‘Journalistiek geschokt over inval AIVD-zaak’, kopte de NOS gisteren. ‘De Nederlandse Vereniging van Journalisten en het Genootschap van Hoofdredacteuren vinden het ongehoord in een democratie, dat een journaliste die gewoon haar werk doet, in haar eigen huis wordt overvallen door de overheid’. In dit geval is het een Telegraafjournaliste die gewoon haar werk doet. Opmerkelijk dat de Telegraaf vorig jaar – met dank aan info van diezelfde AIVD – de grootste kritiek had op het ‘aktivisties’ gedrag van voormalig Tweede Kamerlid Wijnand Duyvendak (ingebroken in het Ministerie van Economische Zaken in 1985), maar nu op de bres springt voor een journalist die staatsgeheimen in bezit heeft.
Dat het huis van een journalist ‘overhoop’ wordt gehaald, is natuurlijk uiterst dubieus. De aanleiding: journalist Jolande Van der Graaf publiceerde de afgelopen maanden samen met collega’s artikelen waarvoor zij informatie gebruikte die van de AIVD afkomstig was. In het geval van de gevoeligheden rond Irak pakte haar speurwerk in samenwerking met Joost de Haas goed uit. Als je dergelijke informatie gebruikt omdat het maatschappelijk belang boven alles gaat, is dat lovenswaardig.
Maatschappelijk nut
Minder sterk was misschien het betrekken van AIVD-stukken in een artikel over de Dalai Lama, al zijn Van der Graaf en Hans Kuitert zo slim geweest om de AIVD niet als bron te vermelden. Maar begin juni is bij de AIVD wel een belletje gaan rinkelen; hoe kan zulke informatie nu ‘op straat’ komen te liggen?
Zowel de Dalai Lama als de Nederlandse overheid worden in dit geval door de berichtgeving in verlegenheid gebracht. Je kan je afvragen wat dan het maatschappelijke nut is van zo’n publicatie die ontgonnen is uit staatsgeheimen. Hoe pakt dit uit voor de Dalai Lama? Zet dit de verhoudingen tussen Nederland en China op scherp? Als de journalisten de bekwame speurders waren geweest, had het oorspronkelijke artikel wel iets uitgebreider mogen zijn: nu wordt slechts de ‘goed geïnformeerde bronnen rond het onderzoek’ aangehaald. Verder wordt niemand gesproken, geen woordvoerder van enige partij wordt in het artikel aangehaald.
Wijzende vingertje
Zoals gezegd, in het artikel dat Van der Graaf met collega Joost de Haas schreef over de onduidelijkheden rond Irak is destijds een landelijke discussie aangezwengeld dankzij de ‘bronnen’. Maar toen voormalig Tweede Kamerlid voor GroenLinks Wijnand Duyvendak vorig jaar toegaf dat hij in de jaren tachtig had ingebroken bij het Ministerie van Economische Zaken (waarbij plannen voor nieuwe kerncentrales werden buitgemaakt), stond De Telegraaf vooraan met beschuldigingen en de vermeende banden met terroristische groeperingen (RaRa). Joost de Haas, de collega die dus eerder met Jolande van der Graaf het artikel over Irak schreef, haalt ook in dit artikel dankbaar enkele AIVD-bronnen aan.
Wat mij nu stoort aan de houding van De Telegraaf is het wijzende vingertje: “Schande, AIVD!”. De krant maakt van de journalist een martelaar en gaat voorbij aan de oorspronkelijke materie. De Nederlandse Vereniging van Journalisten zegt in de Telegraaf via secretaris Thomas Bruning: “De gekozen wijze is schadelijk voor het aanzien van de onafhankelijkheid van de journalistiek. Een journalist moet zijn bronnen altijd kunnen beschermen.”
Daar heeft hij gelijk in, maar ik begin me zo langzamerhand sterk af te vragen wat rond deze kwestie het zwaarst heeft gewogen: het arbeidsethos om de onderste steen boven te krijgen om een maatschappelijk debat aan te zwengelen, of het binnensluizen van gevoelige informatie om een scoop binnen te halen en meer kranten te verkopen? Schande, AIVD, maar toch ook weer bedankt.
