spreekwoord, je kan hem voor elke kant gebruiken.”
Stukje dienstverlening van mijn kant.
@44 Ken uw klassiekers:
https://en.wikipedia.org/wiki/2_%2B_2_%3D_5#George_Orwell
@40:
Wat “het volk” wil is wat hen gesommeerd wordt te willen.
De media zijn al jaar in jaar uit bezig met het uitgieten van als “islamkritiek” vermomde moslimhaat over het volk, dat spreekt aan en leid de aandacht weg van de ware oorzaak van het knagend ongenoegen.
Stel je even voor dat, zoals eigenlijk zou moeten, de woede van het volk ( zoals die geëtaleerd werd in Steenbergen Geldermalsen enz) zich zou richten tegen bijvoorbeeld zorgverzekeraars…
Dan begrijp je dat ” men” liever heeft dat die zich richt tegen asielzoekers.
@24: dat is precies wat ik probeerde te verhelderen. Wij zijn het wel eens. Ook mijn verbinding met de crisis en de rechtvaardigheid van de verdeling der gevolgen begint in te dringen.
@40: valt de strijdigheid je niet op? De populisten voeren grote delen van het electoraat aan in de peilingen, maar je noemt het geen volksmenners, geen inspiratiebronnen?
@44: het filmpje is primitief, maar niet voor elke kant. Het laatste beeld is dat een leerling de 5 doorkrast en verandert in 4.
Er is een externe waarheid, los van de macht, hoe moeilijk te vinden, hoe moeilijk te verdedigen ook.
Allen, ik zie even niet veel in de tegenstelling links en rechts. De PVV heeft een geloofwaardige verbinding met de zorg, de SP heeft die ook, maar toont zich op andere gebieden juist weer behoudend. Daarom betreur ik het gescheld.
Ik ben nog steeds nieuwsgierig naar jullie visie op:
– kleinschaligheid, ter bevordering van overzichtelijkheid en relatievorming tussen mensen;
– hoe politieke partijen werken (b.v. hoe komt de PVV aan de combinatie van sociale en akelige programmapunten?)
– hoe de overheid werkt (b.v. waarom de overheid geldt afpakt van de burger om dingen te regelen, die op kleine schaal zouden kunnen worden geregeld door de burgers zelf).
Maar dat vraagt vooral kijken naar argumenten en negeren van getrol.
@ Tom van Doormaal
Waaruit blijkt dat? Ik zie er niets van terug…
http://www.partijgedrag.nl/partijgelijkenis.php
@49: Bedankt voor die link. Het is onvoorstelbaar hoe veel, ook intelligente mensen bepaalde leugens/mantra’s maar niet doorzien. Wilders is geboren in 63 en vanaf 89 lid van de VVD, zijn eerste politieke “daad”. Pas in 2004 kwam de breuk met die partij, deels uit onvrede met de koers, die zijns inziens niet rechts genoeg was, niet alleen niet om islam en ontwikkelingshulp trouwens.
Daarna is het Wilders zoals we Wilders kennen.
Waar oh waar in dit verhaal heeft Wilders getuigd van linkse of niet neo-liberale standpunten?
ligt het allemaal niet wat simpeler?
wat kan een politicus nu nog eenmaal beloven?
hoop? dat was eind jaren 40/begin 50
angst? dat was de jaren 50/60
vrijheid? dat was de jaren 60/70
Persoonlijk gewin? dat was de jaren 80
welvaart + globalisering? dat was jaren 90
wat blijft er nog over om te beloven? weinig…. Zijn de beloftes waargemaakt? niet echt.
Wat heeft de burger wel gemerkt? dat politici liegen, dat geld altijd naar een ander lijkt te gaan…
Dus dat men nu gaat stemmen op de populist die belooft dat de eigen burger voorop komt te staan is naar mijn mening een logisch gevolg….
De traditionele politicus bleek niet te vertrouwen..
(wat mogelijk ook nog meespeelt is dat er bijna niemand meer leeft die WOII actief heeft meegemaakt….. de dertigers/veertigers van nu hoorden de verhalen over WOII nog uit de eerste hand…. de jeugd van tegenwoordig < 35 jaar niet meer….)
@42.
Was te verwachten dat je geen normaal antwoord kan geven met je inhoudsloze stukjes.
