COLUMN - De langste hittegolf, de heetste dag, de droogste zomer, de grootste afkalving van de ijsbergen, de hevigste stortbuien – het hagelt records, dit jaar, maar geen van allen verdienen ze gejuich.
In Californië werd het afgelopen week 44 graden (*), en er woekerde een heuse firenado: een tornado van vuur. De ijskap van Groenland smelt sneller dan we in 2019 dachten, en toen vonden we al dat het tempo waarin hij afkalfde ‘moordend’ was. De uitstoot van methaan, een van de krachtigste broeigassen, is nooit zo hoog als nu geweest. De permafrost dooit zo snel dat er sink holes in de bodem ontstaan. Oogsten leveren minder op doordat bijenvolken sterven. De sprinkhanenplaag in de Hoorn van Afrika is van een niet eerder vertoonde omvang.
Klimaatexperts waarschuwden dat de opwarming van de aarde vooral voor extremer weer zou zorgen, dat de extremen elkaar steeds sneller zullen opvolgen, en dat de het ene exces het andere uithaalt. Ze krijgen gelijk. Klimaatexperts vrezen dat het point of no return steeds sneller nadert. Ik hoop dat ze geen gelijk hebben, maar daarop vertrouwen durf ik niet.
En wij maar ventilators kopen, daarmee het energieverbruik nog eens opjagend. Wij maar opblaaszwembadjes neerzetten en die dagelijks opnieuw volgooien, like there is no tomorrow. Eigen koelte eerst.
Kun je bij de coronacrisis nog hopen dat we binnenkort misschien terug kunnen naar het oude normaal, bij de klimaatcrisis lukt dat niet. Het moet permanent anders. Alles moet anders: minder consumeren, minder vliegen, minder verspillen, minder verpakken, minder vlees eten, minder melk drinken, minder monocultuur, minder raffineren, minder vervoeren, minder bemesten, minder intensivering, minder efficiëntie. en vooral: minder energie verstoken. En dat moet allemaal heel, heel rap. Meer lokaal, meer lopen, meer fietsen, meer bloemen, meer bijen, meer vlinders, en meer kleinschalig verbouwen en handelen,
Roepen dat je er ‘nu wel klaar mee bent’ is er met de klimaatcrisis niet bij. Bij corona kun je nog denken dat het jou niet aangaat: je bent jong, je denkt immuun te zijn, je bent het afstand houden moe. Kortzichtig, maar soit. (Wie heeft overigens ooit gedacht: ‘Ach, ik heb al tien jaar opgelet op de snelweg, nu is het mooi geweest. Weg met die verkeersregels!’, en dacht daar furore mee te kunnen maken?)
Met de klimaatcrisis werkt die kop-in-het-zand strategie zeker niet. En als ik kijk naar Nederland, dan boezemt die klimaatcrisis me extra zorgen in. We zijn een land van watjes: al moe na drie uur een mondmasker op, al gesloopt na een paar weken soepele quarantaine. En steeds maar denken dat ‘wij hier’ het beter doen of doorhebben dan de rest van de wereld, terwijl we – zowel op het vlak van het klimaat als dat van de coronabestrijding – het er uiteindelijk stukken slechter vanaf brengen dan veel andere ‘ontwikkelde’ landen.
We zakken voor deze vingeroefening, terwijl we ons rijk rekenen en onszelf veilig wanen. Maak je borst maar nat. En geef de KLM nog wat staatssteun. Want vliegen zullen we!
(*) In een woestijn in die staat, in Death Vallley, was het afgelopen zondag zelfs 54,5 graden: een van de hoogste temperaturen ooit gemeten.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (26)
Ja hoor, het zal wel weer met een ventilator en zwembadje te maken hebben. Niet met landen die oorlog blijven voeren (ga eens voor de lol na hoeveel uitstoot er uit oorlogstuig komt), oliemaatschappijen die niet hoeven te veranderen, ofwel het feit dat economie boven natuur gesteld wordt.
Nee, het is Jan lul met zijn godverdomde tegeltuin en zwembadje.
Als je maar zonnepanelen op je dak plaats maakt het niks uit om ventilatoren en airco’s aan te schaffen en te laten draaien. Afkoeling is bij deze hitte nu eenmaal nodig. Laten we deze extra uitgaven vervolgens compenseren door gewoon in onze eigen achtertuin op vakantie te gaan. Dan is er een win win situatie voor iedereen. als het zonnige zuiden voortaan in Nederland is heb je ook geen reden meer om het in het zuiden te zoeken.
@1: OMG..precies wat Karin bedoelt met “Eigen koelte eerst.”
Wat een kleuterschool is dit land toch, altijd de vinger naar de ander wijzen, nooit eens eerst naar je zelf kijken, ja maar ja maar ZIJ doen het ook, dus mag ik het ook.
