Dat is snel verdiend voor de verzamelde Nederlandse pers: stuur een briefje naar de minister, veertig handtekeningen eronder en hopsakee, Plasterk stort 8 miljoen in een innovatiefonds. Het bedrag kan nog wel eens oplopen want PvdA-kamerlid van Dam vindt het nog niet voldoende. Hij pleitte met CDA en CU eerder voor een fonds met zo’n 30 miljoen euro en een staatscommissie die onderzoek gaat doen naar de problemen van de kranten.
Het klinkt uiteraard heel sympathiek, zo’n innovatiefonds, maar ik vind het maar een rare actie, die ook weinig resultaat zal brengen.
De pers klaagt over ongelijk speelveld
Op de eerste plaats is het merkwaardig omdat de ondertekenaars in hun brief het eigenlijk helemaal niet over innovatie hebben, maar over oneerlijke concurrentie. Ze vinden dat zij en de publieke omroep niet op een gelijk speelveld opereren. Het woord innovatie wordt pas aan het eind van de brief in een bijzin genoemd. Innovatie klinkt natuurlijk een stuk gelikter dan eerlijke concurrentie of een eerlijke mediamarkt, maar het lost het fundamentele probleem niet op. Omdat de pers zal moeten blijven innoveren, zal ze dus altijd die innovatiegelden van de overheid nodig blijven hebben. Immers, de ongelijkheid blijft in stand en de pers blijft te weinig middelen genereren om te innoveren.
Geld is niet het probleem
Daarnaast denk ik dat het weinig resultaat op gaat leveren, omdat geld niet het probleem is waardoor de pers niet innoveert. Immers, de afgelopen jaren hebben ze veelvouden van het voorgestelde bedrag in allerlei “innovaties” gestoken zonder dat het veel opgeleverd heeft. Dat is ook niet zo gek, want bestaande organisaties zijn bij uitstek ongeschikt om radicaal te innoveren. Een onsje meer dit en een onsje meer van dat lukt meestal nog wel; zolang het veranderingen zijn die het fundamentele business model van de organisatie niet aantasten. De enige bestaande organisaties die het wel lukt om echt te innoveren, zijn organisaties die opereren op de grenzen van technologische ontwikkelingen. Daar is het innoveren echter eigenlijk bijna de core-business en zijn systemen, kennis en ervaring aanwezig om hun innovatieve processen tot een succes te maken.
Bij de pers is daar geen sprake van en dat blijkt ook wel: alle internetsites en extra krantenbijlagen ten spijt; het zijn slechts andere distributiekanalen waar men het oude businessmodel – de consument betaalt voor geaggregeerde en bewerkte informatie en het klantenvolume wordt in de vorm van advertenties nogmaals te gelde gemaakt – zo veel mogelijk ingepropt heeft. Het is veelzeggend dat de grootste klap die de schrijvende pers de afgelopen jaren te verwerken heeft gehad, niet gekomen is via internet of een ander nieuw communicatie-middel, maar via een andere krant met een ander businessmodel, de Metro. Extra innovatiegeld gaat het fundamentele innovatieprobleem dan ook niet oplossen.
Wat dan wel te doen?
Een heilzamere weg lijkt me dan ook om niet te focussen op de bestaande pers. Het gaat bij pluriformiteit van de pers niet zozeer om de organisaties zelf, maar om de mogelijkheid voor burgers om van verschillende standpunten kennis te nemen. Het gaat dus om de pluriformiteit van informatie. Die kan door de bestaande pers gewaarborgd worden, maar net zo goed door andere instituties. Het valt bijvoorbeeld niet te ontkennen dat blogs voor bijna elke politieke signatuur bestaan.