Inderdaad roep je racisme op. Of nee, tegen de islam, dan ben je alleen tegen een religie/ideologie, niet tegen de mensen zelf.
Als Wilders echt zou menen dat hij de links-sociale punten waar zou maken zou hij een nationaal-socialist zijn. In het politiek spectrum op de lijn links-rechts, en progressief-conservatief, zou hij naar links conservatief gaan. Want daar zat nog de ChristenUnie, die meer naar rechts is gegaan, volgens onderzoekers, ik denk er zelf anders over.
@49: waar het uit blijkt dat de PVV een geloofwaardige verbinding heeft met ouderen en zorg?
Bij mij is dat beeld gevestigd door lezen van programma’s maar ik beken dat het geen leuke hobby is.
De gegevens die je levert zijn boeiend, maar wat is precies de portee? Ik zie dat de PVV helemaal niet zo excentriek stemt als men ons wil laten geloven: met D66 is de overeenkomst 50%.
Dat bedoel ik: de PVV is een eclectisch geheel, zonder veel consistente visie. De grenzen moeten dicht, de ouderen hun zorg terug, het nepparlement naar huis. Ik vat het maar even samen zoals Wilders dat nog beter kan.
Ik geloof niet dat bij de PVV een cultuur van politiek denken bestaat waar we iets aan hebben, maar dat neemt niet weg dat ik de constante zorg voor de ouderen en de zorg waardeer.
Hoe er in de praktijk gestemd wordt, is iets om nader te onderzoeken. Misschien is er nog meer dan je tabel.
@53: zo lastig is het beeld. Een uitermate spannend en verwarrend boek hierover is van J.A.A. van Doorn, “Duits socialisme, het falen van de sociaal democratie en de triomf van het nationaal socialisme”; als je dat leest, dan geef je geen snelle oordelen meer. Het boek is in Amsterdam uitgegeven.
Of het falen van de sociaal-democraten rechtstreeks mag worden gekoppeld aan de opkomst van de bruine horden is een boeiende vraag. Daarover kun je twisten.
Juist daarom stel ik de vragen: als er geen alternatieven zijn, geen aansprekende visies of leiderschap, zou onheil kunnen dreigen.
@54:
Ik ben bang dat je je een beetje zand in de ogen laat strooien door de propaganda van de PVV. Ze roepen af en toe wat sociale dingen, zoals de AOW leeftijd als breekpunt, maar qua stemgedrag is het net de VVD.
@48:
Ik weet niet of de populisten inspiratiebronnen zijn – volgens mij brengen zij gewoon onder woorden wat een groot deel van het volk al lang vindt. Je kunt het natuurlijk omdraaien, zoals sommigen hier doen, maar daarmee geef je de populisten te veel eer.
Die sociale punten kunnen niet worden verwezenlijkt zonder de ‘akelige’ programmapunten, waarmee je vermoedelijk het verzet tegen ongebreidelde immigratie en de EU-superstaat-in-wording bedoelt. Open grenzen leggen een bom onder de verzorgingsstaat.
Man ist glücklich wenn die Musculatur entspannt ist.
Men is gelukkig als men zich bloot geeft, kan geven; letterlijk maar vooral figuurlijk.
Nu zijn er groepen met hun eigen (werk- en privé-) geheimen, die hun werkgeheimen loslaten in het medium. Het individu pikt op en kiest of hij bij een van deze groepen een (ver)binding heeft/ kan aangaan (het maakt gelukkig), en aan/ingesloten kan worden. Hij wordt ingewijd in de geheimen. Hij gaat nu samen met de groep zijn werk-/ privégeheimen loslaten/ bloot geven. (De werkgeheimen veranderen daardoor, misschien)
Dan zijn er nog groepen die individuen oppikken om de groep groter te laten worden. Groter is meer macht maar ook meer mensen die achter de werkgeheimen staan/ die deze werkgeheimen goedkeuren*. Dat doen ze met
Omkoping “Kom bij ons en je krijgt geld”,
Beloftes “Wij brengen jou de situatie waarin je kunt uitleven, als je het nog niet zelf hebt gevonden; maar zij die zich vervelen misdragen zich.
Dreiging “Als je dat (niet) … dan …”,
Chantage, de NSA bv door de privégeheimen los te peuteren zodat je geen andere weg op kunt dan HUN weg.
