ANALYSE - Met de impeachmentprocedure en een felle primary (bijna) achter de rug leek het erop dat het Amerikaanse verkiezingsseizoen niet warriger kon worden. Maar net als ons dagelijks leven, ontregelt het coronavirus ook het politiek leven in de VS.
President Trump stond al, na flinke verliezen in 2018, een enerverende verkiezing te wachten. Met zijn inconsistente en late optreden zal het virus hem wel de voorverkiezing hebben gekost, toch?
Het tegendeel blijkt, in ieder geval op de korte termijn, waar. Nadat Trump tot actie overging, schoten zijn approval ratings omhoog. Voor het eerst in jaren ontving de president in verschillende peilingen de steun van de meeste Amerikanen, ook al blijven de marges piepklein.
Ook in andere democratieën, waaronder de onze, schaart zich een historisch grote hoeveelheid mensen zich achter staats- of regeringshoofd.
Rally around the flag
Daarmee lijkt het coronavirus lijkt alle kenmerken te hebben van een rally ‘round the flag effect, waarbij kiezers hun verschillen met de president (of premier) terzijde schuiven ten tijde van crisis. In de VS zag je eerder ook dergelijke verschijnselen bij de Golfoorlog, 9/11 en de dood van Osama bin-Laden.
Helaas voor Trump waren elk van deze effecten van zeer tijdelijke aard. Ondanks een militair succes in Golfoorlog (1991), verloor President H.W Bush een jaar later het Witte Huis aan Clinton. Zo ook was Obama’s populariteits-boost na de dood van bin-Laden slechts van tijdelijke aard.
Voordat de bom valt
Een deel van de politieke corona-voorspellingen hangt dus af van hoe ver Trump’s populariteit nog kan stijgen door het rally ‘round the flag fenomeen, en hoe lang hij deze stijging kan behouden.
De eerste vraag is hierbij het eenvoudigst. Gegeven zijn gigantische impopulariteit bij een groot deel van het electoraat, zal het voor Trump haast onmogelijk worden om boven de 50% uit te stijgen. Voor zijn herverkiezing maakt dat ook niet veel uit; in 2016 won hij immers met 44% van de stemmen.
Hoe lang president Trump zijn stijging kan behouden is daarom een relevantere, en ook moeilijkere vraag. Politieke geschiedenis zou wijzen op een paar maanden, maar gegeven de unieke aard en (waarschijnlijk) lange duur van de pandemie, blijft dat een educated guess.
Naast de lengte van de pandemie, speelt uiteraard Trump’s eigen gedrag nog een grote rol. Een verzameling kiezers geeft Trump nu het voordeel van de twijfel, maar bij slecht leiderschap en wanbeleid is het goed mogelijk dat zwevende kiezers en masse Trump rug toekeren.
En als de bom valt
Dit laatste scenario is zo onwaarschijnlijk nog niet. Als de VS in een economische recessie, of zelfs een crisis, terecht komt, nemen de kansen van Trump vanzelfsprekend af. Volgens toonaangevende financiële bedrijven als Morgan Stanley and Goldman Sachs kunnen de Verenigde Staten, ondanks economische tegemoetkomingen, rekenen op een BNP-kwartaalgroei van minus 25(!)% tussen april en juni.
Als resultaat van deze economische inkrimping zit naar inschatting binnenkort 1 op de 10 Amerikanen werkloos thuis. En laat nou net BNP en werkloosheidscijfers zijn, die grote invloed hebben op Amerikaanse verkiezingsuitslagen.
Je hoeft geen briljant politicoloog te zijn om te concluderen dat dit een probleem is voor Trump. Hoe groot dit probleem is, valt lastiger in te schatten. Het is maar de vraag in hoeverre Trump de schuld krijgt van een recessie, zeker als de economie op tijd bijtrekt.
De Democraten
De verkiezingen van 2020 zijn niet enkel afhankelijk van Trump’s doen en laten, aangezien het coronavirus als thema ook de Democratische voorverkiezingen domineert.
Enerzijds is dit een ideale kans voor vicepresident Joe Biden om zijn reputatie als beheerst en professioneel staatsman waar te maken. Zo heeft de Biden-campagne een eigen corona-taskforce en benut elk moment om uit te halen naar het huidige beleid rondom het virus.
Anderzijds legt het virus de problemen van het Amerikaanse zorgstelsel bloot, hetgeen een centraal campagnepunt is van Bernie Sanders. Gegeven Biden’s voorsprong, blijft Sanders met voorsprong de underdog van de race. Dat gezegd hebbende, komt het uitstel van een aantal primaries deze underdog onbetwist ten goede.
Risico
Sowieso zal gezondheidszorg, samen met de groeiende werkloosheid, waarschijnlijk een centraal thema worden van de presidentiële verkiezingen. Het feit dat de Democraten op dit vlak populairdere ideeën hebben, maakt de coronacrisis op zowel economisch als zorgvlak extra riskant voor Trump.
Ondanks dit onzekere toekomstbeeld, kunnen we aan de hand van het bovenstaande drie scenario’s schetsen waarbij Trump verliest:
1) Het coronavirus leidt tot een overbelasting van het Amerikaanse zorgstelsel, met een humanitaire ramp als gevolg.
2) De Amerikaanse economie zakt in het tweede kwartaal flink in; herstel zet pas tegen het eind van het jaar in.
