VVD op zoek | verslag van een familiedag

Ad van der Stok heeft voor Sargasso in vier afleveringen (1, 2, 3 en 4) het nieuwe beginselprogramma van de VVD besproken en heeft nu aansluiten het congres bezocht.

Afgelopen weekend vond in de Doelen de 125ste VVD-ALV plaats. Voor de gelegenheid was de Willem Burgerzaal met jasjes, dasjes en mantelpakjes aangekleed. Burgervader en partijvoorzitter Opstelten leidde de leden door een volle dag, na de door hemzelf uitgesproken openingsspeech, waarmee hij goedgeluimd de koffiegesprekken deed verstommen. Alleen voor de goedheiligman verdween hij nog even in de coulissen van de stad.

Aan bod kwamen zaken die van zo’n politieke partij levensechte folklore maken. Zo stond om te beginnen de agenda zelf op de agenda. Niet zonder slag of stoot werd deze goedgekeurd. De secretaris moest door het stof. In de aankondiging had zij iets verkeerd vermeld, maar haar poging dat te herstellen werd door de kamercentrale Zoetermeer niet voldoende geacht. Ivo vond echter dat ze charmant en diep genoeg had gebogen, waarop Zoetermeer begreep dat er niets ander op zat dan de eer aan zichzelf te houden. De lange dag was begonnen.

Vrolijk als hij de zaal routineus door de agenda leidde voorspelde hij dat de begroting en het jaarplan zouden worden goedgekeurd. Zonder een tegenwerping af te wachten hamerde hij ze af, waarmee hij zichzelf gelijk gaf. Toen was Hengeloër Henk (Kamp) aan de beurt. De vereniging gaf hem een speldje, een insigne of een button – wat precies werd niet duidelijk – en hij werd geëerd voor zijn verdiensten en geknuffeld. De ochtend werd afgesloten met Europa, maar eigenlijk draaide het om de middag.

Het gezelschapsspel.

Voor de gelegenheid had Mark Rutte al enige tijd gesleuteld aan een tekst die voor alle leden bedoeld was: een nieuwe beginselverklaring. Hoe werd nog niet duidelijk, maar deze beginselverklaring moet de VVD naar een zonniger toekomst leiden. Het spel was een soort scrabble, maar met een vleugje Mens erger je niet en de hele zaal deed mee. Ivo hield de orde, Mark hield het bord bij en een stuk of wat kamercentralemannetjes pendelde tussen achterban en microfoon om de gewenste letters op het bord te krijgen. Zo’n 65 ammendementen – a t/m d,e, of f – passeerden de revue.

De amendementen op het beginselprogramma, de gewenste wijzigingen van de mensen uit het land, vulden dus de middag. Om ieder amendement serieus te nemen, werd voor ieder amendement ruim de tijd uitgetrokken. Het gaat tenslotte om beginselen, iets heel wezenlijks, en daarom was het goed dat Opstelten de ruimte gaf – zonodig de volle 30 seconden toebedeelde spreektijd. Indien gewenst werd er vervolgens gestemd en, ondanks de individuele mening die VVD-ers er wel eens op nahouden, volgde de stemming nagenoeg elke keer het advies van Rutte. Dus nadat er volop heen en weer gebakkeleid was over punten en komma’s, de precieze betekenis van dit of dat, de vraag of dat nou wel of niet tussen de beginselen hoorde, nadat het hele partijsysteem z’n letterkundige hersenhelft had gekraakt, stemde de zaal met Mark in. “Staat u mij toe nog even rustig naar de precieze formulering te kijken?” U raad al wie het spel won. Inderdaad: de VVD. De verklaring werd ergens aan het lange eind van de middag aangenomen.

Maar toen gebeurde er toch iets ontluisterends. Mark ging het in z’n speech hebben over echte politiek. Niet over beginselen, maar over de kredietcrisis die toch eigenlijk tot een nieuwe begroting zou moeten leiden en over het leiding geven van Balkenende. Dus de hele dag had in het thema gestaan van een beginselverklaring. Daar hadden de leden zich het hoofd op zitten breken in de kamercentralevergaderingen in de provincie. Met als resultaat een nieuwe beginselverklaring die uiteindelijk nauwelijks van de oude verschilt en waarvan uiteindelijk nagenoeg alle inbreng via het stemsysteem van Rutte kwam.

Maar geen VVD-lid heeft een woord kunnen reppen over de kredietcrisis en ook over andere eerder door Rutte beschreven thema’s bleef het stil. Niets over anti-globalisme, niets over het gebrek in vertrouwen in nieuwe techniek van extreem links en niets over Rutte’s verlangen naar nieuw nationalisme voor immigranten.

Het gezelfschapsspel op de familiedag van de VVD was in beginsel gezellig, maar van politiek ontdaan. Mark Rutte heeft voorlopig tijd gewonnen op om na te denken over de vraag wat de VVD aanmoet met de roep om regularisering van de financiele markten. Zonder dat hij daarbij rekening hoeft te houden met de komma’s en punten van de VVD-leden.