Waarom verliezen de Democraten zo vaak de verkiezingen. Hoe is dat mogelijk na 30 jaar conservatief en rechts beleid dat zoveel problemen heeft veroorzaakt?
Uit peilingen blijkt dat in Nederland de meerderheid van de kiezers rechts stemt. Dat is verbazingwekkend omdat de problemen waar we op dit moment mee worden geconfronteerd vooral veroorzaakt zijn door beleid van rechtse politici. Door deregulatie van de financiële markt zitten we nu midden in de grootste crisis sinds de jaren ’30. Hoewel links nauwelijks aan de macht is geweest de afgelopen jaren ? met een notoire uitzondering in de jaren ’90 ? is rechts in de Nederlandse politiek aan de winnende hand.
Ook in de Verenigde Staten zien we dit fenomeen. Na de overwinning van de Democraten in 2008 lijkt ook in Amerika de steun voor de Democraten af te nemen. Bij een tussentijdse verkiezing voor de senaatzetel in Massachusetts verloren de Democraten hun filibuster-proof meerderheid. Ook zien we regelmatig protesten van boze burgers die zich hebben verenigd in de Tea Party Beweging. Obama’s successen van de laatste tijd bij de hervorming van de ziektekostenverzekering en de hervorming van de financiële wereld lijkt de dalende tendens overigens wel wat af te zwakken. Maar toch, waarom doen de Democraten het relatief slecht? Waarom zijn er alleen Tea Party protesten in Amerika en aanstaande zaterdag zelfs ook in Nederland, waarbij men nota bene protesteert tegen het gevaar van links. Het is een gotspe.
Ik geef paar voorbeelden uit de Amerikaanse politiek om te laten zien waarom, in ieder geval in Amerika, links het relatief slecht doet.
Democraat Robert Reich beschrijft hoe zijn eigen partij toegeeft aan Wall Street. Machtige en (te) grote banken ? de veroorzakers van de crisis ? worden door steun van de overheid overeind gehouden. En uiteraard is de oppositie druk in de weer om te doen alsof de huidige problemen de schuld zijn van Obama, terwijl de crisis toch echt onder Bush is begonnen.
Maar er zijn nog meer redenen. Zoals ik al eerder schreef is de manier waarop de hervorming van het ziektekostenstelsel tot stand kwam niet bijzonder sterk. Na een volstrekt zinloze poging om één of meer Republikeinen er bij te betrekken, gingen de Democraten lekker onderling ruzie maken. En ook in dit geval kon de wet uiteindelijk alleen tot stand komen door veel concessies te doen aan de industrie: de ziektekostenverzekeraars bijvoorbeeld verdienen veel geld met de regeling omdat Amerikanen zich over een paar jaar verplicht moeten verzekeren.
Dan zijn er nog de mensenrechten. Obama blijft keer op keer teleur stellen. Hij gaat door met de ‘oorlog’ in Afghanistan (en soms zelfs in Pakistan) waarbij vaak grote aantallen onschuldige slachtoffers vallen. Hij neemt geen afstand van het beleid van zijn voorganger. Er is in het geheel geen onderzoek gekomen naar de misdaden en schendingen van de mensenrechten van zijn voorganger en er zijn nog steeds mensen in dienst die voorstander zijn van ‘enhanced interrogation’ ? martelen dus. Nog steeds probeert Obama te voorkomen dat terreurverdachten zich kunnen verdedigen bij een onafhankelijke rechter. Door deze houding heeft hij de facto de gehele verantwoording voor deze misstanden van zijn voorganger overgenomen.
Maar de lijst is nog veel langer. Kort voor de olieramp in de Golf nam Obama het standpunt van de Republikeinen over om te gaan boren in de kustgebieden. We kunnen nu allemaal zien hoe verstandig dat wel niet is. Als bonus wordt hem nu verweten dat hij niet snel genoeg maatregelen neemt om de ramp te bestrijden door niemand minder dan Sarah Palin.
En verder: Obama neemt geen duidelijk standpunt in voor reductie van de CO2 uitstoot, hij neemt geen hard standpunt in tegen Israel. Op zenders als Fox News en in andere rechtse media is vaak te horen dat Obama een extremist is, dat hij heel erg links is, een socialist en meer van dat soort beschuldigingen. Dit is, zoals ik hier heb laten zien, volstrekte onzin. Obama is op zijn best een ‘centrist’. Hij lijkt er van overtuigd te zijn dat de polarisatie in de Amerikaanse samenleving kan worden gestopt door samen te werken met conservatieven en het bedrijfsleven. Op conservatieven en rechts Amerika zal dit echter weinig indruk maken, die weten het zeker: Obama is een socialist en links is gevaarlijk.
Naschrift (komt net via het inmiddels onmisbare Twitter binnen): de harde anti- immigratie wetten in Arizona kunnen wel eens heel goed gaan uitpakken voor de Democraten. Mexicaanse Amerikanen stemmen in het najaar waarschijnlijk en bloc voor de Democraten.
Opmerking: Linkse partijen in Nederland zijn in mijn ogen de PvdA, SP, D66, GroenLinks, CU en de PvdD. Rechtse partijen zijn dus het CDA, VVD, PVV, TON en SGP. Peiling van week 20
Reacties (47)
@eerste alinea: De rechterzijde voedt zichzelf. Door de collectieve sector uit te dunnen, wordt het sociale vangnet grofmazig (dus vallen veel mensen erdoor), het onderwijs slechter en dus de groep mensen die geen fatsoenlijk onderwijs gehad heeft steeds groter. En mensen uit die groep zijn nu eenmaal eerder geneigd rechts te stemmen. Het is een positief feedback systeem.
“En mensen uit die groep zijn nu eenmaal eerder geneigd rechts te stemmen”
dat klinkt tegenstrijdig, waarom is dat zo?
Je zegt in de eerste alinea dat rechtse politici schuldig zijn geweest aan de crisis nu. Dat ben ik niet met je eens. Het toezicht heeft gefaald, niet de wetten an sich.
@1
De rechterzijde voedt zichzelf. Door de collectieve sector uit te dunnen, wordt men bewust dat men prima voor zichzelf na kan denken en beslissen. Je hoeft niet afhankelijk van anderen te zijn. En zelfstandig nadenkende mensen zijn nu eenmaal eerder geneigd rechts te stemmen. Het is een positief feedback systeem.