Propaganda (~ loze beloftes) “Wij zeggen maar wat” (ze bullshitten)/ “Wij zeggen dit wel, … maar doen dit niet of juist het tegenovergestelde/ … maar het is niet waar, of juist het tegenovergestelde”. Journalisten zijn hier dol op.
En dan zijn er nog de corporate bodies: het grote archief, de supersupertanker van werk- en privégeheimen waar een (niet elk) individu van een bureaucratie in kan graaien, … (… manipuleren)
* In dit geval is de binding met de groep niet echt of echt groot, of ze voelen zich/ willen zich solidair voelen met de groep als een verplichting voor de groep.
Ich tue nicht wenn ich nicht weiss warum.
Sonst tue ich was ich will,
Und wo ich auskomme ich eingehe, vielleicht.
Und NICHT UMHER KANN;
Nenne ES nicht Pflicht, denn dann bist Du verkauft.
Populisme is lastig om doorheen te kijken, anders zou het er niet zijn.
In plaats van uit te gaan van een bedreigd gevoel, zou je ook kunnen stellen dat populisten blijkbaar een visie, een toekomstbeeld schetsen, uitgaande van dieper liggende waarden die in andere politieke partijen niet aan bod komen. Er is eindelijk weer sprake van een zekere maakbaarheid, een visie die uitgaat van menselijke gebreken en imperfect bestuur, een besef dat ik zelf bij traditionele politici ook nog wel eens mis. Het is een visie die het land als bestuurseenheid weer relevant maakt om heel concrete problemen op te lossen.
Er wordt wel eens lacherig over gedaan, alsof men terug zou willen naar het Nederland van de jaren ’50, maar volgens mij begrijp je het dan niet helemaal. Ontkennen dat we in de afgelopen 50 jaar waardevolle elementen in de samenleving zijn kwijtgeraakt of hebben afgebroken lijkt me ook een beetje dom, toch is dat wel iets dat door politici wordt uitgestraald. Met name D66 is heel sterk in het doen voorkomen alsof elke verandering een positieve is, iets wat gewoon botst met de werkelijkheid omdat niet iedereen dezelfde toekomst wil.
Over het algemeen kan ik de jongeren die vallen voor populistische retoriek goed begrijpen, zij willen gewoon een beter land om in te wonen, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de mensen om hen heen. Het gaat hier niet alleen om welvaart, geld, maar veel meer in het algemeen om gelukkig kunnen zijn en vertrouwen te hebben in de toekomst.
Misschien verbazend genoeg herken ik juist bij de opiniebepalers in dit opzicht dieper liggende waarden van vertrouwen in elkaar, hard willen werken, respect voor oud en jong. Er is ook sprake van een zekere treurigheid dat het eigenlijk te laat is om nog te spreken van Nederland als land met een eigen identiteit en een mogelijkheid om zichzelf te verbeteren. Alsof het zeewater al over de dijken gelopen is, en wegpompen (populisme) het enige middel is dat nog een beetje helpt, al is het meer voor de vorm dan dat er echt nog hoop is.
En of men zich bedreigd voelt? Dat kan ik ook heel concreet maken: Als iedereen in een schoolklas elkaar een prettig weekend wenst, en een Turkse jongen fluistert erachteraan ‘ik hoop dat jullie allemaal doodgaan’, dan zijn er in 1 klap weer tien PVV-stemmers bij. Voelen ze zich allemaal bedreigd?
Aan de oppervlakte lijkt het misschien wel zo. Maar ze zijn helemaal niet bang voor deze jongen. Het gaat ze om het vertrouwen dat zij zo graag in anderen willen kunnen hebben. Het streven naar samenwerking en respect voor elkaar dat op dat moment wordt ondermijnd.
De oplossing in hun ogen: een hoop botte uitspraken die neerkomen op ‘ga dan terug als je ons zo vervelend vindt’, desnoods betalen we je vliegticket voor je. Beetje lastig, als je in Nederland geboren bent.
De uitdaging is het ontwikkelen een visie die recht doet aan deze mensen en hun opvattingen, dat is het scheppen van een alternatief van populisme. Ik denk dat veel traditionele (zittende) politici, maar ook vele jongeren die nooit buiten de wereld van hoogopgeleiden hebben geleefd, toch net iets teveel arrogantie bezitten om dat waar te gaan maken.
Chapeau als je dit hele stuk ook echt gelezen hebt :-)