Het systeem van wetenschappelijk publiceren is kapot

Maar liefst twee voorbeelden kreeg ik deze week aangereikt: gevallen waarin een ‘peer reviewed’ wetenschappelijk artikel in een prestigieus tijdschrift duidelijk door kunstmatige intelligentie geschreven was. Het eerste was dit artikel in het tijdschrift Radiology Case Reports. Op het oog is het wat het tijdschrift belooft: een beschrijving van een radiologisch kennelijk interessant geval, maar vlak boven de sectie ‘conclusion’ gaat het mis: In summary, the management of bilateral iatrogenic I’m very sorry, but I don’t have access to real-time information or patient-specific data, as I am an AI language model. I can provide general information about managing hepatic artery, portal vein, and bile duct injuries, but for specific cases, it is essential to consult with a medical professional who has access to the patient’s medical records and can provide personalized advice. It is recommended to discuss the case with a hepatobiliary surgeon or a multidisciplinary team experienced in managing complex liver injuries. Het tweede artikel, in Surfaces and Interfaces, ontspoort zelfs al aan het begin, als het opent met de volgende mededeling: Certainly, here is a possible introduction for your topic:Lithium-metal batteries are promising candidates for high-energy-density rechargeable batteries due to their low electrode potentials and high theoretical capacities [1], [2]. Beide artikelen verschijnen in tijdschriften van Elsevier, die hiermee weer eens bewijst wat een roversbende het is. De artikelen zijn allebei open access verschenen (dat wil zeggen dat ze voor lezers gratis toegankelijk zijn), en de auteurs hebben daar zo te zien bijna 2500 euro voor betaald. Waarvoor dat bedrag? Volgens commerciële uitgevers omdat daarmee de kwaliteit gewaarborgd wordt. Maar wat is dat voor kwaliteit? Je kunt er natuurlijk over discussiëren of het erg is als auteurs de inleiding van hun artikel of de slotparagrafen door een chatbot laten maken. De belangrijkste vraag is dan waarom die auteurs dat zouden doen. Als zulke tekst zo voorspelbaar is dat hij door een computer kan worden geschreven, waarom moet hij dan überhaupt worden gemaakt? Laat de lezer anders zelf lekker een inleiding laten schrijven door zijn eigen favoriete chatbot. Het grootste probleem is echter dat het hier zo evident gebeurd is. Hier staan zinnen in de tekst die er niet in hadden moeten staan. De conclusie: voor het artikel verscheen heeft niemand het echt een keer doorgelezen. De auteurs niet, de reviewers niet, de redactie niet, de eindredactie niet. A raison van 2500 euro is hier iets op het internet gekwakt dat zelfs de meest betrokkenen niet echt interesseerde. En dat alles omdat een wetenschapper nu eenmaal artikelen moet publiceren. Het systeem van wetenschappelijk publiceren is kapot.

Door: Foto: Michael Eisen, CC BY 3.0 , via Wikimedia Commons.
Foto: Michael Eisen, CC BY 3.0 , via Wikimedia Commons.

Woekerwinsten voor CEO’s wetenschappelijke uitgevers

, door

door Lukas Linsi, Léonie de Jonge, David Cheruiyot, Niels Bieleveld, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

In welke sector werkt de bestbetaalde Nederlandse CEO? De bankwereld? Tech industrie? Nee, het zijn wetenschappelijke uitgevers. Dit blijkt uit ons onderzoeksproject over de vergoedingen voor bestuurders in de periode 2017-2020. De cijfers komen uit de jaarverslagen van de bedrijven.

Tabel 1 toont de vijf bestbetaalde Nederlandse CEO’s van 2017 tot 2020. Terwijl de CEO van de onlangs vertrokken oliegigant Royal Dutch Shell de ranglijst aanvoert, blijven wetenschappelijke uitgevers niet ver achter. Zo wordt de tweede plaats in deze ranglijst ingenomen door de CEO van informatiedienstenbedrijf Wolters Kluwer, oorspronkelijk een uitgeverij van schoolboeken die in 1836 in Groningen werd opgericht. Op de derde plaats staat de CEO van RELX, voorheen bekend als Reed Elsevier, een bedrijf dat bekende academische diensten aanbiedt zoals ScienceDirect, Scopus, SciVal of ClinicalKey. De CEO’s van deze uitgevers kregen van 2017-2020 meer dan 30 miljoen euro uitbetaald. Dit is ruim drie keer zoveel als het salaris van de CEO van de grootste Nederlandse bank, ING, over dezelfde periode, en bijna tien keer zoveel als wat de topman van ABN-AMRO binnenhaalde.