Sorry, maar het niet kunnen betalen van ziektekostenverzekeringen vind ik niet positief, en lastenverlichtingen voor rijken ook niet – althans vanuit het perspectief van de armere amerikaan. Voor verbeteringen van dat systeem moet je toch echt bij links zijn als arme amerikaan.
@1 Perfect, het is precies zoals je het zegt. Lees b.v. The Wrecking Crew van Thomas Frank.
@3 Inje 1e punt: ook de wetten hebben gefaald. Men heeft bewust nagelaten wetten te maken voor de derivaten handel. Men is zelfs voor de problemen gewaarschuwed door Brooksley Born in de jaren 90. Zij was directeur van een van de controlerende instanties. Haar advies is door Alan Greenspan en Robert Rubin genegeerd. Ook Warren Buffet heeft in 2002 gewaarschuwed.
Hierdoor is een ongereguleerd schaduwbanksysteem ontstaan dat in 2007 meer dan een 500 Biljoen Dollar waard was (om verwarring te voorkomen: de Amerikanen hebben het over 500 Trilion maar zij tellen anders). Dit systeem is in 2008 als een kaartenhuis in elkaar gestort en dreigde de reguliere economie in de val mee te nemen. Dat is voorkomen met geld van Amerikaanse en Europese (in NL o.a. ING) belastingbetalers – die nu het gelag moeten betalen.
@3, 2e punt. Iemand (ik weet niet meer wie, maar ik heb hem helaas niet zelf bedacht) heeft een keer de volgende vergelijking gemaakt: het is als of je de brandweer afschaft om er voor te zorgen dat mensen zich er weer van bewust worden dat brand gevaarlijk is.
En verder: door deze voorzieningen af te breken – en daardoor onbetrouwbaar te maken – wordt het een zichzelf waarmakende voorspelling. Zij kunnen dan zeggen: “zie je nou wel, de overheid is onbetrouwbaar”. Mooi voorbeeld is Michael Brown. Een vriend van Bush die hij hoofd van de FEMA maakte, zonder dat hij daarvoor gekwalificeerd was. De FEMA was verantwoordelijk voor hulpverlening na rampen. Maar door het slechte beleid van Brown (o.a. door privatisering) was deze organisatie niet instaat hulp te geven na de Katrina ramp.
Het zijn allemaal voorbeelden van conservatief en rechts beleid (dereguleren, privatiseren, terug trekken van de overheid, vrije markt ideologie) die hebben geleid tot de huidige problemen. Wel beschouwd is het eigenlijk wonderlijk dat er nog mensen zijn die er in geloven. @4 Mark heeft helemaal gelijk.
Door deregulatie van de financiële markt zitten we nu midden in de grootste crisis sinds de jaren ’30
Zwaar populistische onderbuikuitspraak.
Door deregulatie van de financiële markt hebben we de grootste welvaart voor iedereen (!) sinds het ontstaan van de mensheid. Even nietszeggend en even (on)waar.
Als we de geschiedenis er bij nemen dan lijkt het er toch op dat economisch-rechts beter presteert dan economisch-links.
Welbeschouwd dus helemaal niet verwonderlijk dat men rechts kiest.
@4: lastenverlichtingen voor rijken ook niet – althans vanuit het perspectief van de armere amerikaan.
Ik kan geen andere reden vinden dan een jaloezie-reden waarom lastenverlichting voor rijken vanuit het perspectief van de armen negatief zou zijn.
Het hele rechts-links onderscheid is onzin. “Links” heeft als hobby het financieren van armen, zieken en andere zielige mensen ten koste van de productieven in de samenleving. “Rechts” heeft als hobby het financieren van oorlog en een soort pervers casino waarbij sommige insiders niet kunnen verliezen (ook wel “zakenbankieren” genoemd), opnieuw ten koste van mensen die werkelijk waarde toevoegen.
Beide stromingen zijn bedreven in het afpersen van vreedzame, productieve mensen en het steil laten oplopen van staatsschulden. Ook beide stromingen zijn net zo hard bezig met het maken van allerlei kunstmatige “problemen” zoals drugscriminaliteit, terrorisme, armoede, waarna er gepleit wordt voor nog meer overheid om al die problemen op te lossen. Kortom: verschillende doelen, maar exact dezelfde middelen (en waarbij het doel altijd de middelen heiligt).
Daarbij moet ik wel aanmerken dat “rechts” de boel beter voor elkaar heeft qua propaganda en spin: ze flikken het telkens weer om het volk een “kleinere overheid” en “minder regels” te beloven, maar ondertussen te groeien als een kwaadaardig gezwel. Dan speelt “links” tenminste open kaart met hun doelstellingen ter promotie van armoede >:D
@6 Kropotkin, kun je dat onderbouwen? We zitten toch echt in diepe economische shit die het gevolg is van deregulatie. Dat is niet populistisch en ook geen onderbuik maar waarheid. Feitelijk dus.
Het klopt dat tijdens een economische hausse de economie heel goed draait. Maar het is net als een opgevoerde brommer: je gaat lekker hard, maar je gaat niet lang mee.
Tenslotte nog: (alleen voor de VS) de gemiddelde Amerikaan is er tijdens de regering Bush nauwelijks of niet op voorruit gegaan. De economische groei die was is vooral naar het rijkste deel van de bevolking gegaan.
@8
Kom eens met feiten dan dat deregulering de oorzaak is. Wan dan zou de oplissing dus veek meer wetten moeten zijn???
@7 Sayton. Je schetst volgens mij van beide kanten een wat ik noem een “vogelverschrikker”. In het Engels noem je dat de strawman fallacy. Eerst geef je een karikaturale weergave van de positie van de tegenstander om deze vervolgens “neer te sabelen”
Ik denk dat “links” en “rechts” (volgens mij is dat overigens het zelfde als de indeling progressief/conservatief) beiden een legitieme positie vertegenwoordigen. Ik zou niet een maatschappij willen worden die wordt geregeerd door een van beide partijen. In een democratie strijden beide om politieke macht en idealiter zullen zij elkaar afwisselen – en ook vaak met elkaar moeten samenwerken.
