Vanavond om 22:50 op Nederland 2: Higgs – into the heart of imagination
Over het nog niet ontdekte Higgs boson deeltje, waar ze in Zwitserland zo hartstochtelijk naar zoeken. Het móet er zijn, want anders kan de hele deeltjesfysica op de schop.
Met dank aan Rene die ons linktipte.
Televisietip | Deeltjesfysica
Foto:
Reacties (14)
…anders kan de hele deeltjesfysica op de schop.
Pff, lekker met rust laten dan dat deeltje, komt alleen maar ellende van…
@1: Maar dan is Chaya helemaal voor niets gestorven!
“Voor niets” is wat al te triomfantelijk..
Het Niets bestaat niet.
Nou, helaas, dat stelde niet zoveel voor. Makers waren iets geïnteresseerder in nice video cuts en new age sound frutsels dan in wetenschap.
(leuk nieuw artikel-categorie logo!)
Ik snapte er na zin twee al helemaal niets meer van. Waarom gebruiken fysici voor alles dezelfde woorden? Deeltjes etc?
Ik zal wel een domme alfa zijn maar na deze film ga ik slapen met de vraag: hoe zit het nou?
Nou, ik ben geen alfa (noch natuurkundige…) maar dit was gewoon op geen enkele manier verhelderend helaas.
De basis van het verhaal is dat “het hebben van massa” een fenomeen is dat verklaring behoeft. Wat is massa? Dat het hebben van massa door een deeltje een interactie is tussen het deeltje en een alom-tegenwoordig “Higgs-veld” is de theorie, waarbij een Higgs deeltje datgene is wat dat veld dan weer draagt (of vormt, of…).
Ik had aangenomen dat we hier eerst zo’n basis zouden leren en daarna specifiek hoe de LHC dat deeltje nu gaat opsporen en, eventueel nog interessanter, waarom het zo is dat als het NIET gevonden wordt het ook eigenlijk min of meer zeker is dat het niet bestaat. Een negatief bewijs is immers vaak onmogelijk.
Maar helaas. Dit was een stukje nutteloos multi-mediaal entertainment voor self-impressed wankers. Excuus voor de tip…
is ok, uome 3 minuten lifetime.
Even serieus, zwaartekracht werkt toch op precies lichtsnelheid ?
@mescaline: da’s de aanname, maar nog niet experimenteel bevestigd linkje.
@rene: zo te horen die uitzending is geworden wat ik al verwacht had, en wat vpro/nps zo’n beetje altijd doet met serieuze onderwerpen: veel stampij, suggestie en mysterie, maar geen daadwerkelijke poging doen om dingen helder te maken. Jammer, jammer, en zonde van de zendtijd.
IAAP en ik zal proberen jullie vragen te beantwoorden.
elementaire deeltjes
Elementaire deeltjes, zoals electronen en quarks, hebben een aantal eigenschappen die we kunnen meten: electrische lading, spin, massa, en nog wat meer. Deze eigenschappen zijn altijd en overal hetzelfde voor ieder soort deeltje; dus alle electronen hebben lading -e. Verder hebben deeltjes onderling en met andere soorten deeltjes interacties, die bestudeerd worden in onder meer versnellers als LHC.
Standaard Model
Die universilatiteit stimuleerde natuurkundingen om een classificatie te maken van alle soorten deeltjes, hun individuele eigenschappen en hoe ze onderling wisselwerken. Hiervoor hebben we nu een model dat de vreemde naam Standaard Model draagt. Dit model werkt echt ongelooflijk goed. Zo kan de fijnstructuurconstante (een bepaalde verhouding van natuurconstantes) tot iets van tien significante cijfers gemeten én berekend worden.
noodzaak voor Higgs-deeltje
In het Standaard Model zijn alle deeltjes in eerste instantie massaloos. Ze krijgen wat we een ‘effectieve massa’ noemen door interactie met dat Higgs-veld/deeltje. Hoe dat precies gaat is eigenlijk niet zo belangrijk. Waar het om gaat is dat het Standaard Model uitermate nauwkeurig is, maar dat er één bouwsteen van nog niet waargenomen is. Zonder het Higgs-veld/deeltje kun je niet begrijpen waarom het model verder zo goed is.
deeltje of veld
Intuïtief is een deeltje een punt of een klein biljartballetje. Maar de allerkleinste deeltjes vertonen eigenschappen van golven, zoals interferentie. Uiteindelijk blijkt dat de beste beschrijving in termen van velden is. Het makkelijkst is een deeltje te zien als een gelocaliseerd klompje energie. Deeltje of veld betekent in deze hetzelfde.
