Waarom vergeet je meer als je door een deur loopt
, door
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Feiten doen er wel degelijk toe
, door
Degenen die stellen dat fact-based politics onmogelijk is, maken een logische denkfout en vallen hun zelfgebouwde stroman aan. Ik zal dat illustreren aan de hand van een actueel voorbeeld: beeldvorming en werkelijkheid over asielzoekers in Nederland. Politiek gaat uiteindelijk altijd over de effecten van beleid op mensen. Die kun je niet beoordelen zonder de feiten in ogenschouw te nemen.
Hoogleraar cultuursociologie Dick Houtman betoogde eerder op Sargasso dat fact-based politics onmogelijk is en net zo irrationeel als fact-free politics. De wetenschap kan volgens Houtman wel vaststellen of en in hoeverre iets ‘het geval is’, maar die feiten spreken niet voor zichzelf. Eerlijk gezegd ken ik ook maar weinig mensen die iets anders beweren. Volgens Houtman kun je slechts vaststellen of iets ‘erg’ is of niet op morele gronden. Hoe een goede samenleving eruit ziet is geen ‘feitelijke’ kwestie.
Met die laatste stelling ben ik het zonder meer eens. De vraag bijvoorbeeld of 15.000 asielzoekers per jaar erg is of niet, is een moreel oordeel. Er zijn mensen die vinden dat we helemaal geen asielzoekers moeten binnenlaten. Er zijn ook mensen die vinden dat je iedereen die om opvang vraagt, moet opvangen. En daartussenin zijn er allerlei varianten, bijvoorbeeld dat je aanvragen streng moet toetsen aan vastgestelde criteria, of dat je per jaar een maximum aantal mensen kunt binnenlaten.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 08-11-2022
Wetenschap ook maar een mening?
, door
Dick Houtman, hoogleraar cultuursociologie, plaatst kanttekeningen bij de vooral linkse kritiek op fact free politics. Die kritiek vertoont verontrustende overeenkomsten met de bekrompenheid, kortzichtigheid en gelijkhebberigheid waarvan ironisch genoeg Wilders en de zijnen worden beschuldigd. Fact based politics is onmogelijk en het geloof erin is minstens even irrationeel.
Fact-based politics is onmogelijk en net zo irrationeel als fact-free politics. Dat laat zich demonstreren aan de hand van een eenvoudig voorbeeld. Neem twee uiterst betrouwbare wetenschappers. De één toont in onderzoek aan dat werklozen meer geprikkeld worden om werk te zoeken door lage dan door hoge uitkeringen. De ander laat zien dat lage werkloosheidsuitkeringen sociaal lijden en uitsluiting veroorzaken. Hoewel op beide bevindingen wetenschappelijk gezien misschien niets valt af te dingen, kun je er toch geen politiek op baseren. Dat komt doordat sociale problemen niet simpelweg ‘objectieve standen van zaken’ zijn. Pas als sociaal lijden wordt gedefinieerd als het ‘echte’ probleem, kunnen de uitkeringen verhoogd worden als antwoord daarop. Ziet men daarentegen inkomensoverdrachten zonder tegenprestatie als het ‘echte’ probleem, dan kan dat worden bestreden door de uitkeringen juist te verlagen.
De wetenschap kan kortom wel vaststellen of en in hoeverre iets ‘het geval is’, maar die feiten spreken niet voor zichzelf. Of ze ‘erg’ zijn, of juist helemaal niet, kan slechts worden vastgesteld op morele gronden. De daarvoor benodigde voorstelling van de goede samenleving kan echter niet op wetenschappelijke gronden worden geselecteerd of gelegitimeerd, want is geen ‘feitelijke’ kwestie. Of iets ‘erg’ is, kan men bijgevolg niet ‘weten’, maar alleen maar ‘vinden’ of ‘menen’. Zo’n ‘vinden’ of ‘menen’ is politiek gezien bovendien belangrijker dan de feiten zelf, want zonder dat blijven de laatste betekenisloos en zonder politieke handelingsgevolgen.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 09-11-2022
Uitgekotste wetenschappers
, door
De Israëlische wetenschapper Daniel Shechtman krijgt morgen de Nobelprijs voor de Chemie voor de ontdekking van zogenoemde quasikristallen. Zijn ontdekking leidde tot een grote controverse. Collega’s meenden dat quasikristallen (hier meer over) onmogelijk waren. Hij werd gekleineerd, vermeden, uitgekotst en weggezet als een fraudeur. Maar had gelijk. En hoe.
Het is vaker het lot van grote genieën dat ze hun tijd te ver vooruit zijn. Of dat hun tijdgenoten niet over de grenzen van hun directe omgeving kunnen kijken. Nu is dat niet anders dan vroeger.
Eind negentiende eeuw stond de fysica in brand. In de wiskunde en theoretische natuurkunde werd enorme vooruitgang geboekt – men stond aan de vooravond van de relativiteitsleer en de eerste stappen naar de ontdekking van de quantummechanica waren genomen. Mindbending stuff. En onacceptabel volgens velen.