@9 inje Heb je de link naar Brooksley Born gevolgd?
Er zijn eind jaren 90 een aantal belangrijke wetten afgeschaft. B.v. de wet die gewone banken (depositobanken) scheidde van investeringsbanken. De depositobanken hebben rekeningen die door de staat zijn gegarandeerd. Als zo’n bank failliet gaat dan krijgen de spaarders (zoals jij en ik, gewone mensen) hun geld terug. Dat garandeert de belastingbetaler dus!
Dit geld zijn de nu veel grotere banken (die ook nog eens met verzekeringsmaatschappijen konden fuseren) gaan gebruiken om te gaan beleggen. En wel met een verhouding eigenvermogen/vreemdvermogen van 1:100 of meer. Dit heet casinokapitalisme. Gokken dus.
Het grappige is dus dat als zo’n bank failliet gaat wij dat betalen, maar als zo’n bank winst maakt wij daar (vrijwel) niets van terug zien. Mooie regeling he?
Ik zou nog veel moeten uitleggen en daar is zo’n comment niet handig voor. b.v. over schaduwbanksysteem, CDO’s… enz. Maar ik ben geen economie blogger.
Ik weet niet zo gauw Nederlandse blogs die dit goed uitleggen. Als wilt kan ik je wel links naar Engels talige blogs geven.
Bij privatiseren lijkt de staat juist méér invloed te hebben!
De crisis komt trouwens door staatskapitalisme. (Dus de staatsdwang van de vs aan haar banken om kredieten te verstrekken aan losers)
De grote schuldenlast cequ toekomst perspectief komt trouwens weer door linkse hobbys als de verzorgingsstaat
@12 Sander
1e verklaar je nader, ik begrijp je niet
2e De meeste problemen zijn ontstaan door de “liar” loans – hypotheken waarbij het inkomen niet werd gecontroleerd. De bedrijven die deze leningen verstrekten interesseerde het helemaal niets dat deze hypotheken waarsch. niet zouden worden terugbetaald omdat zij deze doorverkochten aan grote banken zoals Lehman Brothers. Deze bundelden ze en verkochten ze weer door als “CDO’s”(nu begin ik er toch over). Dit zijn de z.g. “toxic assets”. Dat er sprake was van “dwang” door “linkse regeringen” is propaganda van rechts.
3e punt: nee waren op schema met afbetalen. Natuurlijk moet er hervormd worden (vergrijzing b.v.) maar de recente grote schulden zijn (in Europa) ontstaan door het afkopen van de banken die failliet dreigden te gaan. (zie mijn vorig comment hierover). In de VS zijn bovendien de meeste tekorten ontstaan door zeer grote belastingverlaging (vooral ten gunste van topinkomens) en door de oorlog.
Ik beperk mij in mijn commentaar tot de USA
1 ?Door deregulatie van de financiële markt zitten we nu midden in de grootste crisis sinds de jaren ’30.
Wat betreft de USA: niet deregulatie, niet kapitalistische ?greed? , maar regulatie lijkt daar in de USA die economische crisis te hebben veroorzaakt. Het begon onder de democraat Carter 1977 met diens ?Community Development Act?. Op bevel van de USA overheid en onder dreiging van de beschuldiging met ?discriminatie?, leenden banken geld voor huizen aan mensen die insolvabel waren en dat zouden blijven.
Bush heeft in het begin die Carterlijn gevolgd, maar wilde er later wat aan doen. Dit werd door meerderheidsdemocraten gefnuikt.
2 ?waarbij men nota bene protesteert tegen het gevaar van links. Het is een gotspe.?
Dat ?nota bene?, suggereert dat een onvoorstelbaarheid? Indien ja, denk dan toch nog eens goed na.
3 ?oppositie druk in de weer om te doen alsof de huidige problemen de schuld zijn van Obama, terwijl de crisis toch echt onder Bush is begonnen.?
Dat de crisis onder Bush is begonnen, laat zich niet ontkennen. Maar uit een varia aan USA-opininiebladen verrijst makkelijk het beeld van een incompetente Obama die zich verachtelijk achter Bush verbergt.
4 Het meeste in ?Waarom verliezen de Democraten steun?? staat op gespannen voet met de feiten. Soms – na wat externe informatie – zo evident, dat je er alleen een ideologie in kunt zien die zich te buiten gaat.
“Het begon onder de democraat Carter 1977 met diens ?Community Development Act?. Op bevel van de USA overheid en onder dreiging van de beschuldiging met ?discriminatie?, leenden banken geld voor huizen aan mensen die insolvabel waren en dat zouden blijven. “
‘Je liegt.
@14: “incompetente Obama die zich verachtelijk achter Bush verbergt”
– welke bladen, welke artikelen. Man en paard graag
– in elk geval niet incompetentie in zake financieel beleid, want zover ik weet heeft hij de crisis niet veroorzaakt. Wel natuurlijk als je kan uitpluizen dat hij voor wetten heeft gestemd die de crisis mogelijk maakten. Aan jou de schone taak om met bewijs te komen ipv beschuldigingen.
@10:
Stroman of realiteit? That’s the question…
Wat in mijn reactie @7 is feitelijk onwaar of sterk overdreven? Ik zou alleen de laatste zin enigszins gechargeerd willen noemen.
@14, @15 en @16:
Ik zie dit snel uitdraaien op alweer een klassieke “links-rechts” discussie, waarop de volgende quote zeer van toepassing is:
“Under democracy one party always devotes its chief energies to trying to prove that the other party is unfit to rule – and both commonly succeed, and are right.”
H.L. Mencken
@ 16
@15
1 Na je kapitale leugen over dat CPB rapport: zie Posting: Het rapport Nyfer etc., comments Mark 24, 28, 57, mij op zo?n hoge toon ter verantwoording roepen, vind ik een brutaliteit.
2 Goed lezen: ik gaf Obama niet persoonlijk de schuld van het ontstaan van de crisis. Maar hij moet haar wel oplossen, en kan dat niet. Zelfs verergert hij haar – via ObamaCare – omdat hij Democraat is, zeg maar links; en omdat hij het inzicht en de vakkennis mist. ?t Is maar een gewone welzijnswerker, met een visie op de wereld grotendeels door die ordinaire Rev. J. Wright gevomd.
