Waarom Hillary favoriet blijft voor 2016 (2)

ANALYSE - Bij de recente midterm election in de VS behaalden de Republikeinen een enorme overwinning. Wat betekent dat voor 2016? Vanavond het tweede deel in een tweeluik. Lees het eerste deel hier.

Door de pavlovreactie van de Republikeinen op Obama’s immigratievoorstel heeft Hillary Clinton al de eerste slag gewonnen om de sympathie van minderheden in het algemeen en van Latinokiezers in het bijzonder. Clinton maakte het zichzelf heel makkelijk door meteen Obama’s maatregel te omarmen. De Republikeinen kunnen het terugwinnen van Latinokiezers nu al op hun buik schrijven, ze hebben wederom terrein verloren waardoor een electorale meerderheidscoalitie er voorlopig niet inzit.

Hillary kan campagne voeren tegen dat rabiate en impopulaire Republikeinse Congres. De Republikeinen kunnen daarentegen campagne voeren tegen Hillary als Obama’s derde termijn. Historisch gezien zijn de kansen van een regerende partij op een derde termijn erg gering. De laatste keer dat dat voorkwam was in 1988 met Bush 41 als Reagans derde termijn.

Bovendien: in al haar 69 jaar heeft Hillary Clinton pas één keer een verkiezing gewonnen, zodat ze ook geen geweldige staat van dienst heeft. Haar ideologisch profiel is nogal flets en het ontbreekt haar aan een geloofwaardige agenda. Hillary is tegenwoordig de neoconservatieve havik in de Democratische partij en de favoriete kandidaat van Wall Street. De energie in haar partij ligt links van haar en dat is meteen haar grootste probleem, zeker als ze geen serieuze tegenstand krijgt in de eigen partij bij de primaries.

De Republikeinen zullen deze campagnestrijd met de Democraten wederom met een achterstand moeten voeren vanwege de andere demografische samenstelling van het nationale electoraat die in het voordeel lijkt van de Democraten. De Republikeinen zullen met een kandidaat moeten komen die in electoraal opzicht aantrekkelijker is dan McCain in 2008 (te oud) en Romney (te elitair).

Maar hoe dan ook zullen de Republikeinen in 2016 met indrukwekkender kandidaten voor de Republikeinse nominatie voor de dag kunnen komen dan in 2012, toen de presidentskandidaten (Cain, Santorum, Perry, Gingrich en Ron Paul) erg zwak waren. Volgens een opmerkelijk positief artikel op de progressieve website Slate, is de Republikeinse klas van 2016 de meeste robuuste in meer dan veertig jaar, doordat de kandidaten veel inhoudelijker zijn. Nou kan de GOP wel wat nieuwe frisse ideeën gebruiken om de sleetse ideologische agenda op te poetsen.

Republikeinse kanshebbers

Rand Paul is de meest opvallende kandidaat bij de Republikeinen vanwege zijn afwijkende maar wel typisch libertarische standpunten op het gebied van buitenlandse politiek, burgerlijke vrijheden, hervorming van het Amerikaanse justitiesysteem, handreiking naar minderheden, drugsbeleid en Wall Street. Rand Paul is veel redelijker en minder rabiaat in zijn libertarisme dan zijn vader, Ron Paul. Rand Paul wordt in veel media als de interessantste politicus van Amerika omschreven, een echo die zelfs in Nederland doorklinkt sinds Time een groot artikel over Rand Paul publiceerde.

Een andere veel genoemde naam bij de Republikeinen is Jeb Bush, de broer van oud-president George W. Bush, en zelf oud-gouverneur van Florida. Bush is neocon, gematigd met betrekking tot immigratie en onderwijs en vooral populair bij het partij-establishment. Bij de base die sterk is geradicaliseerd sinds George Bush de politiek verliet, is Jeb Bush niet zo populair.

Ted Cruz daarentegen, is vooral populair bij de Tea Party, maar daarbuiten geniet de senator uit Texas weinig aanhang in de GOP. Er wordt in de media de laatste tijd druk gespeculeerd over een mogelijke kandidatuur van Cruz, maar dat is wellicht wensdenken omdat Cruz gelijkstaat aan heibel in de Republikeinse tent. Cruz maakt dus geen schijn van kans. Dat geldt ook voor de ooit veelbelovende senator uit Florida, Marco Rubio. Rubio is verguisd geraakt bij de rechtse achterban door zijn samenwerking met Obama en de Democraten over de hervorming van de immigratiewetgeving.

De grootste kanshebbers voor de Republikeinse nominatie moeten gezocht worden in de succesvolle Republikeinse gouverneurs in Democratische staten zoals Chris Christie, gouverneur van New Jersey, en Scott Walker, gouverneur van Wisconsin. Christie was tot begin van het jaar de enige Republikein die Hillary Clinton kon bijhouden in de polls maar sinds bridgegate – de gedeeltelijke sluiting van de brug door de staf van Christie om een Democratische burgemeester te straffen – is het een beetje gedaan met de populariteit van Christie bij het grote publiek. Christie scoorde in New Jersey goed bij minderheden en was populair door zijn directe stijl van opereren. Christie moet een comeback maken wil hij nog kans maken op de nominatie.