Als die pluriformiteit van informatie een echte kans wil krijgen moet echter wel aan de terechte kritiek van de pers voor een gelijk speelveld tegemoet worden gekomen. Ze hebben gelijk als ze stellen dat de publieke omroep een aantal voordelen heeft die zij niet hebben, zoals het genereren van de facto gesubsidieerde content. Als Plasterk dus met een gebaar wil komen, kan hij beter dat aanpakken. Laat hij eens beginnen met het vrijgeven van de programmagegevens en instellen dat elk programma dat de publieke omroep creëert beschikbaar moet komen in een gratis, open, en vrij bewerkbaar dataformaat. Hij komt de pers tegemoet door een van de concurrentievoordelen van de publieke omroep weg te nemen, het kost niets, en het biedt ook andere media-ondernemers dan de pers kansen om te innoveren.
Reacties (20)
De programma’s van de publieke omroep zijn toch al vrij beschikbaar via Uitzending Gemist?
Plasterk moet gewoon kiezen voor een kleine publieke omroep die programma’s maakt die niet door de commerciëlen gemaakt worden, zoals uitzendingen van opera’s, kerkdiensten, Buitenhof en In Europa. Niet een publieke omroep die met belastinggeld een nieuws- en een sportsite optuigen en het uitgeven van glossy tijdschriften die concurreren met de sites van de kranten en andere aanbieders. In Engeland is overigens dezelfde strijd al geweest rond de BBC.
Kerkdiensten?
Opera’s?
Lijkt me dat juist een publieke omroep nieuws en informatie moet brengen.
Laat sport en Marco Bakker gauw oprotten naar die plebszenders!
@2,3: Met kerkdiensten doe je heel veel vooral oudere mensen een plezier, niet alleen christenen die zelf slecht ter been zijn, maar ook liefhebbers van koormuziek. Helaas niet de groepen waar adverteerders op zitten te wachten.
En opera is natuurlijk niet Marco Bakker, maar zoiets als ze afgelopen zondag uitzonden, super high brow cultuur. Stervensduur om te maken en er kijken maar heel weinig mensen naar, typisch dus een publieke taak.
@4: Hoe verklaar je de religieuze zenders in de VS dan?
En waarom zouden zulke peperdure producties gemaakt moeten worden als er zo weinig mensen naar kijken?
Ik wacht nog steeds op de eerste grote Nederlandse SF-productie, en met mij waarschijnlijk meer mensen dan er zitten te wachten op een opera.
Waarom deze SF-productie niet maken, dan?
Helemaal eens met Martijn.
De prioriteit moet liggen bij datgene wat zonder commercielen niet gemaakt wordt. Daar hoort trouwens ook Paul de Leeuw bij, die op een commerciele zender nooit de aanlooptijd en het gezag had gekregen die noodzakelijk is om te komen waar hij is gekomen. Maar juist ook cultuur, minderheden, achtergrond en analyses, gedegen kindertelevisie, enz. Veel van die uitzendingen zijn relatief duur en voor een kleiner publiek, inderdaad. En daarom is er subsidie nodig om het toch te maken. Je hoeft toch geen subsidie te steken in zaken die toch wel een bestaansrecht hebben, toch wel worden uitgezonden? Subsidie is nodig om daar te ondersteunen waar iets anders niet van de grond komt. Zo werkt dat ook bij bijvoorbeeld subsidies voor kunst, sport, gezondheidszorg, wetenschap enzovoorts. Dus waarom niet voor televisie?
@5 Ik probeer mij een voorstelling te maken van SF in de polder… Lastig…
@5: In de VS zijn veel meer christenen en is de markt groter. Voor 5% van de Nederlandse markt kan je geen rendabele tv maken, voor 5% van de Amerikaanse markt wel. Maar een deel van de EO zou best commercieel kunnen. Maar weer niet dat programma van de IKON wat een soort Buitenhof voor theologen is.
De Nederlandse omroep heeft wel eens een grote SF-productie geprobeerd te maken. Dat leverde één van de grootste flops ooit op. (Toegegeven, de SF-film Temmink is natuurlijk ook met omroepgeld gemaakt en dat is na eerst te floppen toch een cultklassieker geworden.) Op een gegeven moment is de schaal er niet. Star Trek, The Sopranos of ER krijg je niet van de grond in Nederland. Het is dan beter een goede serie aan te kopen dan een matige te ontwikkelen.