Dit is een aanvulling bij @15
Community Reinvestment Act had nothing to do with subprime crisis:
@14 HPax
Ik suggereerd dat niet alleen, volg ook mijn link naar “godspe” maar. Zoals ik in andere comments al heb uitgelegd is de crisis juist wel een gevolg van rechts beleid. Ik ga dat niet herhalen.
@17 Sayton Ik vind met name dit wel erg over de top:
@20:
Over de top??
1. Lopen de staatsschulden nu niet erg hard op? Ik weet niet of je het doorhad, maar Griekenland is echt geen uitzondering.
2. Wie moeten de rente en aflossing gaan betalen voor die staatsschulden? Precies, de productieve mensen in de samenleving. En is dat nou werkelijk vrijwillig? Nee, niet echt. Vooral omdat die schulden in de toekomst moeten worden afgelost hebben velen daar nu niet eens iets over te kiezen. Als mensen dus gedwongen worden om te betalen aan rente en aflossing van door anderen gemaakte schulden, dan is m.i. het begrip “afpersing” zeker niet “over de top”.
3. Drugscriminaliteit wordt veroorzaakt door het drugsverbod, wat een overheidsmaatregel is.
4. Armoede, met name in de 3e wereld (wat m.i. ook de “echte” armoede is i.t.t. de “relatieve” armoede hier in het Westen), wordt vooral veroorzaakt door allerlei marktbelemmerende overheidsmaatregelen zoals importheffingen, exportsubsidies, landbouwsubsidies, onteigining van grond door corrupte regimes t.b.v. Westerse multinationals, allerlei falende ontwikkelingshulp die vaak de locale economie kapotmaakt, etc, etc. Nobelprijswinnaar economie Stiglitz heeft hier boeken vol over geschreven…
5. Terrorisme wordt bijna zonder uitzondering veroorzaakt door de militaire aanwezigheid van “buitenlanders” in hetgeen de “terroristen” zien als hun thuisland, bijv. Britse militairen in N-Ierland, Spaanse militairen in Baskenland, Amerikaanse militairen in Saoedi-Arabie, Israelische militairen in Hebron, etc, etc. Hoeveel “terrorisme” zou er zijn zonder al deze militaire interventies?
@21 Al beter geformuleerd.
1. De schulden zijn opgelopen doordat de omvallende banken gered moesten worden. Als dat niet was gebeurd dan hadden we nu een depressie gehad zoals in de jaren 30
2. We zijn allemaal van elkaar afhankelijk. Jij noemt die afhankelijkheid afpersing … tja. Wat moet ik daar nou op antwoorden. Over de top misschien? Wij zijn een *samenleving*, niet verzameling mensen die toevoelig op de zelfde plek leven.
Verder over de schulden: in tijden van recessie lopen de staatschulden op. Deze worden afbetaald als de economie weer goed loopt. De staat moet in tijden van recessie investeren om de economie op gang te helpen. Dat was de les van de jaren 30.
3. eens
4. deels eens. Er zijn veel redenen voor armoede. Maar ik denk niet dat het volledig vrijgeven van markten – de zogenaamde vrije markt – veel zal helpen. Voor sommige landen wel, maar voor veel landen niet.
5. grotendeels mee eens. Er zijn nog meer oorzaken van terrorisme.
@18: dat ik in dat geval ongelijk had kon je alleen achterkomen omdat ik aan bronvermelding deed. Als we alle keren op een rij zetten dat jij zonder bronvermelding beweringen doet zijn we een maandje zoet.
En je beweringen over Obama voldoen daar weer naadloos aan.
Ik was voor Obama, net zoals 90% van het Nederlandse volk voor Obama was, ook al ben ik PVV-er.
We hebben familie in de VS en die stemmen Republikeins en onze familie hier snapt er niet veel van. Ik eigenlijk ook niet. Ik trek er de conclusie uit dat ik de VS niet goed begrijp.
Voor een groot deel stem ik rechts omdat ik het ben. Zo ben ik gevormd. Ik ben hier ook op een links-achtige site omdat het iets toevoegt aan mijn wereldbeeld. Rechtse sites zijn alleen maar leuk als ik zelf-bevestiging zoekt voor de rest lees ik veel meningen waar ik het zelf ook meen eens ben, weinig spannends.
Rechts kun je zijn letterlijk, er schijnt zelfs een rechts-gen te zijn met enige correlatie met het stemgedrag.
@22
1. Liever nu een depressie zoals die in de jaren ’30 dan over een paar jaar een depressie die 2 keer zo erg wordt. Je kan geen schuldencrisis oplossen door nog meer schulden aan te gaan. Totale waanzin.
2. Zonder er een waardeoordeel aan te koppelen, denk ik toch dat “afpersing” een correcte weerspiegeling is van de realiteit. Mensen worden -onder dreiging van geweld (ja, opsluiting in de gevangenis is geweld)- gedwongen om andermans schulden af te lossen.
Maar misschien is het beter om bij de kern van je artikel te blijven, namelijk waarom mensen rechts stemmen. Ik denk dat je de verklaring moet zoeken in het feit dat de overheid -zowel links als rechts- op vele gebieden faalt, daarover lijken we het eens.
Zoals ik eerder aangaf ligt het verschil in de gepropageerde oplossingen: links claimt dat de problemen zullen worden opgelost door nog meer overheid, regels, toezicht, herverdeling van inkomsten, etc. Rechts claimt dat de oplossing juist ligt in minder overheid. Dat laatste spreekt natuurlijk meer aan bij een falende overheid.
Het moet wel heel duidelijk zijn dat de hierboven genoemde verschillen slechts gelden voor de programmaboekjes en reclamefilmpjes. Want zodra rechts aan de macht is, laten ze de overheid (minstens) net zo hard groeien als hun linkse “opponenten”.
@24 Alt.Johan
Goed dat je je ook door de andere kant laat informeren. Ik lees ook regelmatig rechtse blogs en media. Hoewel ik niet geloof in een “rechts gen” – het is psychologisch, niet aangeboren – is het moeilijk voor de twee groepen elkaar te begrijpen, laat staan te vertrouwen. Maar ik zeg altijd: waar wrijving is is warmte. Als je iets niet snapt of het er mee oneens bent laat het ons weten, wie weet komen we dan tot een beter begrip van elkaar.