‘zwaartekracht’
Verder is ‘zwaartekracht’ een bijzonder ongelukkig gekozen term in deze context, het heeft niets met gravitatie te maken.
@9: Dank je vriendelijk. Ik geloof dat ik nog even een wenkbrauw moet ophalen over die “altijd en overal hetzelfde” voor wat betreft spin? Up en down is wat ik altijd hoor. Maar is denk ik al beantwoord door aan te nemen dat je het alleen over de magnitude hebt…
Ik vind het wel knap dat deze mensen:
http://www.youtube.com/watch?v=RFGpNMe5eEQ&feature=related
in 4:54 minuten om en nabij oneindig keer zoveel interessants kunnen vertellen als die makers van die documentaire van gisteren.
@8: Als de VPRO wetenschaps-redactie zich ermee heeft mogen bemoeien vind ik het toch vrij vaak van behoorlijke kwaliteit. Maar dit was dan ook HUMAN (Humanistische Omroep Stichting).
@7: Dat lijkt me een mooie voor Baron E. Ik heb altijd begrepen dat elke mogelijkheid van sneller dan de lichtsnelheid het causaliteits-principe volstrekt onredbaar schaadt, dus die 1.2 in gronk’s link levert hier weer wat wenkbrauwen-gymnastiek op.
@10
Je hebt gelijk in zekere zin. Spin van een deeltje wordt door twee zogenaamde “quantum getallen” weergegeven. De ene (die heeft het symbool s) is voor één soort deeltje altijd hetzelfde. Voor electronen bijvoorbeeld altijd 1/2. De andere (symbool m) is een eigenschap van ieder individueel deeltje afzonderlijk, voor een electron bijvoorbeeld up of down, wat staat voor +1/2 of -1/2.
Ik had het hierboven over s.
Je kunt dit vergelijken met polarisatie van licht: als je weet dat licht gepolasiseerd is, moet je daarna nog de richting van de polarisatie specificeren.
@7:
Alle huidige theorieën wijzen erop dat de invloed van zwaartekracht (gravitatie) zich met de lichtsnelheid voortbeweegt. Als er deeltjes zijn die deze kracht overbrengen (gravitonen) dan moeten dat dan massaloze deeltjes zijn, net als lichtdeeltjes of fotonen. Nu zit zwaartekracht niet in het Standaard Model, dus het is nog maar de vraag in hoeverre je de analogie kunt voeren.
Natuurlijk wil je dat ook experimenteel bevestigen, maar er is geen enkele aanleiding om te veronderstellen dat gravitonen massa hebben, wat zou inhouden dat zwaartekracht zich niet met de lichtsnelheid voortplant.
Ik weet niet uit mijn hoofd wat massieve zwaartekracht zou betekenen voor algemene relativiteitstheorie die zegt dat massa hetzelfde als kromming van de ruimte is. Maar daar hebben mensen wel over nagedacht.
Ik heb trouwens de uitzending niet gezien, maar ik begreep dat het veel over de persoon Peter Higgs zelf gaat. Wat opmerkelijk is, is dat wat we nu het “Higgs mechanisme” noemen, waardoor het Higgsdeeltje aan alle andere deeltjes massa geeft, door drie groepen onafhankelijk is opgeschreven (meer op wiki, en door Peter Higgs zelf).
@ 12:
Dank. Higgs zelf zit er inderdaad in, maar ook niet op een interessante manier. We weten nu dat ‘ie geen tent kan opzetten zonder gebruiksaanwijzing en dat ‘ie erg ongemakkelijk kan kijken als filmers ‘m vragen fijn huiselijk voor zich uit te kijken op de bank terwijl ‘ie wat muziek aan heeft gezet.
http://www.uitzendinggemist.nl/index.php/aflevering?aflID=10606917
Zondag 7 februari is in Villa Ockenburgh – Den Haag, broedplaats van jonge creatievelingen – Zzondag, programmma over Arts & Science, thema Deeltjes / Particles.
Vanaf 15.00 uur, toegang gratis, kwaliteit zeer hoog.