En je mag ook verder lezen dan je verstand lang is, het is niet alleen de ventilator en het zwembadje maar zoals Karin al schrijft:
Alles moet anders: minder consumeren, minder vliegen, minder verspillen, minder verpakken, minder vlees eten, minder melk drinken, minder monocultuur, minder raffineren, minder vervoeren, minder bemesten, minder intensivering, minder efficiëntie. en vooral: minder energie verstoken.
@1: Ik begrijp je reactie. We komen er niet als we naar de individuele consument blijven wijzen. Wat vooral ontbreekt is de urgentie bij degenen die de noodzakelijke grote stappen kunnen zetten om deze crisis te lijf te gaan. En dat geldt zowel de overheid als het bedrijfsleven. Die urgentie zal er vrees ik niet komen als de bestuurders niet meer onder druk worden gezet om het roer nu eindelijk eens om te gooien (en niet zoals al jaren de gewoonte is de prijs voor drastische maatregelen te leggen in het tegeltuintje van de laagstbetaalden). In die zin kan ik de ergernis van Karin over dit ‘land van watjes’ wel onderschrijven. Er mist één zin: we hebben een andere regering nodig. Maar wie gaat daar voor zorgen?
@4: we hebben een andere regering nodig. Maar wie gaat daar voor zorgen? ik zie het somber in……
@4: Beter stemmen dus.
Volgens mij staan de hoofdkantoren van een stapel van de meest-vervuilende bedrijven ( Shell iemand ) ook in Nederland. Daar kan je dus direct al mee beginnen!
En afschaffen van de bio-industrie.
Nederland is het meest vervuilde land van Europa. En de geringe omvang maar een klein excuusje.
@1 kan dus direct beginnen met actievoeren en de politiek dwingen tot verandering. Dat kan pas als het stemmen oplevert ( ‘als het volk het wil’ ) . Maar dat vergt wel uit je pierebadje in de tuin stappen.
@4 Ook een ander regering heeft na de corona crisis geen geld meer, dus ik zou daar niet heel veel van verwachten. En aangezien deze financiële wereldwijd is zal dus het hele klimaatplan zal toch rigoureus herzien gaan worden. Ook vele kiezers die het nu met minder of geen inkomen moeten doen zullen de komende tijd wel wat anders aan hun hoofd hebben.
@7:
…, ja zeker, als ze hun kop in het zand blijven steken, zoals Karin vreest
@4: precies!
Kijk, ik ben zo’n heilig boontje die zoveel mogelijk doet voor het milieu, plastic verminderen, vegan gaan, afval scheiden, kapitaal in de meeste duurzame initiatieven stoppen, etc etc.
Maar bottom line maakt dat allemaal geen fuck uit als landen oorlogen blijven voeren, fossiele bedrijven vrij spel krijgen en overheden altijd maar naar het individu wijzen. Hoe zijn single use plastics keihard aan het verdwijnen? Door top down beleid. Good old government die even de spelregels uitlegt. 40 jaar aan individuele verantwoordelijkheid heeft daar niets aan toegedragen.
@6: verantwoordelijkheid en verantwoordelijkheidsgevoel zijn 2 geheel andere dingen en men moet eens ophouden met te doen alsof je als Christus moet zijn om iets te mogen zeggen over verandering.
Dan had Vitens gewoon de betere oplossing, waterdruk verlagen.
@1: “Nee, het is Jan lul met zijn godverdomde tegeltuin en zwembadje.”, breedbeeld-TV, airco, wasdroger, twee vliegvakanties per jaar en 0,7 auto per gezinslid. En ja die is het dus wel, want waar denk je dat oliemaatschappijen hun olie voor oppompen en die grondstoffenproducerende landen hun oorlogstuig voor blijven gebruiken?
Het probleem lijkt me vooral dat de Jan Lul met zijn tegeltuin, zwembadje, wasdroger, SUV en twee vliegvakanties per jaar dezelfde Jan Lul is die alsmaar op partijen blijft stemmen die de boel op zijn beloop laten.
Je kunt het als individu niet oplossen, dat klopt. Maar als de mentaliteit van een flink deel van de bevolking is dat het ze geen klap interesseert, dan valt er ook niet veel van de politiek te verwachten. De gewone Jan Lul versus de politiek is een valse tegenstelling.
@9: Ik ben het met je eens dat de consument an sich niet de motor van echt klimaatactie kan zijn. Dat is al meerdere keren aangetoond. Als je echt klimaatneutraal wilt zijn moet je nogal wat opofferen, want in de gemiddelde supermarkt *kan* je helemaal niets zonder plastic kopen. Je kan als individu niet bepalen hoe groen je stroom is, waar je olie vandaan komt en wie je kleding maakt.