@25 Sayton,
1. Waarom? Niets doen maakt de zaak alleen maar erger. Kijk naar de jaren 30, dat is wat ze toen deden namelijk (plus nog wat andere structurele fouten). De crisis heeft tot de jaren 40 geduurd, tot het grootste “stimulus programma aller tijden” begon: de 2e wereldoorlog.
2. Mensen zijn sociale wezens. De maatschappij hangt aan elkaar van afhankelijkheden. Als jij over de straat loopt dan is dat dankzij andere mensen die straat aanleggen, schoonhouden, bewaken, verkeer regelen, … Je ontkomt er niet aan daar iets voor te regelen en daarvoor is (uiteindelijk) dwang nodig. Maar om dat dan afpersing te noemen?
Maar over mijn artikel: ik heb geprobeerd (en ben daar blijkbaar niet helemaal in geslaagd, maar vreest niet, ik zal daar vaker op terug komen!) om te laten zien wat de Democraten verkeerd doen op dit moment (toegeven aan de Republikeinen in de hoop daardoor stemmen van rechts te winnen). Ik denk ook niet dat veel rechtse kiezers zich hierdoor laten overtuigen. Integendeel zelfs. Als je rechts bent dan is het beleid van rechtse partijen geloofwaardiger. Een links politicus die doet als of hij ook wel een beetje rechts is (dat heet “Centrisme”) is in de ogen van een rechts denkend iemand alleen maar lachwekkend.
Wat betreft het echte beleid van rechtse regering – dat ook onder hen de overheid alleen maar toeneemt – daarin zijn wij het helemaal eens.
1. Wat is er nu precies aan de hand?
a. Door een te lage rente (overheidsmaatregel) is er al 20-30 jaar lang veel te veel geld in omloop gekomen. De geldhoeveelheid is veel sneller gegroeid dan de productieve economie. En geld kan alleen in omloop komen als schuld, zo ontstaat geld immers.
b. Doordat er teveel geld kwam, is dit geinvesteerd in allerlei zaken zonder “Return On Investment”, zoals .com bedrijfjes, vastgoed, en -meer recent- staatsobligaties van bijna failliete landen.
c. Het eindresultaat is dat vele particulieren, bedrijven en overheden nu diep in de schulden zitten, en blijkbaar niet hebben geinvesteerd in kapitaal waarmee ze die schulden kunnen aflossen of zelfs financieren.
Vroeg of laat zullen deze schulden moeten leiden tot faillisementen, waarna de betrokkenen met een schone lei opnieuw kunnen beginnen. Hoe langer je hiermee wacht (en dat “wachten” kan alleen door nog meer geld(=schulden) te maken), hoe schadelijker al die faillisementen zullen worden voor de samenleving. Niets doen (d.w.z. de falende bedrijven/banken gewoon failliet laten gaan) is dus wel degelijk een optie. En “iets” doen (zoals de huidige “stimulus”-programma’s, door Ben Bernanke omschreven als “going into uncharted territories”) kan dus ook tot grotere schade leiden.
Vergelijkingen met de jaren ’30 gaan niet op, omdat er toen geen fiat-geld was zoals het nu bestaat.
2. Maar natuurlijk zijn mensen sociale wezens en hebben we elkaar nodig en kunnen we veel meer bereiken door specialisatie en samenwerking (het geheel is meer dan de som van de delen). Ik ben alleen van mening dat sociaal gedrag en samenwerking bereikt kunnen worden zonder dwang. Ik vind het juist niet zo sociaal als de ene mens via de politiek (= een machtsmiddel, i.t.t. vrijwillige transacties) de eigendommen van een ander claimt. Maar dit begint een beetje off-topic te raken.
@alt.johan: zou ik ook meer moeten doen, maar heb een blog te runnen ;)
Bovendien kom ik er maar weinig tegen die het niveau DDS ontstijgen, maar ik hoor heel graag over goede rechtse blogs.
@28: een lage rente van de nationale banken is een stimulus om geld te lenen, maar is geen vrijbrief voor de banken om dan dus ook maar onbeperkt geld uit te lenen, dat ze niet hebben, en zo doende geld te creëren, tenzij je van mening bent, dat banken en hun medewerkers geen enkele verantwoordelijkheid ten aanzien van de samenleving hebben en alleen maar aan hun eigen portemonnee op korte termijn hoeven te denken.
Niets doen is idd ook een optie, maar, zoals Michel al aangaf, dat is precies wat in de dertiger jaren gebeurde. Vergelijkingen met de dertiger jaren gaan wel degelijk op, want in de dertiger jaren was er sprake van een enorme inflatie, die een gigantische hoeveelheid geld creëerde. Uit die tijd hebben de bestuurders geleerd, dat renteverhogingen de inflatie en de crisis alleen maar aanwakkeren. En natuurlijk zijn er ook verschillen aan te wijzen tussen de dertiger jaren en nu. De mensen droegen toen bijvoorbeeld andere kleren, maar wanneer je een vergelijking maakt, moet je kijken naar de punten waarop een vergelijking zinnig is. Wijzen op het verschil in creatie van het inflatiegeld toen en het fiatgeld nu is een goede aanvulling op de vergelijking, maar maakt de vergelijking nog niet onzinnig. In beide gevallen ligt de ongecontroleerde creatie van geld aan de wieg van de crisis.
Btw: ik vind het totaal niet sociaal als de ene mens de eigendommen van een ander claimt, of dat nu dmv de politiek is, door regelrecht stelen, of door goederen voor veel meer geld dan nodig te verkopen, omdat de klanten toch wel betalen, omdat ze weinig andere keus hebben en de weinige concurrenten even waanzinnig hoge marges hanteren. Als ik uit die 3 moet kiezen, wordt ik nog het liefst door de overheid beroofd, want daar heb ik zelf tenminste nog enige invloed op (niet veel, maar meer dan bij de andere 2).
@30:
“een lage rente van de nationale banken is een stimulus om geld te lenen, maar is geen vrijbrief voor de banken om dan dus ook maar onbeperkt geld uit te lenen,…”
Wel als de banken weten dat de overheid er voor zorgt dat het risico van hun handelen door de hele maatschappij gedragen zal worden.