De naam die nu heel vaak genoemd wordt door zijn lastige herverkiezingsstrijd te winnen in Wisconsin is gouverneur Scott Walker. Gekozen in 2010 op de vleugel van de Tea Party ging Walker de strijd aan met de vakbonden en Democraten. In 2012 hebben ze geprobeerd om Walker weg te krijgen met een zogenaamde recall election, maar dat mislukte. Ook in 2014 heeft Walker zijn herverkiezing in een Democratische staat, die sinds 1984 niet meer voor een Republikeinse presidentskandidaat heeft gestemd, redelijk gemakkelijk gewonnen. Walker heeft drie verkiezingen op rij gewonnen in zwaarbevochten campagnes. Hiermee heeft Walker zijn reputatie gevestigd als de succesvolste Republikein in het tijdperk van Obama.

Walker is niet heel charismatisch, maar is buitengewoon succesvol gebleken in het realiseren van zijn conservatieve agenda (lagere belastingen, minder uitgeven, begrotingsevenwicht en harde strijd tegen de vakbonden). Sinds Walker aan de macht is gekomen in 2010 zijn de overheidsfinanciën een stuk gezonder en de werkloosheid is lager dan het landelijke gemiddelde, het laagste sinds 2008.

Walker ligt goed bij Republikeinse geldschieters die in Walker kansen zien om weer competitief te worden in Democratische staten in het noorden bij de presidentsverkiezingen. Walker is minder een blaaskaak dan Christie en een stuk inhoudelijker, waardoor hij in staat is zijn agenda aan gematigde kiezers te verkopen.

Een andere belangrijke kandidaat voor de Republikeinse nominatie is de vice-presidentskandidaat van Romney in 2012 en voorzitter van de begrotingscommissie van het Huis van Afgevaardigden, Paul Ryan, eveneens uit Wisconsin. Ryan is sinds de Republikeinse overname van het Huis van Afgevaardigden de meest invloedrijke en leidende Republikein op financieel-economisch terrein.

Ryan wordt gezien als de intellectuele vuurkracht van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden. Hij gaf als voorzitter van de begrotingscommissie leiding aan de totstandkoming van de begrotingswet van 2011 die alleen door het Huis werd aangenomen. Deze begrotingswet zou flink snijden in de federale uitgaven, met name in de sociale uitkeringen als Medicare en Medicaid.

Na de government shutdown in 2013, sloot Ryan met de Democraten een begrotingsdeal voor twee jaar zodat er rust ontstond in het Congres na de politieke impasse die sinds 2010 was ontstaan over de begroting. Ryan is een rechts-conservatieve katholiek die ook op sociaal-culturele thema’s uitermate conservatief is. Ryan is wel één van de meest uitgesproken pleitbezorgers voor hervorming van de huidige immigratiewetgeving. Begin dit jaar formuleerde Ryan het Republikeinse antwoord op het armoedeprobleem. Het probleem van Ryan is dat hij te rechts is om als president gekozen te kunnen worden, maar dat probleem hebben meer Republikeinen.

Tenslotte is er nog oud-presidentskandidaat en oud-gouverneur van Arkansas, de sociaal-conservatief Mike Huckabee. Huckabee is geliefd bij de religieus-conservatieve vleugel van de partij. Daarom maakt hij weinig kans op de nominatie. Huckabee is de outsider in de race om de Republikeinse nominatie.

Hillary?

Bij de Democraten ziet het er heel anders uit. Daar is Hillary de grote favoriet, niet alleen voor de nominatie van de Democraten maar ook voor de presidentsverkiezingen in november 2016. Nadeel van Hillary is niet alleen haar leeftijd en haar bagage als Minister van Buitenlandse Zaken, maar ook dat ze nog geen serieuze tegenstand heeft in eigen partij. Die tegenstand zou kunnen komen van Vice-President Joe Biden of van senator Elizabeth Warren, die deze week de fractietop van de Democraten in de Senaat kwam versterken. Daarnaast doen wellicht de socialistische senator uit Vermont, Bernie Sanders, en de oud-gouverneur van Maryland O’Mally mee, maar die maken geen schijn van kans.

Warren is het progressieve alternatief voor neocon Hillary Clinton, die desondanks grote status binnen de Democratische Partij geniet. Warren heeft haar kandidatuur voor de Democratische nominatie steeds afgehouden, maar de laatste weken heeft ze de deur op een kier gezet.

Warren wil de Amerikaanse corpocratie en dus ook Wall Street keihard aanpakken en serieus werk maken van de groeiende inkomensongelijkheid, wat onder progressieve Democraten een belangrijk verkiezingsthema zal zijn. Hillary Clinton wordt juist gesteund en gefinancierd door Wall Street en vertegenwoordigt net als de meeste Republikeinse presidentskandidaten de status quo.

Een keuze tussen Jeb Bush en Hillary Clinton is lood om oud ijzer. Beiden zullen de NSA ongemoeid laten. Beiden zullen de militaristische interventiepolitiek van de VS voortzetten en beiden zullen Wall Street en de financiële sector willen ontzien. Dat is een keuze van niks. Een echte keuze zou een verkiezingsstrijd tussen Rand Paul en Elizabeth Warren zijn, een keuze tussen contrasterende visies: een libertarische visie versus een sociaal-democratische visie.