Walk the Line met Johnny Cash

Johnny Cash bezong het leven dat omlijst wordt met rafelige randen als geen ander; met zijn donkere stem verhaalde hij over de demonen die hem op de hielen zaten of over het onheil dat voor hem in het verschiet lag. Nummers als Number 13 en Ring of Fire behoren tot het collectieve muzikale geheugen van de mensheid en zorgden voor veel vertroosting bij menigeen. Het leven van de in 2003 gestorven countryzanger wordt verfilmd in Walk the Line van regisseur James Mangold die eerder Heavy en Copland op zijn naam schreef. De film is gebaseerd op de autobiografische roman The Man in Black die eerder van de hand van de zanger verscheen. De film gaat vanaf 2 februari in Nederland in première.

Johnny Cash werd als J.R. Cash geboren in 1932 in Kingsland, Arkansas. Het grootste deel van zijn jeugd bracht hij echter door op een katoenboerderij in Dyes, in het noorden van dezelfde staat. In deze omgeving zijn er eigenlijk twee facetten die van grote invloed zijn op de jonge Johnny Cash; ten eerste zijn dat de gospelliederen die zijn moeder samen met de kinderen zingt tijdens het werken op het land en die de basis vormen voor de teksten van de legendarische zanger. Ten tweede is dat het overlijden van zijn oudere broer Jack op veertienjarige leeftijd na een ongeluk met de zaagmachine. Dit vroege verscheiden van zijn oudere broer, tegen wie hij enorm opkeek, zal Cash voor het leven tekenen.

Dat hij zelf muziek kan gaan maken wordt hem echter pas duidelijk wanneer hij in 1952 als militair wordt uitgezonden naar Landsberg in Duitsland. In een gitaarwinkel ziet hij de schoonheid van het instrument in en leert hij zichzelf gitaar spelen. In 1955 loopt hij met zijn nieuwbakken band de Sun Studios in Memphis binnen om zijn zoetsappige en van religie doordrenkte nummer ten gehore te brengen aan eigenaar Sam Philips die later ook de eerste hit van Elvis zou uitbrengen. Philips ziet er weinig brood in omdat hij Cash niet gelooft wanneer hij zingt waarop deze besluit terug te grijpen naar één van de nummers die hij tijdens zijn verblijf op de militaire basis heeft geschreven. Zijn medemuzikanten, the Tennessee Two, die het nummer nooit eerder gehoord hebben zijn zo perplex, maar improviseren wel ter plekke. Dit nummer overtuigt Philips wel omdat het de kracht in zich heeft die het oeuvre van Cash zijn verdere carrière zal kenmerken, namelijk dat het oprecht uit zijn strot komt. Het eerste nummer, Hey Porter is daarmee geboren.

Daarna stijgt de roem snel; er worden optredens in het hele land gegeven met Jerry Lee Lewis, Elvis en June Carter, Cash’ latere vrouw. Maar zoals we wel vaker hebben gezien in de muziekgeschiedenis gaat deze stijgende lijn ook voor Johnny Cash iets te snel; hij raakt verslaafd aan amfetaminen en drank, waarover hij zegt dat hij ze nodig heeft om te kunnen excelleren. Cash wordt menig keer opgepakt wegens bezit, openbare dronkenschap en valt op een gegeven moment neer tijdens een optreden als gevolg van uitputtingsverschijnselen. Zijn terugkeer naar Nashville verergert de situatie, Cash raakt steeds meer verslaafd en balanceert op de rand van de dood.

Op dat moment grijpt June Carter in; gewapend met geweren weet zij de huisdealer te verjagen en Cash de cold turkey te laten ondergaan. Cash is haar zo dankbaar dat hij haar ten huwelijk vraagt waar zij in eerste instantie niet op in gaat, maar later tijdens een concert waarbij hij weigert een duet met haar af te maken voordat zij hem een antwoord heeft gegeven, weet hij haar te overreden en in 1968 trouwt het stel. June Carter Cash is daarna meer naar de achtergrond te treden en heeft zich voornamelijk beziggehouden met het schrijven van nummers voor haar man, iets waar ze met Ring of Fire in 1963 mee begonnen was. Uiteindelijk duurde het huwelijk vijfendertig jaar totdat dat Carter vier maanden voor Cash overleed in 2003.

Cash’grote terugkeer was zijn optreden in 1968 in Folsom Prison, een concert dat ook als live-lp uitkwam. Tijdens het lezen van zijn vele fanmail bleek dat er veel brieven afkomstig waren uit deze gevangenis. Cash raakte ontroerd door deze bewondering van mensen die vaak niets meer zeiden te hebben dan de vertroosting in de liederen van ‘The Man in Black’. Voor vele gevangenen was Cash dankzij zijn gevangenisverleden één van hen. Zijn management zag het concert echter niet zitten omdat ze bang waren dat het het imago van de religieuze countryzanger zou beschadigen. Cash zette echter door en met zijn befaamde openingszin, ‘Hello I’m Johnny Cash’ startte hij een weergaloos optreden. Het heeft hem geen windeieren gelegd.

In deze periode eindigt de film ongeveer en dat is meteen het minpunt van deze biopic. Graag had ik nog gezien hoe de oudere Cash nog aan de lopende band nummers schreef en hij zelfs aan de hand van producer Rick Rubin prachtige covers maakte van Depeche Mode’s Personal Jesus en Black hole sun van Soundgarden. Over de rest valt echter niets te klagen; Joaquin Phoenix speelt Cash zo overtuigend dankzij vele uren van studie op zijn gitaarspel en zang dat je bijna gelooft dat het de meester zelf is. Ook Reese Witherspoon’s rol als June Carter is niet onverdienstelijk. Dankzij de cameravoering krijg je een authentiek beeld van die tijd en er is vooral veel muziek in deze film. En dat is waar het uiteindelijk toch allemaal om draait in het leven van Johnny Cash.

Johnny Cash.com
The Man in Black
Walk the Line op imdb