Iedereen heeft een verantwoordelijkheid jegens de rest van de samenleving, dus banken ook. Het is juist de overheid die, door de banken te “redden”, deze verantwoordelijkheid weg haalt bij de boosdoeners en de mensen die op geen enkele manier hebben geprofiteerd van de schuldenbubbel op te laten draaien voor de schade.
“In beide gevallen ligt de ongecontroleerde creatie van geld aan de wieg van de crisis.”
Helemaal mee eens. Maar hoe denk je dit probleem te kunnen oplossen zonder faillisementen? Wat de overheden nu doen is proberen de boel op te lossen door creatie van nog meer geld (en dus nog meer schuld!). Wordt het probleem daarmee op de lange termijn niet nog erger?
Om dit te betrekken op het thema van het artikel: ik denk zelf dat veel mensen hadden gehoopt dat “links” (lees: Obama) de bron van alle ellende zou aanpakken, maar in plaats daarvan heeft ie zijn regering (en de FED) volgestopt met ex-Goldman Sachs lobbyisten die druk bezig zijn hun vriendjes en vriendinnetjes te redden. Klinkt mij als een prima inkoppertje voor allerlei populisten als Palin…
“… of door goederen voor veel meer geld dan nodig te verkopen, omdat de klanten toch wel betalen, omdat ze weinig andere keus hebben en de weinige concurrenten even waanzinnig hoge marges hanteren …”
Heb je enkele praktijkvoorbeelden? Ik vind bovenstaande beschrijving juist passen bij een hoop “producten” van de overheid (waarbij met de “marges” de ambtenaren en externe adviesbureaus worden beloond) :-)
Dat ontslaat de banken niet van hun verantwoordelijkheid tegenover de maatschappij. M.a.w.: ook dan blijven het boeven of struikrovers, als ze hun eigen portemonnee op korte termijn boven hun verantwoordelijkheid verkiezen.
Dat doet de overheid bij inbraken, berovingen, enz, ook. Moeten ze dat ook maar niet meer doen dan?
De overheid beschermt de burgers tegen de boosdoeners door de banken te redden, de boosdoeners zijn de bankdirecteuren en de managers, die dit onverantwoordelijke gedrag hebben toegestaan, niet de banken. Als de banken failliet gaan, hebben die boosdoeners hun schaapjes op het droge en zijn het de gewone burgers, die hun spaarcenten kwijt raken.
Daar durf ik geen harde uitspraken over te doen. De oplossing van de jaren dertig lijkt er op te wijzen, dat we daar de boel beheersbaar mee houden en mogelijk op kunnen lossen. De daar aan vooraf gaande periode van faillissementen e.d. in de jaren 20 leidde tot de grote Krach van 1929, dus dat lijkt er op te wijzen, dat de vrije markt zich niet uit zichzelf herstelt. We hebben (gelukkig en helaas tegelijk) niet veel voorbeelden om te kijken welke oplossing het meest geschikt is, maar ik ben geneigd te denken, dat we de oplossing van de jaren dertig een kans moeten geven (al was ook toen niets zo goed voor het herstel van de kapitalistische economie als een totale vernietigingsoorlog, waarna we weer tientallen jaren konden ‘groeien’).
Obama stelt mij ook teleur met de GS lobbyisten e.d., maar kennelijk is het politieke doel om voor minder verdeeldheid in de samenleving te zorgen voor hem belangrijker dan het straffen van de boosdoeners. En ja, populisten hakken altijd in op de meer genuanceerde en nadenkende mensen, die zogenaamd geen keuzes maken, maar dat is geen reden om dan zelf ook maar populist te worden.
Bij de overheid komt dat ook voor, ja. Rijbewijzen en paspoorten zijn ongelooflijk duur, maar een uitreksel uit het geboorteregister is dan weer wel min of meer tegen ‘kostprijs’. De overheid is dan ook een monopolist. Daarbuiten vind je dit verschijnsel overal waar monopolies of oligopolies de markt beheersen en waar dus onvolkomen concurrentie is. De roaming en gesprekskosten per minuut voor mobiele telefoons, bijvoorbeeld, maar ook de benzineprijzen en allerlei veel te lang door patenten markten zijn daar voorbeelden van.
@32
Dat je bankiers op basis van hun gedrag van de laatste tijd struikrovers noemt, daar kan ik het alleen maar mee eens zijn. Echter, ik probeer duidelijk te maken dat het de overheid is die groen licht heeft gegeven voor dat gedrag. Ze hadden ook vooraf heel duidelijk kunnen maken dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor de risico’s die ze nemen, en niet gered gaan worden als ze verkeerde investeringen doen. Door vooraf als “redder” op te treden krijg je juist de situatie van nu, waarin niemand verantwoordelijkheid neemt en er lustig op los leent t.b.v. wegwerp-consumptie. Brood en spelen houden immers het plebs koest, nietwaar?
Conclusie: de verantwoordelijkheid voor alle ellende (en vooral de schade ervan) is wel degelijk door de overheid bij de hele maatschappij gedumpt. Daar kunnen jij en ik het wel niet mee eens zijn, maar dat neemt niet weg dat het zo gebeurt.
M.b.t. je opmerkingen over monopolies: alle voorbeelden die je noemt (telefonie, benzine, patenten) zijn voorbeelden uit markten die sterk beheerst worden door allerlei overheidsinterventies. Het is -opnieuw- de overheid die de monopolisten beschermt door vergunningen, patenten, etc. Voorbeeld: Shell koopt wat Nigeriaanse officials om, krijgt voor een habbekrats een vergunning om in een gebied olie te gaan boren zonder dat de lokale bevolking daar iets over te zeggen had, en mag de kosten voor die omkoping ook nog eens aftrekken van hun belastingaangifte in Nederland (dit is echt geen grapje). In een vrije markt had Shell al die lokale bewoners moeten betalen om gebruik te kunnen maken van hun grond, en hadden die bewoners bij intrede van een concurrent meteen kunnen onderhandelen over een hogere “huur” of schonere productiemethoden.
