COLUMN - Ineens kreeg ik op Facebook vriendschapsverzoeken van wildvreemde Afrikaanse mannen, die stuk voor stuk profielfoto’s hadden waarin ze smachtend in de lens keken. Ook kreeg ik veel persoonlijke berichtjes van andere Afrikaanse mannen die me schreven dat ze geraakt waren door mijn prachtige verschijning. Vast vleiend bedoeld, maar vermoedelijk waren de berichten het gevolg van mijn verse status van weduwe. Ik was het doelwit van een nieuw type Nigeriaanse scam, dacht ik, en klikte al die mannen weg.
Er gebeurde weer iets raars op Facebook. Ik bleek om de haverklap pagina’s te hebben geliked die ik nog nooit in mijn Facebookbestaan heb gezien, en als ik ze wél had gezien, piekerde ik er niet over om ze te leuk te vinden. ‘Vrienden van Nederland’, bijvoorbeeld, een pagina waar ik werkelijk geen enkele affiniteit mee heb. ‘Facebook wil zulke paginabeheerders vast laten zien dat het loont om er met je clubje te leuren, dacht ik, en haalde elke valse like weg waarop ik Facebook betrapte.
Vervolgens kwamen er vriendschapsverzoeken van mensen met iets te fraaie Nederlandse namen – Geertruida Hoogenboom of Mathilde Nooitgedacht enzo – en bleken die mensen bij inspectie geen profiel van betekenis te hebben: ze deden niks op Facebook, maar hadden wel een stapel vrienden.
En tenslotte kwam er een ris niet-smachtende Afrikaanse en Aziatische mannen om mijn vriendschap bedelen. Ze waren allemaal al vriendjes met steeds dezelfde groep halve kennissen in mijn Facebookkring, en deden zelf óók helemaal niks op Facebook, behalve een leuke exotische naam dragen. (Wat goedwillende, meestal middelbare dames steeds naïef deed uitroepen: ‘Wat ontzettend leuk dat je vriendschap met mij wilt sluiten!’)
Toen begon het me te dagen.
Voor Facebook zijn wij, de gebruikers die denken centraal te staan, niet het doel. Wij zijn slechts het middel: wij zijn hun handelswaar. Alles dat wij daar zo graag aan onze vrienden vertellen, is voor Facebook grondstof: onze verhalen en foto’s worden vermalen, verwerkt en verhandeld aan de echte klanten: adverteerders, spelletjesmakers, bedrijven die gerichte informatie over potentiële klanten zoeken, dataminers die profielen willen kruisen om hun mediastrategie te verfijnen.
Maar ja: om hun eigen handel te verkopen en hun aandeelhouders tevreden te stellen, moet Facebook wel steeds bewijzen dat ze heus, eerlijk waar, nog steeds groeien. En dat doen ze dus niet. De aanwas van nieuwe leden stagneert. En dus verzint Facebook tegenwoordig nieuwe deelnemers: ze scheppen steeds meer nepprofielen, nep-likes en nepvriendschappen.
Dat bevalt me eigenlijk wel. Die paniekstrategie van Facebook betekent immers dat de informatie over ons die Facebook te gelde wil maken, vervuild raakt, minder betrouwbaar wordt, en dus: minder waard.
Dus die rare likes laat ik tegenwoordig staan. Want ik vind het leuk wanneer Facebook zichzelf ondermijnt.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (19)
Fijn al die mensen die op Facebook zitten en klagen dat Facebook bestaat
Goed idee. Soort vierde macht of vijfde colonne auto-booby trap. Anonymous hidden en zo.
En @1 is dit facebook dan?
Nee. Om hun eigen handel te verkopen moeten ze bereik geven. Kranten hebben ook nog steeds advertenties, ondanks dat de circulatie afneemt.
Om hun aandeelhouders tevreden te stellen moet het bedrijf steeds meer winst maken (of in ieder geval voldoende winst uitkeren), het hoeft qua gebruikers niet te groeien. Ook aandeelhouders realiseren zich dat het aantal mensen dat een Facebook-account heeft eindig is.
Die valse likes komen vaker in het nieuws, en het is iets wat specifieke mensen treft. Mij bijvoorbeeld niet. Er zijn legio andere verklaringen te bedenken, van malware op je eigen computer tot daadwerkelijk per ongeluk liken, bugs in de software van facebook en inderdaad, kwade opzet aan de kant van facebook.
Hoewel ik niet zo geloof in dat laatste. Facebook heeft echt een probleem als ze de boel flessen en het komt uit. Bedrijven die “likes” verkopen hebben er bijvoorbeeld veel meer belang bij, en minder te verliezen.