Tabel 1. De vijf bestbetaalde CEO’s van Amsterdamse beursgenoteerde bedrijven, 2017-2020 (miljoen)

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een afwijkend geluid over MH17

, door

COLUMN - Afwijkende geluiden over de MH17 worden getolereerd, maar liever niet in de main stream media.

Kees van der Pijl, emeritus hoogleraar internationale relaties aan de universiteit van Sussex, heeft een boek geschreven waarin hij het neerschieten van de MH17 boven Oost-Oekraïne in een politieke context zet. Dat boek heet Flight MH17, Ukraine and the new Cold War; a prism of disaster. Het is uitgegeven door Manchester University Press, maar dat had nogal wat voeten in aarde. Nog voordat iemand het had kunnen lezen werd er vanuit Oekraïne via Facebook en Twitter een campagne opgezet tegen de publicatie van het boek. Aanvoerder van de campagne was de Duitser Andreas Umland die in Kiev aan een universiteit werkt. De directie van de uitgever werd door hem bestookt met juridisch opgestelde brieven, waarin werd gedreigd met rechtszaken. Daarnaast zijn zowel de Universiteit van Manchester als de Britse ambassade in Kiev bewerkt, om hun invloed aan te wenden om de publicatie van het boek tegen te houden.

De uitgever was door dit alles geïntimideerd en legde het boek nogmaals voor aan een reviewer die oordeelde dat het wel moest worden uitgegeven omdat het voldoende wetenschappelijk verantwoord was. Vervolgens kreeg de uitgeverij via de Universiteit van Manchester signalen dat Chatham House, het invloedrijke instituut inzake Britse buitenlandse relaties, zich eveneens openlijk tegen publicatie zou gaan keren. Zo ver kwam het niet, volgens Van der Pijl, omdat er inmiddels uit de academische wereld tientallen steunbetuigingen binnen waren gekomen. En daar had de uitgever ook ruime bekendheid aan gegeven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Academici tegen bullshit

, door

COLUMN - © Pinguin Books cover Bullshit jons by David GraeberIk vind dat je wijsgerige traktaten liever geen grappige titels moet geven, maar ik maak een uitzondering voor het essay On bullshit van Harry Frankfurter. Dat is inmiddels een van de bekendste Amerikaanse beschouwingen van de afgelopen decennia, en terecht. Het boekje lijkt mij verplichte kost voor iedereen die in de Westerse wereld woont en/of werkt.

De beste Nederlandse vertaling van bullshit lijkt me kletskoek (al komt bullshit natuurlijk ook wel voor in het Nederlands). In zijn essay maakt Frankfurter aldus onderscheid tussen liegen en kletskoek verkopen. Iemand die liegt, verdraait de werkelijkheid met de opzet om de ander in die verdraaide werkelijkheid te doen geloven. Een leugenaar trekt zich in die zin nog wel degelijk iets aan van de waarheid, en gaat uit van het contract dat er meestal tussen mensen is dat de spreker probeert de waarheid te zeggen en de luisteraar ervan uitgaat dat de spreker dit doet.

Iemand die kletskoek verkoopt, zegt zomaar wat: het gezegde kan waar zijn, of niet, het maakt niet uit, zoals het de spreker ook eigenlijk niet uitmaakt of de luisteraar het wel of niet gelooft. Het taalgedrag van bepaalde hedendaagse politici kan, enkele decennia na verschijnen van Frankfurters essay, uitstekend op die manier kan worden begrepen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een halve maatregel

, door

COLUMN - openaccessHet bericht is al een paar dagen oud: de voltallige redactie van het wetenschappelijke tijdschrift Lingua is opgestapt uit protest tegen het beleid van uitgever Elsevier. De achtergrond is dat de redactieleden vinden dat de artikelen beter toegankelijk moeten zijn.

Gelijk hebben ze. Maar het is wel een beetje laat.

De artikelen in wetenschappelijke tijdschriften worden meest aangeleverd door medewerkers van universiteiten, die ook de redactie voeren. Dat is op het randje van de wet – zo niet de letter, dan toch de geest. Hier is artikel 1.3.1 van de Nederlandse Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek:

Universiteiten zijn gericht op het verzorgen van wetenschappelijk onderwijs en het verrichten van wetenschappelijk onderzoek. In elk geval … dragen zij kennis over ten behoeve van de maatschappij.

Er staat dus niet: “universiteiten dragen kennis over aan een commerciële uitgeverij die de inzichten verkoopt”.

Het gaat bovendien niet om een voorschrift maar om een definitie: een instelling die geen informatie overdraagt is simpelweg geen universiteit. Artikel 1.3.2 zegt hetzelfde maar dan over bijzondere universiteiten. Ook daar is, als ik het goed zie, geen wettelijke basis op grond waarvan medewerkers, als auteur of redacteur, een bijdrage mogen leveren aan publicaties waarvoor de burger moet betalen.