Laat men maar de echte kosten ophoesten van bepaalde hobbies. Dus einde vlieg- en vleessubsidies en betalen naar vervuiling.
Jan Lul is wel gevoelig voor maatschappelijke verandering ( hoe hard sommige ook roepen ) . 6 keer per jaar vliegen zou gewoon soort van taboe moeten worden. *Doe* jij dat nog.
Maar goed, de cynicus in mij zegt dat men liever verzuipt dan het opgeven van allerhande rechtse hobbies. De beurs en de BBQ zijn mensenrechten immers.
Die Jan Lul die met veel moeite een bij of hommel weer door het raam naar buiten probeert te leiden terwijl Bayer weer een onduidelijk gif door de keuring liegt. Die Jan Lul die 80% van de milieubelastingen ophoest, terwijl hij maar 20% vervuilt, voor de industrie liggen de verhoudingen andersom. Die Jan Lul die met reclame* krijgt opgedrongen wat hij moet consumeren en het gevoel wordt aangepraat dat hij anders niet meetelt. Die Jan Lul, die eens in de vier jaar een vakje rood mag kleuren verder geacht wordt zijn bek te houden. Etc.
Is het dan gek dat die Jan de kont tegen de krib gooit?
*over bullshitbanen gesproken!
‘Het zijn de regeringen’ ‘het zijn anderen’ ‘dan wordt er wel ergens anders geconsumeerd’ ‘er worden ook oorlogen gevoerd’
Allemaal drog redenen. Alles zal anders moeten. Verbeter de wereld begin bij jezelf. Ben de verandering die je graag ziet in anderen.
Dus @1 stop met excuses, stop met wijzen, begin bij jezelf. Uiteindelijk zal iemand de eerste moeten zijn. Als een schaap over de dam is volgen er meer.
Wie ben jij? Het eerste schaap (die dacht dat het aan de andere kant van de dam wel eens beter kon zijn) of de rest van de schapen (die lopen te blaten en domweg volgen)?
Regeringen zijn mensen; Bedrijven zijn mensen; Soldaten zijn mensen; Oorlogen worden gevoerd om schaarse grondstoffen; Hebzucht is menselijk; Slecht tegen verandering kunnen is menselijk;
Zoals je ziet is het toch echt de mens die het moet doen. Met zijn allen. Zoniet dan is het einde oefening…
Het is namelijk niet alleen de klimaatverandering alleen die versneld. De versnelling zelf versnelt ook……En dat kan hard gaan.
@14: hear hear!
@15: ah direct op de man spelen. Ik doe zelf al die dingen al maar ik ga niet beweren dat het de oplossing is. Dat is regelrechte onzin en typische zelfoverschatting wat je als individu kan bereiken als er gigantische krachten in de wereld deze levensbedreigende trend stuwen. Kan je wel als een groene pastoor de schapen proberen als eeuwige zondaar te bestempelen, ik wil graag werkelijke oplossingen.
Ah, heerlijke zin, ik schoot in de lach:
‘Wie heeft overigens ooit gedacht: ‘Ach, ik heb al tien jaar opgelet op de snelweg, nu is het mooi geweest. Weg met die verkeersregels!’
@14
Sorry, maar dat is onzin. Dat je, afgezien van eens in de 4 jaar je stem uitbrengen, machteloos bent is een veel te gemakzuchtig idee van hoe een democratie werkt. Er is veel meer dat je zou kunnen doen. Je kunt lid worden van een politieke partij, of een vakbond, of een actiegroep. Of, als er niets van je gading bestaat, zelf wat oprichten. Je kunt campagne voeren op social media, ingezonden brieven naar de krant schrijven, demonstraties organiseren.
Dat de Jan Lullen zich niet meer vertegenwoordigd voelen komt ook omdat er amper nog een Jan Lul te vinden is die daar een poot voor uit wil steken. En dat snap ik nog ook, want zelf heb ik ook geen zin in hele dagen folderen, of nachtenlang vergaderen in bedompte zaaltjes met gestaalde kaders. Maar ik vind het wel te makkelijk om dus maar met het vingertje te wijzen naar de enkele naïeveling die dat nog wel doet.
Als wij, simpele Jan Lullen, meer invloed willen krijgen, dan zullen we dat zelf moeten organiseren. Want anderen zullen dat niet voor ons oplossen. Zo simpel is het.
Helemaal mee eens..
Dank voor je bijdrage, Karin.
@18: Het is geen onzin – althans geen klinkklare, het is -ook omwille van het beknopt houden- wel wat gechargeerd gesteld. Waar het voor bestuurders hun broodwinning is om de weg in het politieke doolhof te vinden moet zo’n kleine Jan dat wiel vaak eerst nog uitvinden, naast zijn gewone werk en andere beslommeringen.