Journalist Van der Graaf weigerde vlak voor de doorzoeking in haar huis de stukken zelf aan justitie te overhandigen. Haar motieven omdat niet te doen, hadden misschien te maken met de angst voor de gevolgen voor haar ‘lek’. En voor de hele Irak-kwestie heeft het helaas weinig gevolgen. Een onderzoek naar een onderzoek binnen een onderzoeksveld en daarna een enkeltje doofpot.
Copyright foto in screenshot homepage Telegraaf ten tijde verschijnen artikel berust bij Roel Dijkstra-Vlaardingen
Reacties (33)
Aan de motieven van de Telegraaf kan getwijfeld worden (daar heb ik ook mijn twijfels over), maar ze strijden in dit geval wel aan de goede zijde (namelijk tegen de staat en het is burgerlijke plicht om altijd achterdochtig te zijn naar de staat).
http://www.konfrontatie.nl/nl/artikel.php?konfrontvar=1235&themavar=12
Hoho! Wijnand Duyvendak heeft nooit zelf ingebroken en heeft dit dus ook nooit toegegeven. Wat is de bron hiervan? De Telegraaf soms?
Enige motief voor de Telegraaf is eigenbelang en deze zaak doet ze inderdaad bepaald geen kwaad. Zo, en nu even lachen om de reacties van Telegraaf-lezers:
“De journaliste deed gewoon haar werk !De aivd’ers pleegden landverraad !Klaar als een klontje !
mario, roerdalen | 11:58 | 19.06.09”
“Nu wordt het grootste geheim van dit land pijnlijk duidelijk: dit is een bananenrepubliek!
jan, amsterdam | 11:47 | 19.06.09”
“Dit was een slecht staaltje werk van onze Nederlandse stasi of NSB hoe je het ook wilt noemen.Vroeger noemde men dit ook wel de padvinderij een heitje voor een karweitjeom je dood te lachen in ons VOC landje!!
Monica, Epe | 11:41 | 19.06.09”
“Nederland is inmiddels een ordinaire politiestaat, vergelijkbaar met Iran, die onder leiding staat van Ajatollah Balkenende en zijn raad van “Loeders”.Dezelfde Balkenende, wiens ambtenaren willens en wetens een TNO-rapport over de Catshuisbrand saboteerden, al dan niet met medeweten van onze premier.Wie gelloft er eigenlijk in een betrouwbare overheid?
rob, gorinchem | 11:23 | 19.06.09″
I rest my case
Tja, volgens mij is het vrij simpel. Het OM had aanwijzingen dat vd Graaf staatsgeheime documenten in bezit had. Dat is een strafbaar feit, reden genoeg tot huiszoeking. Ik zou niet weten waarom voor journalisten in dergelijke gevallen een uitzondering gemaakt zou moeten worden.
Verder begrijp ik niet waarom vd Graaf die documenten na gebruik niet geheel gepubliceerd heeft. Dan zou het staatsgeheime eraf zijn en had ze rustiger kunnen slapen. Misschien leek het haar en Paradijs wel leuk om te wachten op actie van het OM? Leuke rel?
Smile: Sargasso staat op Google Nieuws!
… en (iedereen gaat zich nu opwinden over deze kwestie) alweer weg…
(-)Opmerkelijk dat de Telegraaf vorig jaar – met dank aan info van diezelfde AIVD – de grootste kritiek had op het ‘aktivisties’ gedrag van voormalig Tweede Kamerlid Wijnand Duyvendak (ingebroken in het Ministerie van Economische Zaken in 1985), maar nu op de bres springt voor een journalist die staatsgeheimen in bezit heeft.(-)
In mijn optiek bestaat er een groot verschil tussen informatie die je zelf verkrijgt door middel van een misdrijf (inbraak) en vervolgens publiceert met als gevolg dat mensen bedreigd worden die werkzaam zijn voor de overheid. Dat dient geen hoger doel dan je eigen idealen.
De Telegraaf heeft informatie verkregen middels “bronnen” (die mogelijk een misdrijf begingen door dit te openbaren. Zie het zelf meer als klokkenluider) en wil dit alleen maar publiceren uit maatschappelijk belang.
