Information War Gone Wrong

Dit is een gastbijdrage van Ingo Piepers. Hij is militair deskundige en heeft de wetmatige onvermijdelijkheid van het ontstaan van (grote) oorlogen bestudeerd. Met enige regelmaat laat hij op Sargasso zijn licht schijnen op internationale militaire conflict. Hieronder zijn beschouwing naar aanleiding van de recente ontwikkelingen in de Kaukasus.
— Update: Ingo is inmiddels associated blogger. Daarom staat dit stuk nu onder zijn eigen naam —

Eerlijk gezegd ben ik niet helemaal verrast door het nogal forse optreden van Rusland in Georgië. En dat niet eens zo zeer vanuit mijn onderzoek beredeneerd. Grootmachten (het is verklaarbaar, maar geen excuus), dulden nu eenmaal geen gedoe aan hun grenzen. Grootmachten hebben (per definitie) veel macht, veel invloed en ook grote belangen. Grootmachten brengen ook grote ego’s voort. Grote ego’s hebben ook altijd lange tenen. De VS handelen ook vaak vanuit deze grootmachtlogica en schromen niet om de spelregels van het internationale systeem (overigens nu vooral nog Amerikaanse spelregels) naar eigen inzicht (selectief) te interpreteren. De inval van de VS in Irak – onder valse voorwendselen, laat ik daar duidelijk over zijn – is hiervan voorlopig (?) het laatste voorbeeld.

Rusland doet ook haar ‘eigen ding’, zonder zich daarvoor te schamen. Rusland wordt steeds assertiever en wil zichzelf rehabiliteren, vooral naar aanleiding van de reputatieschade die dit land in de jaren negentig van de vorige eeuw heeft opgelopen. Terug op de kaart, dat is het doel. Een kat in het nauw maakt rare sprongen. Rusland voelt zich getergd door Georgië, dat zich in haar optreden weer gesterkt voelt door de VS en de NAVO. Georgie opereerde misschien wel binnen de kaders van de ‘internationale wet’ – voorzover die bestaat – maar wordt toch geconfronteerd met de zojuist beschreven ‘grootmachtrealiteit’. Gelijk hebben en gelijk krijgen zijn in een anarchistisch systeem zeker niet hetzelfde. De VS, de EU en de NAVO hebben de precedentwerking van Kosovo onderschat; waarom Kosovo wel en Zuid-Ossetië niet? Meten met twee maten? Overigens, voor alle duidelijkheid, deze dynamiek en redenaties verklaren misschien het handelen van Rusland, maar kunnen nooit een excuus zijn voor het gewelddadige optreden van dit land in Ossetië en Georgië. Wij kunnen hier niet zo veel aan doen. Lastig is (ook) dat de VS, vooral onder president Bush, nogal wat ‘soft power’ – waarvan ‘gezag op basis van gedrag en reputatie’ deel uitmaken – hebben ingeleverd.
We hebben ons recht van spreken verloren.

Een interessante vraag is hoe dit conflict zicht verhoudt tot de uitkomst van mijn onderzoek. Uit dit onderzoek blijkt dat de spanning in het internationale systeem zich min of meer continue opbouwt, en zich de afgelopen 500 jaat tot vier keer toe heeft ontladen in een ‘wereldoorlog’, een oorlog waarbij alle grootmachten zijn betrokken die deel uitmaken van het internationale systeem. In deze systeemoorlogen lijkt een zekere regelmaat te zitten, terwijl opeenvolgende oorlogen wat betreft duur, locatie en omvang in hoge mate juist onvoorspelbaar zijn. Verder blijkt dat deze systeemoorlogen altijd een ‘reorganisatie’ opleveren van het internationale systeem. Deze categorie oorlogen levert altijd nieuwe instituties en regels op. De Verenigde Naties, maar bijvoorbeeld ook het Nonprofileratieverdrag, zijn de ‘uitkomst’ van de laatste systeemoorlog (de Tweede Wereldoorlog). De VS, als (mede)winnaar van deze oorlog, hebben op dit – het huidige – systeem een zware stempel kunnen drukken.