“Het is veelzeggend dat de grootste klap die de schrijvende pers de afgelopen jaren te verwerken heeft gehad, niet gekomen is via internet of een ander nieuw communicatie-middel, maar via een andere krant met een ander businessmodel, de Metro”. Is dat zo? Metro dateert van 1999 en dat loopt gelijk op met de opkomst van internet dus. En er is in elk geval geen sprake van, dat het abonnement op een betaalde krant is vervangen door een dagelijkse bezorging thuis van Metro (zou Metro dan nog gratis kunnen zijn?).
“zoals het genereren van de facto gesubsidieerde content”? Wat is ´de facto gesubsidieerde content´?
“Ze hebben gelijk als ze stellen dat de publieke omroep een aantal voordelen heeft die zij niet hebben”? Waarom is dat anno 2008 ineens een probleem? Dit is al tientallen jaren zo.
Wat mij echter wel een beetje zorgen baart, is dat we door dit soort acties straks misschien wel met alleen de commerciële junkzenders blijven zitten. Dan zie ik geen enkel programma meer van begin tot eind (ik kan het gewoon niet, de helft van de tijd naar reclame kijken…).
@6:
@9 Nou, wel een lekker filmpje, geef ik toe. Maar de volledige film is neem ik aan nooit afgekomen?
Lijkt me trouwens meer iets voor een Telefilm, ook een naar mijn smaak goed subsidieproject. Daarin participeren wel omroepen, maar het is toch vooral een filmproject.
Het was een showcase die aan moest tonen dat er ook bedrijven in NL zijn die special effects kunnen verzorgen, en dat het er dan nog uitziet ook :-)
De publieke omroep zou dan typische een bediener van minderheden zijn. Lijkt me fout. Belastinggeld wordt door iedereen betaald, waarom dan geen sport en soap, dat wil de meerderheid onder de belastingbetaler.
Trouwens wanneer was dat ook alweer toen de Evangelische Omroep opperde om uit het publiek bestel te stappen, omdat ze dachten te weinig het Woord Gods te kunnen verkondigen?
Met opera op tv krijg je hetzelfde als wat in Carre gebeurd. De burger met de goedgevulde beurs wordt het beste bediend. Alleen moet ik er wel bij vermelden dat mijn laag opgeleide ouders onder begeleiding van ondergetekende wel opera hebben gekeken op de Duitse publieke omroep. Ze vonden het best aardig (de vernietiging van de tempel) wat ze dan weten uit hun bijbelse kennis.
Dus gewoon meer kunst en cultuur, naast de sport en entertainment. Dat kan gemakkelijk via de NPS, en geen rare verplichtingen aan de Tros en de Vara.
De Publieke Omroep moet gewoon idd breed programma’s blijven maken maar met voorkeur met minder vergaderingen en gezeur daaromheen. Dat is zonde.
Overigens zijn er wel meer Nederlandse films op niveau hoor:
http://www.gojufilm.com/
http://www.gorehoundinc.com/
Alleen jammer dat dit soort producties nooit gesteund worden door het filmfonds ( net als SF ) wegens ’te weinig artistieke waarde’. maar ja.
@12: Maar iedereen hoort wel bij een minderheid. Wie niet van opera houdt, kijkt misschien wel graag volleybalwedstrijden (commercieel niet aantrekkelijke sport) of houdt van vaderlandse geschiedenis. Programma’s als Tussen Kunst & Kitsch en Per Seconde Wijzer laat zien dat entertainment en cultuur/geschiedenis ook best samengaan.
@8
“En er is in elk geval geen sprake van, dat het abonnement op een betaalde krant is vervangen door een dagelijkse bezorging thuis van Metro (zou Metro dan nog gratis kunnen zijn?).”
Nee, maar het heeft de ochtendkranten wel lezers en advertentieinkomsten gekost. Voor een krant met een traditioneel model was geen ruimte meer op de markt, maar voor een dergelijke krant nog wel.