In mijn ogen gaat het geciteerde stuk dus nogal mank.
De Telegraaf is zelf altijd heel eerlijk en oprecht, ze stalken niemand en vragen altijd beleefd of ze iemand mogen interviewen. Hierdoor krijg je van de Telegraaf altijd een goed en eerlijk beeld van de zaak. Nee, Nederland moet blij zijn met de Telegraaf ons nationale sensatiesuffertje. Schei toch uit..
J@4 en @8: We kunnen wel gaan lachen om die ranzige, onethische Telegraaf, die nu een koekje van eigen deeg krijgt, maar daar gaat het hier helemaal niet om. Het gaat erom dat de overheid zich mengt in de zaken van een journalist en diens bronnen onder dreiging van geweld achterhaalt. Daar moeten ze een hele, hele goede reden voor hebben en die is er w.m.b. niet.
@8: Helemaal mee eens. Ik verwacht dan ook Kamervragen of een onderzoek naar dit overheidsingrijpen. Maar neem me vooral niet kwalijk dat ik moet lachen dat dit nu gebeurt bij dit hypocriet Amsterdams suffertje die zelf ook niet vies is van ongeoorloofde praktijken.
Ben je het nu met jezelf eens? ;)
@11; Ja Bassie blijkbaar wel.
Het is beangstigend dat zovelen zo eenvoudig de motieven en het functioneren van de AIVD en het controlerend orgaan vertrouwen.
Ik sta volledig achter Wakker Nederland ditmaal. Het is nog beangstigender dat links cynisch of smalend langs de kant blijft staan. Openheid en inzicht in bestuur, en zeker in geheime polities, zou voor iedereen een prioriteit moeten zijn. Geheime polities zijn volkomen uit de tijd.
@13: “Het is nog beangstigender dat links cynisch of smalend langs de kant blijft staan.”
Heb je daar voorbeelden van? Als ik me niet vergis was het bij de gijzeling van twee Telegraaf-journalisten een paar jaar geleden toch vooral “links” dat het voor hen opnam.
De Telegraaf die publiceert uit maatschappelijk belang! Morgen komt de zon op in het westen!
Ze kunnen gillen tot ze een ons wegen, maar volgens mij zijn de bepalingen helder genoeg:
1. Journalisten zijn geen geheimhouders en staan dus als het gaat om het bezit en verkrijgen van geheime informatie niet boven de wet;
2. Het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens kent een specifieke bepaling dat de vrijheid van meningsuiting en het recht op bronbescherming in bepaalde gevallen (strafbare feiten, openbare orde) ondergeschikt is aan het (strafrechtelijk) onderzoeksbelang. In het geval van een lekkende AIVD lijkt dat belang me duidelijk.
Ook eigenlijk raar: Wakker Nederland schermt met de wetenschap dat onze binnenlandse veiligheidsdienst lek is, maar als deze daar iets aan wil doen is het ook niet goed…. Hoezo maatschappelijk belang?
@13, vandaag met je ideologische been opgestaan zie ik.
Ik begrijp een paar dingen niet:
1. Als er iemand binnen de AIVD lekt dan is op dat moment de geheimhouding afgelopen. Hoe kan een journalist iets wat op straat ligt opnieuw geheimhouden? Is het dan al niet publieke informatie
2. Om in gewone boeventaal te spreken, gaat het hier niet om heling van geheime informatie?
3. Hoe weet een journalist dat geheime informatie die status heeft? Moet er dan de topsecret stempel op het kopietje staan?
4. Als de zaak nog wordt onderzocht door het nederlandse justitiele apparaat, waarom heeft de politiek (ter Horst oa.) al een oordeel publiek gemaakt?
5. Uit het NOS artikel: Op het lekken van dit soort informatie staat een maximum gevangenisstraf van zes jaar en op het openbaar maken van geheime informatie zelfs vijftien jaar. Wat is het verschil tussen lekken en openbaar maken? En, ik vind het vreemd dat lekken minder zwaar telt dan openbaar maken
Tsja, de kleur van de website bepaalt wel weer hoe men tegen Duyvendak aankijkt.