@Sayton en @Pedro jullie uitgebreide comments vragen eigenlijk om een uitgebreider antwoord. Maar ik wil toch een paar korte opmerkingen maken.
De lage rente maakte de hausse op de huizenmarkt inderdaad mogelijk. Je was een dief van eigen portemonnee als je niet mee deed. Je kunt dus strikt genomen zeggen de crisis werd veroorzaakt door de overheid (instellen lage rente) maar dat was wel een overheid die heilig geloofde in het zelf reinigend vermogen van de vrije markt. Zij deed niets tegen deze hausse, en er waren ook weinig mensen die pleitten voor ingrijpen, want het ging toch goed?
De staat deed ook helemaal niets aan reguliering op de derivaten markt – dat is waar we nu de “toxic assests” aan te danken hebben. Deze markt stortte in een op een manier die lijkt op Dominoday en omdat in de economie nu eenmaal alles met alles is verbonden dreigde dit ook de echte economie mee te trekken. Bedrijven gaan dan failliet niet door slecht beleid maar door omstandigheden waar zij niets aan kunnen doen. “Uitzieken” is dan ook geen optie, het is zelfs een heel gevaarlijk beeld. Een betere medische vergelijking (als je dat wilt) is met gangreen: het aangetaste lichaamsdeel moet zo snel mogelijk geïsoleerd worden van het gezonde lichaam.
@34:
“Een betere medische vergelijking (als je dat wilt) is met gangreen: het aangetaste lichaamsdeel moet zo snel mogelijk geïsoleerd worden van het gezonde lichaam.”
Precies! Daarom pleit ik voor faillisementen van slecht presterende bedrijven (met name banken) in plaats van ze als zombies in leven te laten, energie zuigend uit het gezonde deel van de economie.
@35 Ja, maar het probleem was dat die banken zo groot waren dat als er een omvalt ze allemaal omvallen. De kredietcrisis begon pas goed toen Lehman Brothers failliet ging. De financiële autoriteiten dachten net als jij: nu moeten ze maar failliet gaan, maar men had de gevolgen niet voorzien.
Wat er had moeten gebeuren, maar dat is niet gedaan omdat zoiets ondenkbaar is in de VS, is dat men de banken had moeten nationaliseren. Dan had men deze kunnen saneren en de onderdelen die gezond waren kunnen verkopen. Zweden heeft dat al eens eerder gedaan. Paul Krugman heeft hier herhaaldelijk voor gepleit. In plaats daarvan heeft men de schulden overgenomen – en erger nog – de directies laten zitten. Er is voor vele miljarden naar AIG gegaan b.v. Dat is het bedrijf waar je je derivaten kon laten verzekeren. Door de waarde daling kon AIG niet meer uitbetalen. Het geld dat naar AIG ging is uiteindelijk bij banken terecht gekomen, overigens (neem ik aan) ook bij ING. Je zou dus kunnen zeggen dat ook onze banken mede dankzij US belasting geld zijn gered.
Maar hoe dan ook: helemaal niets doen was gewoon geen optie. Dan zaten we nu bollen te pellen of zo.
@36
Dat “bollen pellen” scenario gaat hoe dan ook gebeuren. De vraag is of je nu een paar maanden wil gaan bollen pellen of later 10 jaar.
De schuldenberg groeit nu exponentieel. Daarmee groeit ook de potentiele schade bij liquidatie van die schuldenberg.
Het idee dat de overheid “iets” kan doen om een situatie zoals in de jaren ’30 te voorkomen is niet gebaseerd op enig feit. Zoals ik eerder aangaf, zelfs Bernanke heeft het over “uncharted territory”, m.a.w. ze hebben geen idee waar ze mee bezig zijn.
Om je medische vergelijking erbij te halen: wat de overheden en centrale banken nu doen heeft niets te maken met “evidence-based-medicine” maar moet eerder gezien worden als pure kwakzalverij.
@37 Ik denk dat er nu geen toename meer is van schulden maar dat men nu bezig is met schulden afbetalen. Het gevolg daarvan is dat de economie inzakt.
Er is een andere manier om uit de schulden te komen: door economische groei, maar dan moet je niet te hard bezuinigen (=schulden aflossen). Door groei wordt de hoeveelheid schuld t.o.v. de totale economie vanzelf kleiner, en is er mogelijkheid om schulden af te lossen. Verder zijn er nog andere mogelijkheden, zoals inflatie (dat kan Griekenland niet niet doen, maar de Euro als geheel wel) en schuldsanering, waarbij een deel van de schulden dus niet worden ingelost. Die laatste mogelijkheid is zo gek nog niet: waarom zou iedereen die bereid was om te lenen (voor winst!) altijd zijn geld terug moeten krijgen? De investeerders in obligaties konden weten dat er risico’s waren verbonden aan het uitlenen van geld.
Mits Europa en Amerika hun zaakjes weer op orde krijgen, en in staat zijn om de economie weer te laten groeien (dus niet alleen maar bezuinigen) denk ik dat we het “bollen-pel-scenario” kunnen vermijden. Wat men nu heel goed zou kunnen doen is investeren in duurzame energie (beperking CO2, vervanging van olie, enz.). Dat stimuleert de groei niet alleen, het is ook nog eens heel nuttig. Ik ben niet zo somber over de mogelijkheden om uit de problemen te komen. Ik ben wel somber over het nivo van onze leiders.
Er is nog een fenomeen dat niet is genoemd. Van Nederlandse directeuren was op een gegeven moment bekend dat het zij qua stemgedrag opvallend links waren.
Als er een significante culturele kloof bestaat tussen directeuren en de onderklasse dan poolt het stemgedrag van de onderklasse om naar rechts.
@38:
“Ik denk dat er nu geen toename meer is van schulden maar dat men nu bezig is met schulden afbetalen.”
Ik denk het niet: zie bijvoorbeeld deze wiki.
Hooguit zijn de particulieren minder gaan lenen door iets strengere regels, maar daarentegen zijn bij de overheden alle remmen los gegaan.
Zoals op de diverse plaatjes is te zien: geldcreatie en schulden groeien exponentieel (de trend i.i.g.), wat natuurlijk nooit bijgehouden kan worden door de productieve economie. Deze zal, zoals je zelf al vaststelt, eerder geremd worden door de financiering van al die schulden.
