Waarom Hirsi Ali haar doel niet haalt

Op Sargasso is virtuele edoch reële ruimte voor gastbijdragen. Vandaag ventileert Stijn zijn visie over de bekendste Nederlandse vrouw ter wereld, wier naam onlangs nog door een Deense imam (mede) werd gebruikt om de Grote Cartoonoorlog (30 september 2005 – 13 februari 2006) aan te zwengelen: Ayaan Hirsi Ali.

Ze houdt van de camera, en de camera van haar. En wie vorige week NOVA-politiek zag, weet dat ook de Nova-journalisten van haar houden. Toch is er weinig reden om te denken dat Ayaan Hirsi Ali (AHA) daadwerkelijk iets bijdraagt aan de oplossing van problemen die met immigratie en integratie samenhangen. Hier zijn de vijf redenen waarom dat zo is:

1. AHA kent haar wetboek niet. De door haar zo geprezen ‘Vrijheid van Meningsuiting’ is juridisch niet onbeperkt, maar geldt “behoudens ieders verantwoordelijkheid voor de wet”. En er is in Nederland geen ‘recht om te beledigen’, sterker nog, opzettelijke belediging is strafbaar, zoals Urbansuus op haar log verwoordt. Trouwens, het recht op belediging is in feite het recht om beledigd te worden (het een kan niet zonder het ander), en dat is niet iets waar de maatschappij beter van wordt. Hoe dan ook mag van een lid van de Tweede Kamer verwacht worden dat ze haar wetboek beter kent.

2. AHA baseert haar politiek op angst, zoals ze in NOVA-politiek zelf aangaf: Ze is bang voor een overname van de vrije wereld door de fundamentalistische Islam. Nu kan angst soms terecht zijn, maar een goede raadgever is het zelden: De Ottomanen staan niet voor Wenen, en hoewel er natuurlijk problemen met minderheden in onze samenleving zijn, is AHA’s angst onredelijk. Haar ongenuanceerde beeld van de Islam (daar kom ik nog op) maakt haar vijand vele malen groter dan die in feite is.

3. AHA is naïef als het om communiceren gaat: Ze houdt bij het uitdragen van haar boodschap op geen enkele manier rekening met haar publiek. De film ‘Submission’, naar haar zeggen bedoeld om onderdrukte moslimvrouwen te bevrijden, was zo extreem in zijn uiting, dat hij niet bevrijd, maar alleen gepolariseerd heeft: Daarmee heeft AHA haar zaak meer kwaad dan goed gedaan. Dat AHA geen enkele achterban onder de Nederlandse (ex-)moslims heeft gekregen, toont de mislukking van ‘Submission’ aan. Dat ze dat niet onderkent, bevestigt haar naïviteit.

4. AHA is op nog een andere, meer fundamentele manier ernstig naïef: In haar beoordeling van de Islam. In Buitenhof sprak AHA vorig jaar in gesprek met Cohen veelzeggend over de ‘Ware Islam’, toen ze de fundamentalistische variant bedoelde. Dat was allerminst een slip of the tongue: AHA heeft al meer dan eens aangegeven het in feite eens te zijn met een fundamentalistische interpretatie van de Koran: Alleen die interpretatie is ‘de ware Islam’, die zij vervolgens verwerpt. Maar daarmee onderkent ze niet dat de Koran een oude tekst is die zoals iedere oude en nieuwe tekst op vele manieren uitgelegd kan worden, en ook uitgelegd wordt. Door te denken dat een tekst uiteindelijk maar op één manier kan worden uitgelegd, de ‘ware’ manier, hanteert ze zelf een fundamentalistische hermeneutiek. Door haar fundamentalistische interpretatie maakt ze van alle moslims een veel homogener groep dan die in werkelijkheid is, en spreekt ze op een manier over ‘de Islam’ die buitengewoon polariserend is, en geen recht doet aan de feitelijke Islam.

5. AHA heeft te weinig afstand van haar eigen geschiedenis om er verantwoord mee om te gaan. Haar geschiedenis is diep tragisch, en alleen al daarom verdient ze enige sympathie. Maar het heeft haar gebracht tot een kruistocht waarin alles tot middel wordt om dat ene doel te bereiken: de media, de kunstenaarskwaliteiten van Theo van Gogh, maar ook de politiek (getuige haar opportunistische overstap naar de VVD). De recente geschiedenis van de bedreigingen aan haar adres, hebben haar alleen verder doen radicaliseren. Iedere psycholoog weet dat je een lang traject door moet voor je als getraumatiseerde mens kunt werken op het vlak van je trauma: Iemand die als kind slachtoffer is geweest van seksueel misbruik, laat je niet meteen pedoseksuelen behandelen. Daarom is het zeer onverstandig van de VVD om AHA, die zelf door zo’n getroubleerde bril naar de Islam kijkt, woordvoerster te maken van Integratiebeleid.

AHA is een intelligente, getalenteerde vrouw die wil strijden voor een goede zaak. Maar zolang haar kennis van het Nederlands recht zo tekortschiet, haar hermeneutiek zo naïef en fundamentalistisch is en de afstand tot haar eigen tragische verleden zo klein, doet ze met al haar inzet meer kwaad dan goed als het gaat om de integratie van moslimvrouwen in de Nederlandse samenleving. Het zou daarom verstandiger zijn als de media wat minder achter haar aan zouden hollen, en de VVD haar een andere portefeuille zou geven.