Terwijl de gevestigde parlementaire orde de vakantierust ernstig verstoord ziet en flink aan de bak moet om verkiezingsprogramma’s en kandidatenlijsten te vullen, is het opvallend stil van de zijde van partijen die niet eerder een zetel wisten te bemachtigen.
Hebben zij de moed opgegeven? Zien we ze in november niet meer terug op de stembiljetten? En hebben er zich (nog?) geen gloednieuwe partijen aangemeld voor de verkiezingsstrijd? Wie wil heeft nog veertien dagen de tijd om een partijnaam te registreren.
Bij de Kiesraad zijn 51 partijen geregistreerd voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zeventien daarvan zitten nu in de Tweede Kamer. Onder de 34 andere partijen zien we ‘oude bekenden’ als de Piratenpartij, Jezus Leeft en Partij voor de Republiek.
Henk Krol lijkt vergeten zijn registratie als ‘Lijst Henk Krol’ in te trekken. Hij wordt immers nummer 2 op de lijst van Wybren van Haga’s BVNL. Dus waarom nog een eigen partij in de lucht gehouden?
Ook de roemruchte Richard de Mos heeft de administratie niet op orde. Waarschijnlijk te druk gehad met rechtszaken en coalitieperikelen in de Haagse gemeenteraad. Hoe dan ook, zijn Code Oranje staat nog steeds geregistreerd bij de Kiesraad, ondanks dat hij in 2021 vorig jaar verkondigde dat Code Oranje de komende jaren landelijk geen rol meer speelt.
De Mos was voorlichter geworden van (hee, ook al!) Wybren van Haga’s BVNL en combineert dat met zijn raadslidmaatschap.
Wie nog voor de val van Rutte IV al in beweging was, is Johan Vlemmix. Welbekend van De Feestpartij (DFP). Of de Partij van de Toekomst (PvdT). In 2002, 2003, 2012 en 2021 deed hij met die partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen.
Zonder resultaat. En wat doet een bevlogen opportunist dan? Gewoon onder een andere naam een volgende poging wagen. Dat zou ‘Bescherming Bevolking’ moeten worden. Maar de Kiesraad steekt daar eens stokje voor. Vlemmix verzocht de Kiesraad de aanduiding ‘De Feestpartij (DFP)’ ter wijzigen in ‘Bescherming Bevolking’.
Het verzoek is afgewezen: “De Kiesraad vindt deze aanduiding misleidend voor kiezers, omdat met inschrijving van de aanduiding ‘Bescherming Bevolking’ bij de kiezer ten onrechte de indruk zou kunnen ontstaan dat de politieke groepering gelieerd is aan de voormalige civiele hulpverleningsorganisatie Bescherming Bevolking”.
Wie het in november op wil nemen tegen de gevestigde bankzitters, moet nu toch wat vaart maken. Partijen die voor het eerst meedoen aan een Tweede Kamerverkiezing of bij de vorige verkiezing geen zetel hebben behaald, moeten uiterlijk 25 september 14 dagen een waarborgsom betalen. Op 9 oktober moeten de kandidatenlijsten ingeleverd worden gemaakt.
Maar het zou wel eens een stuk rustiger op de stembiljetten kunnen worden, omdat ‘nieuwe’ partijen die ook de Kamer in willen evenzeer zijn overvallen door de val van Rutte IV. Ze beschikken echter niet over de middelen die de gevestigde partijen wel hebben. Ze zijn dus vrijwel kansloos.
Nu de hamvraag: heeft Rutte, door aan de strekker te prutsen, in deze context de democratie een dienst bewezen? Minder versplintering op de stembiljetten?
Reacties (4)
Waarom niet gewoon een kleiner biljet waarop je een partij en een nummer op de lijst van de gekozen partij aankruist? Voor stemmers in het buitenland werkt dat al jaren, zoniet decennia, uitstekend.
Het komt er misschien nog van. Bij herindelingsverkiezingen (2018 in de gemeenten Groningen, Altena en Hoeksche Waard) en Provinciale Statenverkiezing is al geëxperimenteerd met kleinere stembiljetten, met name met het model dat ook voor stemmer in het buitenland wordt gebruikt.
Kiezers lijken daar geen bezwaar tegen te hebben.
Overigens: dat stembiljet voor kiezers in het buitenland is pas in oktober 2021 officieel geworden, toen een wetswijziging daartoe is aangenomen. Tegen waren: PVV, FVD, Groep Van Haga, JA21, DENK, Omtzigt en BBB.
Ook een wetsvoorstel dat de mogelijkheid regelt om bij verkiezingen te experimenteren met nieuwe stembiljetten werd aangenomen, maar daar was wel meer weerstand tegen. Onder andere het gegeven dat op het biljet niet de namen maar nummers komen te staan stuitte op bezwaren. Tegen stemden Tegen PVV, PvdA, SP, GroenLinks, PvdD, FVD, DENK, Groep Van Haga, JA21, BBB. Omtzigt en BIJ11.
De Kiesraad wil dat er vaart wordt gemaakt met die experimenten. Bij de Evaluatie PS/WS verkiezingen was een van de aanbevelingen die de Kiesraad richting kabinet deed: De raad noemt als belangrijkste aanbeveling om haast te maken met de invoering van een kleiner stembiljet. Het is volgens de Kiesraad tijd om de geplande experimenten sneller en op grotere schaal uit te voeren. Een kleiner stembiljet is beter hanteerbaar voor kiezers en stembureauleden. De raad roept de minister ook op om testen en experimenten met het elektronisch tellen van stembiljetten snel van start te laten gaan.
Die buitenland A4tjes zijn eenvoudig elektronisch te tellen. Automatiseer je het volledige kiesproces zonder noodzaak voor elektronisch stemmen.
Eventueel, kan je nog een stemcomputer gebruiken die zulke biljetten print om (ongewild) ongeldig stemmen en detectieproblemen te voorkomen. En dan kan je ook nog de partij en kandidaat op het scherm krijgen voordat je je biljet afdrukt. Zoveel eenvoudiger dan al die gemankeerde ingewikkelde en ondemocratische experimenten met elektronisch stemmen in het verleden.
“Nu de hamvraag: heeft Rutte, door aan de strekker te prutsen, in deze context de democratie een dienst bewezen?”
Ik denk dat je je antwoord wel makkelijk kunt lezen in:
“Maar het zou wel eens een stuk rustiger op de stembiljetten kunnen worden, omdat ‘nieuwe’ partijen die ook de Kamer in willen evenzeer zijn overvallen door de val van Rutte IV. Ze beschikken echter niet over de middelen die de gevestigde partijen wel hebben. Ze zijn dus vrijwel kansloos.”
Onoverkomelijke drempels opwerpen gebruik te maken van het passief kiesrecht voor 99,x% van de bevolking is de democratie een dienst bewijzen?