Schuldsanering is dus de enige manier om uit deze rotzooi te komen. Maar dat is dus eigenlijk (bijna) hetzelfde als een faillisement, en zal wel degelijk een hoop ellende veroorzaken bij de schuldeisers (lees: de banken), en daarmee, tijdelijk, ook bij de rest van de maatschappij. Dat is precies wat ik bedoelde met het “paar maanden bollenpellen” scenario: we gaan niet kunnen ontkomen aan deze pijn. In ieder geval lijkt schuldsanering voor mij de oplossing met de minste pijn voor de samenleving als geheel.
Ik denk ook dat het veel verstandiger was geweest om al die miljarden waarmee de bankiers zijn gered te investeren in infrastructuur, gezondheidszorg, etc (tenminste, als je dat bedoelde).
Tenslotte:
“Ik ben niet zo somber over de mogelijkheden om uit de problemen te komen. Ik ben wel somber over het nivo van onze leiders.”
Ik denk dat op de korte termijn een pijnlijke periode onvermijdelijk is. Er is te veel schade aangericht om er zonder pijn uit te komen. Maar op de langere termijn ben ik het met je eens: de mens is tot veel in staat, zelfs tot goede dingen en mooie uitvindingen die ons leven aangenamer maken. Het probleem zit hem in die leiders die zich overal mee bemoeien, ongevraagd met allerlei interventies zand in de motor gooien en zo nu en dan oorlogje willen spelen.
PS wat was ook alweer de syntax voor het netjes weergeven van hyperlinks?
@39 alt. johan ik weet niet waar je het over hebt.
@40 Sayton
De syntax is tekst (zonder backslashes natuurlijk)
Wat de schulden betreft: ik ben geen econoom dus ik kan alleen maar zeggen dat ik denk dat het zo’n vaart niet zal lopen – mits en dat blijft belangrijk – politici doen wat ze moeten doen: economie weer op gang helpen (en niet dood saneren), samenwerken (b.v. in Europa). Het allerbelangrijkst is dat ze zich ontworstelen aan de greep van de financiële maffia. Ik zal proberen hierop in een post op dit blog terug te komen – dan kunnen we daar verder over discussiëren ;-)
@39: Allejezus. Is het bekend wat die directeuren stemden? Ga toch weg met je alles in de schoenen schuiven van links.
@33: ik vind dat je best wel gelijk hebt in de constatering, dat de overheid onvoldoende toezicht heeft gehouden en de financiële markten veel te veel heeft toegestaan. Dat zal vast wel mede de reden zijn, dat ze reddend op moesten treden om de spaarcenten van iedere burger te redden. Maar je oplossing van de crisis om de banken om te laten vallen, deel ik niet.
De markt heeft zich gefaald. Het toezicht heeft gefaald. De oplossing van het probleem is dan niet om op het zelfreinigend vermogen van de markt te vertrouwen en het toezicht te verwijderen. Het toezicht moet dan juist verbeterd en verscherpt worden. Nationalisatie is daar de uiterste consequentie van.
@43:
We hebben al lang vastgesteld dat door allerlei overheidsmanipulaties zoals te lage rente, hypotheekrenteaftrek, het weghalen van risico en verantwoordelijkheid bij bankiers, etc, er nooit sprake is geweest van een (vrije) markt. Je kan daarom onmogelijk stellen dat “de markt” heeft gefaald.
Jouw oplossing om nog meer macht te geven aan de overheid zal slechts averechts werken: hoe meer macht deze overheid krijgt, des te eerder zullen “foute” figuren zich in dit centrum van de macht willen nestelen om nog meer invloed te krijgen t.b.v. hun eigen belangen.
Behalve als utopisch geloof heeft er nooit een vrije markt bestaan, dat is een neo-liberaal geloof. Een utopie van Ayn Rand. Net zoals de communisten het falen van het communisme verklaarden door te beweren dat het nog geen echte kans heeft gekregen, zeggen de vrije markt aanhangers dat die nog geen kans heeft gehad omdat er toch altijd wel ergens een “verstoring” is geweest. Als je op die manier redeneert heb je altijd gelijk.
2e alinea: Het merkwaardige met de vrije markt is dat hoe vrijer deze is hoe meer controle nodig is. Kijk maar naar de wildgroei van controlerende instanties of kijk naar de zorg (de bureaucratische rompslomp voor artsen om maar wat te noemen). Ik wil niet “meer macht voor de overheid”. Ik wil vrijheid voor de burger en dat is wat anders dan “vrije markt”.
@45:
Ik zie het werk van Ayn Rand niet als utopie, maar eerder als verklaring voor waarom steeds opnieuw de pleuris uitbreekt (lees: economische/ecologische rampen, oorlogen, dictaturen, etc). Omdat wij burgers telkens weer te stom blijken te zijn om zelf verantwoordelijkheid te nemen en telkens weer die verantwoordelijkheid (en daarmee onze vrijheid!) uitbesteden aan een stelletje überburgers genaamd “overheid”.
Je voorbeeld van de zorg gaat weer over iets waar in de verste verte geen sprake is van een vrije markt: er zijn 1001 regels, aanbestedingen, eisen voor verantwoording, etc.
Staat-isten redeneren in cirkels: je gaat er bij voorbaat van uit dat de markt faalt en er allerlei ingrepen nodig zijn. Nadat het eindresultaat onbevredigend is gebleken, kom je tot de conclusie dat alle regels en toezicht blijkbaar nog niet genoeg waren, en pleit je voor nog meer ingrepen. Keer op keer blijkt uit de geschiedenis dat dit proces uiteindelijk doorschiet en we belanden in een politiestaat (USSR, China, Duitsland, en de VS is momenteel hard op weg…).
Maar goed, we zijn te ver afgedwaald en ik houd het hierbij :-)
@44: mijn oplossing is niet om meer macht aan de overheid te geven. Ik heb geen kant en klare oplossing, ik constateer slechts, dat de “foute” figuren, die zich in jouw verhaal alleen bij de overheid willen nestelen, zich in een ongecontroleerde vrije markt in de top van de bedrijven nestelen, en dat meer ruimte aan de vrije markt geven het probleem van de “foute” figuren niet op lost.