“Wat is ´de facto gesubsidieerde content´?”
Programma’s. Tenminste gedeeltelijk door via de belastingen betaald.
” Waarom is dat anno 2008 ineens een probleem? Dit is al tientallen jaren zo.”
Dus? Daarmee hebben ze niet ongelijk. Misschien dat het nu een probleem wordt als beide zich op hetzelfde medium begeven en dus ineens gaan concurreren?
@15: “Nee, maar het heeft de ochtendkranten wel lezers en advertentieinkomsten gekost”. Dat kan best zo zijn, maar mijn vraag was, of de introductie van Metro (en tegelijk ook Spits, maar die hoort bij ondertekenaars van de brief aan de minister en kan dus niet mee gerekend worden) de oorzaak was van het grote verlies aan abonnee´s bij de gevestigde betaalde pers. Daarnaast was de vraag of Metro (en Spits?) idd voor ‘de grootste klap’ voor de schrijvende betaalde pers hebben gezorgd. Ik zelf koop bijvoorbeeld al jaren vrijwel geen kranten meer, omdat ik het nieuws tegenwoordig vooral via internet volg. En ik ken ook helemaal niemand, die de krant de deur uit heeft gedaan, omdat Metro of Spits (wat uiteindelijk toch gewoon een mix van pulp en boulevardpers is) de plaats van hun toenmalige krant innamen. Qua kwaliteit doe je dan toch een stap terug.
“Programma’s. Tenminste gedeeltelijk door via de belastingen betaald”. Schrijf dat dan ;-) Maar dat is op zijn best natuurlijk maar een halve waarheid. De publieke omroep moet verplicht ook allerlei programma´s maken, die we langs andere kanalen nooit zullen zien, omdat ze niet heel erg populair zijn, maar waar we als samenleving waarde aan hechten. Daar is de subsidie voor de publieke omroepen voor bedoeld. Als de publieke omroepen dat geld anders besteden, ontbreekt daar een goede controle op, maar dit kan niet aan worden gevoerd als een concurrentievervalsing-argument. Het is concurrentievervalsing als er met dat subsidiegeld programma´s gemaakt worden, die anders door de concurrenten gemaakt zouden worden. Nu kijk ik niet zo vaak en niet graag naar de commerciële omroepen, maar ik kan me niet herinneren, dat ik daar ooit iets van opera, klassieke muziek (of zelfs maar iets van de betere pop of rock muziek), diepgravende en niet op sensatie beluste achtergrondjournalistiek, enz, enz, gezien heb.
“Misschien dat het nu een probleem wordt als beide zich op hetzelfde medium begeven en dus ineens gaan concurreren?” Imho is het probleem, dat er op het nieuwe medium gewoon veel meer concurrentie is. Dankzij de openheid en de vrij lage benodigde investeringskosten op internet. Dat is niet de schuld van de publieke omroep en het is dus onheus om hen daar op aan te vallen.
@16: Er is veel concurrentie op internet, maar de sport- en nieuwssites van de publieke omroep waarmee de kranten concurreren worden betaald met publiek geld. Daar is toch wel sprake van concurrentievervalsing.
@17: “betaald met publiek geld”? “Het is concurrentievervalsing als er met dat subsidiegeld programma´s gemaakt worden, die anders door de concurrenten gemaakt zouden worden”. Datzelfde geldt natuurlijk ook voor internet.
@16
” En ik ken ook helemaal niemand, die de krant de deur uit heeft gedaan, omdat Metro of Spits (wat uiteindelijk toch gewoon een mix van pulp en boulevardpers is) de plaats van hun toenmalige krant innamen”
Het hoeft niet eens het vervangen binnen je bestaande klantenkring te zijn. Als nieuwe lezers zich beperken tot spits of metro wordt je als bestaande klant daar toch door getroffen.