Facebook flest de boel al tijden. https://www.youtube.com/watch?v=oVfHeWTKjag
Scammers zijn in ieder geval ook een heel redelijke verklaring. Ik kreeg gisteren in LinkedIn een linkverzoek van iemand uit Ghana, met een begeleidende tekst die heel erg deed denken aan de beroemde Nigeriaanse mailscammers (waarbij miljoenen beloofd worden, als je maar even je contact- en bankgegevens aan ze doorgeeft). En het was wel te verwachten dat dit soort lui hun territorium zouden uitbreiden van mail naar andere communicatiemiddelen.
Als ik de OP was, zou ik mijn wachtwoord veranderen. Rare vriendschapsverzoeken van spookaccounts is een ding, maar als ‘ik’ dingen like die ik helemaal niet like zou ik gaan vermoeden dat mijn account gehackt is.
Ja fijn dat er eigenlijk alleen nog maar vrouwen op facebook zitten, die bovendien hun foto’s en foto’s van geplette pony’s erop zetten.
Zodat je sociaal gedwongen wordt om “gezellig” naar de meest ranzige dierenporno in je timeline te kijken en je erover uit te spreken (ah wat zielig).
Waarmee ik maar wil zeggen: heel facebook is een valse vriend.
Je wekt de indruk dat je denkt dat deze nep-profielen door FB zelf worden aangemaakt. Lijkt me onwaarschijnlijk en onjuist; FB gaat heus niet op deze manier zijn reputatie op het spel zetten. Bovendien hebben ze er niks bij te winnen; nep-accounts verlagen de gemeten effectiviteit van advertenties juist – ze kopen immers niks en laten nergens hun echte gegevens achter. Dat terwijl Facebook er juist bij is gebaat om zo effectief mogelijke advertenties aan te bieden. Facebook vecht hier dan ook actief tegen – kijk maar: http://www.bbc.com/news/29505104
Meestal zijn deze profielen van organisaties die likes verkopen. Waarschijnlijk zit er een bot (of een klikChinees) achter die een echte gebruiker emuleert zodat FB ze niet eenvoudig als “nep” kan herkennen. Daarom frienden ze soms willekeurige mensen.
Google maar op “Buy Facebook likes”.
Het is een kleine moeite om dit soort accounts aan te geven bij Facebook; waarschijnlijk een kwestie van een radiobuttontje invullen als je het friend request weigert. Ik zou die moeite even nemen als je zoiets tegenkomt. Grote kans dat Facebook vervolgens een heel netwerk van dit soort accounts kan opdoeken.
Verder, wat @6 zegt: als je zomaar dingen liked die je helemaal niet hebt geliked is er iets anders mis. En dat heeft niks te maken met nep-profielen die je vriendje willen zijn.
Trouwens. Wat de neuk doet dit soort nonsens op Sargasso?! De volgende keer misschien eerst even Googlen voordat je iets post waarover je overduidelijk significant minder goed bent geïnformeerd dan de gemiddelde lezer? Of doen we tegenwoordig niet meer aan journalistiek maar gaat het er enkel nog om om iets op te schrijven dat veel mensen interesseert, ongeacht of het klopt?
Nu ben ik niet zo’n extreme voor stander van clubjes.
Mijn laatste was van Front anti Senseo; vanwege de belediging van goede smaak.
Wat ik echter zeker weet, is:
Indien er een F(uck)F(acebook)C(lub) ze op mijn sympathie kunnen rekenen.
N.B.
Voor zowel privé- als “bedrijfs-Facebook” accounts kan een cursusje veiligheid-/privacy-instellingen Facebook kan geen kwaad ;-)
Ik vind het bijzonder hoe volhardend mensen zijn in dat het echt niet aan facebook kan liggen, dat ze dat nooit zouden doen, want dat zou heel nadelig voor ze zijn. Terwijl die dingen al voorgekomen zijn en niet hebben geleid tot de ondergang van facebook.
Nog eentje dan? http://readwrite.com/2012/12/11/why-are-dead-people-liking-stuff-on-facebook
De agressieve tactiek van Facebook tegen ‘fake likes’ zou je trouwens ook uit kunnen leggen als vooral gericht op het houden van het monopolie op de advertentie- en promotieprogramma’s van Facebook. Niet de fake-likes op zich zijn dat het probleem, maar vooral dat ze gegenereerd worden zonder dat er daarvoor een vergoeding naar Facebook gaat.