3) President Trump volgt het advies van de experts niet op en verliest hiermee het door hem herwonnen wantrouwen.
Ik hou het goed voor mogelijk dat Trump relatief ongeschonden de crisis doorkomt, en dat een van de bovenstaande scenario’s niet of nauwelijks plaatsvindt. Maar zelfs dan nog, is een herverkiezing niet zeker voor president Trump.
Ondanks de rally ‘round the flag, loopt Trump vooralsnog achter op zijn Democratische rivalen. Het moge duidelijk zijn dat een Republikeinse overwinning niet uit de hemel komen vallen. Voor Trump’s campagne is het alle hens aan dek.
Reacties (11)
In een crisis houden kiezers vast aan de huidig leider, ze zitten dan namelijk niet te wachten op verandering en al helemaal niet op een radicaal experiment als Sanders. Na de crisis is dat omgekeerd, dan kleeft de crisis aan de oude leider en dan zal altijd blijken dat het ooit ergens iets beter gekund heeft, kijk naar b.v. Churchill en de bovenstaande voorbeelden. Ook weer niet te lang daarna, want de economie groeit in het VS systeem altijd weer als eerste en dan is Trump weer de held.
Trumps doen en laten doen er niet zoveel toe, veel slechter dan nu kan hij het niet doen zijn berichten zijn momenteel zo infantiel dat ik me afvraag of hij niet verstandelijk gehandicapt is. Veel maakt het niet uit, het VS crisismanagement en de onafhankelijke staatsregegeringen doen op de achtergrond toch wat anders.
Wat de Republikeinen electoraal wel slim doen is een basisuitkering uitdelen, hier nemen ze wel de oppositie de wind mee uit de zeilen:
https://nos.nl/artikel/2328333-helikoptergeld-alle-burgers-geld-geven-helpt-dat-in-de-coronacrisis.html
Want historisch gezien leiden crises nooit tot (al dan niet revolutionaire) verandering?
Ik hoop, voor de Amerikanen, dat het betekent dat mensen zich weer een beetje op de echte issues gaan storten. In plaats van god vs welk toilet de gender-gedisorienteerden moeten gebruiken.
Ik hoop ook, als Nederlander, dat het een president als Trump oplevert. Dwz eentje die niet willy-nilly oorlogen begint, de economie niet verprutst, en die een beetje tegen Europa blijft duwen en zegt dat een relatie tussen twee wereldmachten wel een gelijkwaardige moet zijn (maw Merkel, begin met serieuze defensieuitgaven of maak plaats voor iemand die dat wel wil doen!)
@3: Ik wens van ganser harte dat de Amerikanen iets intelligenter zijn dan jij. Hoop heb ik daar niet in.
@4:
81 halen ze wel.
;-)
@3 Ik zou bijna zeggen “trol”, aangezien de realiteit op zowat alle punten precies tegenovergesteld is, maar dan realiseer ik me dat Trump natuurlijk president is, en we ons in een post-truth politieke wereld begeven..
Begrijp mij niet verkeerd–ik gun helemaal niemand dit lot, maar houd er rekening mee dat het zomaar zou kunnen gebeuren, een vierde scenario:
4) De Wittehuisdokter moet hoesten op het ongelukkige moment dat hij de bloemkool door Trumps aardappelpuree prakt. Biden moet campagne voeren tegen Pence.
@4: Gelukkig gebruik je argumenten. Oh nee.
@6: Kijk ‘es – ik ben geen Amerikaan. Ik ben een Nederlander, en niet zo’n eentje die voor de buhne en het internet een beetje net doet *alsof* ‘ie een Amerikaan is (wat een verschrikkelijke onhebbelijkheid is van het Nederlandse journaille btw). Ik kan geen president daar kiezen en ik word niet direct geraakt door wie er dan ook gekozen wordt.
Dus bekijk ik de Amerikaanse presidents-verkiezingen strict utilitair, en dat wil zeggen: met een oog voor Nederlandse belangen. Wat ik vereis van een Amerikaanse president is dat ‘ie niet willy-nilly oorlogen begint (zoals Bush, Reagan, Clinton), en dat ‘ie de economie een beetje met rust laat. Op al deze punten voldoet Trump (en btw Obama net zo hard) in mijn ogen prima.
Dat is geen trollen. Dat is alleen mezelf niet pretentieuzer voordoen dan ik op grond van mijn nationaliteit, kan zijn.
Een ander eveneens denkbaar scenario is dat de verkiezingen helemaal niet doorgaan. Het zal niet in een keer zo bot worden gebracht. Dat doe je stapsgewijs. Je begint er mee om vast te stellen dat zolang het corona virus nog niet over is voorverkiezingen niet kunnen worden gehouden. Dat zal voor de republikeinen niets uitmaken. Ze hebben al voor Trump gekozen en zullen dat blijven doen maar het zal een probleem opleveren voor de democraten want Bernie Sanders en zijn aanhangers hebben zich nog lang niet bij hun nederlaag tegen Joe Biden neergelegd. Ze zijn en blijven dan zeer verdeelt en dat is altijd goed voor de Republikeinen. Zo heeft Trump ook de vorige keer gewonnen. Verdeel en heers werkt nog altijd prima ook in een democratie.
Het is zelfs niet eens zo geheel ondenkbaar dat Corona huis zal houden onder de kandidaten. Wellicht wordt er een keuze gemaakt door het virus.