En geef toe: heel wat van die burgeractiviteit wordt doelbewust gefrustreerd. Dat gaat van inspraakavonden voor de vorm, en waar je ook niets wijzer van wordt, tot het chicaneren van beroepsprocedures.
Ik denk dat de doorsnee sargassiaan (ben ik dat ook?) op menige petitie en donateurs- dan wel ledenlijst te vinden is.
Maar lang niet iedereen die er eigenlijk wel mee gediend zou zijn als die eens wat verder door zou denken -en zoals jij stelt er ook naar zou handelen- heeft die mindset. Was het maar zo, dan zou de VVD hooguit vijf Kamerzetels hebben in plaats van 33.
Verbeter de wereld, begin bij de bedrijven. Te dwingen.
Consumenten verbruiken maar een klein deel van alle energie, stoten maar een kleiner deel van de CO2 uit enz.
Shell, Tata en nog wat van die jongens aanpakken zet ten minste zoden aan de dijk.
Voortdurend wordt de consument aangesproken en een schuldgevoel aangepraat alsof hij 100% verantwoordelijk is.
Daarom wordt elk nieuw windmolenpark ook aangekondigd met “zorgt voor de energie (moet zijn: alleen elektriciteit) voor 50.000 huishoudens” in plaats van “van de jaaropbrengst van dit gehele windmolenpark kan Tata Steel maar liefst 2 dagen draaien”.
@20
Ik ben het met je eens dat niet iedereen die mindset heeft. Maar dat doet niets af aan het feit dat de maatschappelijke betrokkenheid, bijvoorbeeld in de vorm van lidmaatschap van een politieke partij of een vakbond, in de loop der tijd wel sterk is afgenomen. En de ontevredenheid over bijvoorbeeld de politiek of de vakbonden is juist weer toegenomen.
De tijdgeest is al een hele tijd dat iedereen vooral voor zichzelf denkt te moeten zorgen. Het resultaat is dat degenen die dat het beste kunnen (omdat ze er heel gehaaid in zijn, of omdat ze al met een flinke voorsprong konden beginnen) daar het meest van profiteren. Dat zal niet veranderen als de onderliggende mentaliteit niet verandert.
@21:
Zouden bedrijven als Shell en Tata ook nog CO2 uitstoten als er geen consumenten waren?
Als de consumenten stoppen met tanken, dan daalt de omzet van Shell razendsnel.
Karin schrijft dat heel duidelijk op: minder vervoeren, minder raffineren.
Dat geldt ook voor Tata: zij maken alleen staal als iemand dat koopt.
Daarom schrijft Karin ook minder consumeren.
Als we met zijn alle beschuldigend naar de ander blijven wijzen verandert er niets.
@ 1 t/m @21
We kunnen elkaar allemaal de schuld geven, wellicht is het beter allemaal Groen te stemmen en daar onze omgeving in aan te moedigen?
@23:
[ Als we met zijn alle beschuldigend naar de ander blijven wijzen ]
Bedrijven kun je makkelijker dwingen tot minder energieverbruik en minder vervuiling e.d. Als die producenten dure maatregelen moeten nemen wordt het product voor de consument duurder en zal de vraag en verbruik doorgaans afnemen. Het makkelijkste voorbeeld in deze is vliegen.
Consumenten zijn negen van de tien keer klootzakken op dat gebied, mezelf niet uitgezonderd. We weten al 60 jaar lang dat het anders moet en ik heb dan ook geïsoleerd, mijn energieverbruik meer dan gehalveerd, en nog zo een paar dingetjes.
Maar de ene buurman zet een vuurkorf in de tuin en de andere een houtgestookte jaccuzzi en de volgende buurman heeft een Dodge RAM aangeschaft met een LPG tank van 320 liter met grijs kenteken omdat hij voor de schijn af en toe een plankje voor de zaak in de achterbak gooit.
Consumenten zijn negen van de tien keer klootzakken die niet uit zichzelf veranderen en tegen hun eigen belangen en die van anderen blijven stemmen in het stemhokje.
@25 “Consumenten zijn negen van de tien keer klootzakken die niet uit zichzelf veranderen en tegen hun eigen belangen en die van anderen blijven stemmen in het stemhokje.”
Consumenten zijn ook de stemgerechtigden zoals je zegt, om bedrijven te dwingen heb je regelgeving nodig. Daarvoor heb je dus diezelfde consument nodig om voor verandering te stemmen.
Komen we weer terug bij het begin, het is de mens zelf die het moet doen.
Anderen kun je alleen iets vragen, jezelf kun je daadwerkelijk veranderen. Ben zelf de verandering die je in anderen wilt zien. Dat is de enige weg :D