Duyvendak heeft een misdaad gepleegd door in te breken en vervolgens iemands adres gepubliceerd in een blaadje waarvan de lezers ook al zo lekker schoon en fatsoenlijk zijn. Als gevolgd daarvan werd iemand bedreigd en was en poging tot moord.
De telegraaf heeft niet ingebroken, maar kreeg documenten in handen. Hadden ze zelf ingebroken en daarna adressen van AIVD-ers gepubliceerd dan hadden we ene vergelijkbaar geval gehad.
Nog een vraag: waarom was de inval bij haar thuis en niet op de telegraafredactie?. Lijkt me logisch dat ze deze informatie beschikbaar heeft op haar werkplek
@Heckey. De heer Duyvendak heeft niet zelf ingebroken dat hebben anderen gedaan. Hij “kreeg documenten in handen” en heeft daar uit gepubliceerd. Net zo als dat die extreem-rechtse Wakkere krant van u.
@20: Bovendien waren die documenten op zijn hoogst vertrouwelijk, geen staatsgeheim.
@20, gezien de geloofwaardigheid van Duyvendak, dus als een rioolrat die wordt betrapt met een stuk kaas tussen de kaken, hecht ik aan zijn verklaring nul, geen waarde.
@22: gezien de geloofwaardigheid van de Telegraaf…
inkoppertje
Hockey: Maar aan een rioolkrant die wordt betrapt met een stuk kaas tussen de kaken hecht ik veel waarde.
@ BP
Het is van zo’n ongekend voetbalvandalen niveau om een beetje op de hullie en zullie manier te gaan zitten fitten op de telegraaf of op wynand duyvendak.
Ondertussen wordt onze rechtsstaat flink schade berokkend, en jou maakt het niks uit omdat deze keer de klappen op rechts vallen.
Domoor.
De telegraaf heeft iets op met de rechtsstaat? Je leert ook iedere dag wat nieuws.
De telegraaf lees je het beste als ie plat ligt, niet als ie recht staat.
(en een blog weer net andersom – heb je meteen mooi verschil tussen oude en nieuwe media)
Dat de telegraaf een punt heeft betreffende de manier waarop de AIVD is opgetreden moge duidelijk zijn.
Maar waarom moet ik dan weer op alle TV-netten naar die volgevroten kop van Sjuul kijken?
Die met een soort clowneske verontwaardiging staat te mekkeren over het hem aangedane onrecht?
Ga een proces tegen de AIVD beginnen en OH niet zo, zou ik zeggen.
Maar ja, Telegraaf hé?
Sensatie en lawaai en voorlezen uit zelfverzonnen werk.
Er zijn er die zeggen dat ze de Telegraaf uitsluiten op de WC gebruiken, weten die mensen wel hoe die krant afgeeft?
Al is de Telegraaf misschien hypocriet, deze actie van de AIVD is inderdaad een aanslag op de persvrijheid.
Ik zou bijna zeggen, als invallen bij Telegraaf-journalisten nodig zijn om de krant van wakker Nederland wakker te schudden, kunnen er dan niet nog een paar bij? Beter deze kop op de voorpagina dan die eeuwige schreeuwerige vraag om zwaardere straffen.
Ik wil u allen van harte bedanken voor uw medewerking voor het beantwoorden van de vragen gesteld in 17 en 19.
En tot ziens.
Verbaast me eigenlijk niets, sargasso66 is al langer dan vandaag een pseudo intellectueel inteeltclubje gebleken, waar je over alles vooral vaak en moeilijk dient mee te lullen maar waar voor concrete vragen het liefst met opgeheven neus voorbij wordt gefietst… Cuicos pretendientes de mierda que nunca han ganado nada a nadie. Puras palabras
http://www.nrc.nl/binnenland/article2308485.ece/Rechtbank_huiszoeking_bij_Telegraafjournalist_was_terecht
http://www.trouw.nl/nieuws/nederland/article2822435.ece/_Huiszoeking__journaliste_terecht_.html
En zoek nu eens op http://www.telegraaf.nl naar de uitspraak…