Maar goed, we kunnen dit helemaal tot op de bodem uitzoeken: het belangrijkste is dat Metro een van de weinige innovaties is geweest die gewerkt heeft in persland de afgelopen jaren. Ondanks dat men dacht dat de markt verzadigd was. En de vernieuwing was niet eens technologisch, was geen fonds voor nodig en kwam niet uit bestaande dagbladen. De innovatie zit bijna puur in het business model. En hun businessmodel zorgt binnen bestaande persorganisaties voor een rem op de mogelijkheden tot vernieuwing.
” Schrijf dat dan ;-) Maar dat is op zijn best natuurlijk maar een halve waarheid. De publieke omroep moet verplicht ook allerlei programma´s maken, die we langs andere kanalen nooit zullen zien, omdat ze niet heel erg populair zijn, maar waar we als samenleving waarde aan hechten”
Dat begrijp ik. Maar het punt is dat ze met de programma’s die ze maken vervolgens weer websites kunnen vullen die mensen trekken en advertentie-inkomsten genereren. Die programma’s zijn gesubsidieerd om op TV uitgezonden te worden, Nu ga je die content gebruiken om jezelf een voordeel te geven op een medium waar veel meer organisaties op bezig zijn.
Waarom geef je dat materiaal niet gewoon vrij (het is immers al betaald), zodat iedereen de mogelijkheid heeft daar slimme dingen mee te kunnen doen?
“Dat is niet de schuld van de publieke omroep en het is dus onheus om hen daar op aan te vallen.”
Ik zeg ook niet dat ze schuldig zijn aan de concurrentie, ik zeg alleen dat zij een voordeel hebben, waarvan je je kan afvragen waarom ze dat zouden moeten hebben. Waarom zouden ze hun beeldmateriaal niet vrij kunnen geven?
@19: “de vraag of Metro (en Spits?) idd voor ‘de grootste klap’ voor de schrijvende betaalde pers hebben gezorgd”, of dat dat verlies vooral door internet komt, is nog steeds onbeantwoord en lijkt me ook niet te beantwoorden. Er zijn ook geen gegevens bekend over hoe vaak mensen Metro of Spits lezen. We weten alleen hoe veel exemplaren verspreid worden, maar niet of mensen het verder alleen als kattenbakvulling gebruiken of ook als informatiebron. We kunnen dat alleen op basis van onderzoeken doen (maar dat geeft volgens een vorige discussie volgens jou geen goede resultaten om de markt te bestuderen ;-) ).
“Maar het punt is dat ze met de programma’s die ze maken vervolgens weer websites kunnen vullen die mensen trekken en advertentie-inkomsten genereren”. Dat kunnen alle niet publieke omroepen ook. En als het gaat om programma´s waarvoor de subsidie is verleend (en daar een goede controle op is), trekken die programma´s op internet net zo weinig publiek als op tv. Die programma´s worden zonder subsidiëring van de publieke omroep gewoon niet gemaakt. En volledig vrij geven van die programma´s levert weer een extra hindernis op en zal dus extra geld kosten, tenzij we het auteursrecht opheffen.
“ik zeg alleen dat zij een voordeel hebben”. Het is mij nog niet duidelijk welk voordeel ze hebben, wanneer het subsidiegeld gebruikt wordt voor programma´s, die anders door niemand gemaakt worden.
Hetzelfde argument kan overigens ook gebruikt worden om alle reclame van de publieke omroep te weren, maar ook dan zal er veel geld bij moeten. Als we dat er niet via de belastingen voor over hebben, moet dat via de reclame betaald worden. Of we moeten beslissen, dat we geen publieke omroepen meer willen hebben, geen opera of klassieke muziek meer, geen aandacht meer voor minderheden, enz, enz. Ik ben daar geen voorstander van en wanneer je de mensen verteld, wat het effect daarvan gaat zijn (net als in de VS krijg je dan om de 5 minuten een reclameblok voor je kiezen), denk ik dat de meerderheid van de mensen in het land daar tegen is. De politici, die die beslissing moeten nemen, zijn daarentegen in meerderheid vast wel omkoopbaar. Ze zijn op vele andere terreinen immers ook al gezwicht voor de druk van ‘de markt’.