Maar goed. Dat zou vreselijk cynisch van me zijn natuurlijk, bij zo’n bedrijf dat wijd en zijd bekend staat om z’n integere handelswijze. Toch?
(Als ik echt heel, heel cynisch zou zijn, dan zou ik me zelfs kunnen voorstellen dat een bedrijf als Shell (zie voorbeeld in link) er veel geld voor over heeft om JUIST fake likes te kopen voor iemand waarvan vermoed wordt op basis van profiel / gebruikersgevens dat ‘ie tegen is, om een soort ‘karaktermoord’ te plegen door te doen alsof de mensen die zich verzetten hypocriet zijn. Voor je concludeert dat de negatieve invloed daarvan meer negatief afstraalt op het bedrijf (en facebook) dan op het ‘ondermijnde’ verzet, zou ik dat eerst graag in een keurig wetenschappelijk onderzoek gereproduceerd zien. Bedenk wel: advertenties zijn niet zozeer dingen die je koopt als bedrijf, alswel manipulatie die je koopt. Je betaalt voor invloed.
En, voor zover ik na kan gaan, gebeurt dat bij facebook zonder ook maar enig toezicht van een reclamecodecommissie.
Maar dat zal wel te aluhoedje zijn voor velen. Want nogmaals – dat zou zo’n groot bedrijf toch nooit doen?)
Ik zeg niet dat het niet aan facebook kan liggen, ik zeg slechts dat ik andere verklaringen plausibeler vind. Persoonlijk heb ik nog nooit een valse like gezien, of gekke likes gezien van vrienden.
Combineer dat met het afbreukrisico voor FB, en ik denk eerder aan bugs in de FB-software, malware of een combi van die twee.
@12, ja, die aanname zou ik ook wel eens behoorlijk onderzocht en onderbouwd willen zien. Het simpelweg vaak herhalen maakt zo’n statement nog niet juist…
Om me heen kijkend in de wereld is er behoorlijk wat malice, welbewust en opzettelijk. En veel daarvan werd eerst weggewuifd, kan niet, zal niet… totdat er ineens toch een memo uitlekt waaruit de opzet blijkt.
Jij bracht dit echter als tamelijk vaststaand feit, en niet als een persoonlijke aanname:
Ik vind die stelligheid optimistisch. FB heeft al heel wat geflikt, daarvan is ook al heel wat uitgekomen, en ze hebben toch niet niet ‘echt een probleem’.
Dit is gedrag dat door een oude “facebook login” mogelijk wordt gemaakt. Je hebt ingelogd op een site van derden via Facebook, en met name vroeger konden die sites alles doen wat je zelf ook kunt. Dat is tegenwoordig gelukkig minder.
Die oude sites zijn verdwenen, en malafide personen kopen die domeinen op, herstellen de toegang tot je FB page en gaan door met de login, door likes te verkopen van “real people”.
Wat te doen? Ga eens door je geschiedenis heen van sites die je akkoord hebt gegeven tot je profiel en verwijder er zoveel mogelijk. Dikke kans dat je ooit zelf toestemming hebt gegeven voor deze “valse” likes.
https://www.facebook.com/settings?tab=applications
Digibetis is een welvaartsziekte.
@15:
Dus geen gebrek aan normaal “computeronderwijs”?
Wat leert men nu op school over deze dingen?
Niets!!!
Tenzij men het indrukken van toetsen voor wat truckies onderwijs noemt ;-)
@Karin:
Tip: Hoe gek het ook klinkt: Je hoeft niet op facebook te zitten! Eg woar! Hoef eggie nie!
Ontvriend al je vrienden en zet op je timeline dat als ze je zoeken dat ze je kunnen bellen. Of langskomen. Je vrienden weten toch wel waar je woont of wat je tel nr is?
En dat je facebook maar laat voor wat het is: een puberaal zwetsdingetje voor onzekere pubers.
@17:
Voor velen duurt die pubertijd wel erg lang en houd waarschijnlijk aan tot de dementia (prae)senilis of andere vorm totale aftakeling ;-)
Opmerkelijk dat zowat iedereen hier volhoudt dat die valse likes aan mezelf moeten liggen. Het probleem is echt al eerder gesgnaleerd. (En nee, ik log nooit op andermes’ computer in op mijn FB-account, en ik wijzig mijn wachtwoord geregeld).
– http://www.businessinsider.com/facebook-advertising-fake-likes-2014-2
– http://www.adweek.com/socialtimes/dan-sullivan-how-to-beat-fake-likes/432407
– http://daylandoes.com/remove-fake-facebook-likes/
– http://readwrite.com/2014/01/10/facebook-false-likes-lawsuit