Onderstaande BBC documentaire vertelt over het lot van vier wiskundigen: Georg Cantor, Ludwig Boltzmann, Kurt Gödel and Alan Turing.
Het zijn stuk voor stuk grootheden die de wetenschap enorm vooruit hebben geholpen. Maar stuk voor stuk zijn het ook mensen die door hun omgeving, de intellectuele beknelling gek zijn gemaakt, al vertoonden enkelen van hen wel een gevoeligheid daarvoor.
Vooral het verhaal van Alan Turing is een grof schandaal, juist omdat niet zozeer zijn verdiensten in twijfel werden getrokken (hoeveel Engelse levens heeft hij gered met zijn Enigma-breker?), maar omdat zijn geaardheid een bedreiging was voor de morele orde van het Engeland van de jaren vijftig.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 02-03-2022
Fact free politics zijn zo slecht nog niet
, door
De politiek mag niet opgeslokt worden door wetenschap en technologie, vond Max Weber. Dat leidt slechts tot depolitisering en technocratie. Een zekere scheiding tussen wetenschap en politiek is nodig, juist ook ter bescherming van de vrije politieke wilsvorming, stelt Hans Harbers, verbonden aan de Faculteit Wijsbegeerte, Universiteit Groningen.
Politiek bedrijven met voorbijgaan aan de feiten. Zomaar wat roepen – zonder enige kennis van zaken. Dat verwijt maakte Bill Clinton Sarah Palin en de Tea Party in een tv-optreden een jaar geleden. Sindsdien is fact free politics een scheldwoord geworden vanuit de gevestigde politiek richting nieuwe, meer populistische partijen. Zo ook in Nederland – met als hoogte/dieptepunt de discussie tussen Lilian Helder van de PVV enerzijds en Jeroen Recourt van de PvdA en Sharon Gesthuizen van de SP anderzijds over statistische gegevens inzake recidive (te zien op YouTube)– ook Dick Pels refereert daar op deze site aan.
Maar hoe terecht is dat verwijt eigenlijk? Moet de politiek aan de leiband van de feiten lopen? Of is dat juist de dood in de pot voor het vrije politieke spreken? Kortom, hier is de verhouding tussen feiten en waarden, tussen wetenschap en politiek, tussen waarheid en democratie in het geding.
Dwang van de feiten
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Robin Ince, stand-up comedian stelt de vraag: gaat wetenschappelijke kennis ten koste van de magie in ons leven?
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Diervriendelijk sterven
, door
“Hoe zou ik geslacht willen worden, als ik een koe was?”, kopte NRC Handelsblad dit weekend. Temple Grandin, hoogleraar dierkunde aan de Colorado State University, verdiept zich al 40 jaar in deze vraag. Ze onderzoekt hoe het dierenwelzijn in slachterijen verbeterd kan worden en probeert haar adviezen ook actief aan de man te brengen bij slachthuizen en beleidsmakers. Een bloedig onderwerp, waar velen misschien niet al te veel aan willen denken. Maar zolang we vlees eten, is en blijft dit onderdeel van onze relatie met dieren. Een relatie waarin de mens zich op zijn minst inconsequent opstelt. Sommige dieren aaien en koesteren we, andere eten we op na een kort en anoniem bestaan in een megastal.
Tijdens De Nacht van Descartes – Een dier om op te vreten kwamen diverse wetenschappers aan het woord over deze relatie. Heeft de mens de morele plicht om dieren een goed leven te bieden? Hoe weten we eigenlijk of een dier een prettig leven heeft? En als we dierenwelzijn serieus nemen, heeft de vleeseter dan nog toekomst? Luister hier naar de visies van biologen, filosofen, dierenartsen en historici.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Lezing Studium Generale: het gevaar van straling
, door
In samenwerking met Studium Generale Utrecht besteedt Sargasso aandacht aan wetenschappelijke lezingen uit het verleden die niet aan actualiteit hebben ingeboet. Vandaag een lezing over elektromagnetische straling, is uw pokkie levensgevaarlijk?
“Hoe schadelijk is mobiele telefonie? Overal vechten wetenschappers elkaar de tent uit over de gevaren van elektromagnetische straling, zo blijkt uit een artikel van Vrij Nederland van 12 november jl. Dit voorjaar deelde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de straling van mobieltjes in de categorie ‘mogelijk kankerverwekkend’ in. Zaadbalkanker komt tegenwoordig meer dan twee keer voor dan normaal – en waar dragen mannen hun mobieltjes? Anderen, zoals de Nederlandse Gezondheidsraad, lijken minder overtuigd. De kracht van de straling zou erg worden overdreven, en is nooit sterk genoeg om daadwerkelijk moleculen te kunnen beschadigen. De kracht is te vergelijken met ‘een veertje dat tegen een muur waait’, in de woorden van de Utrechtse professor Jan Lagendijk. Studium Generale besteedde eerder al aandacht aan de vraag hoe schadelijk mobiele telefonie nu echt is. Is het een broodjeaapverhaal, of moeten we ons daadwerkelijk zorgen maken, en drastisch minder mobiel gaan bellen?” – SG Utrecht
Kijk de lezing van prof. dr. ir. Hans Kromhout, die zich bezig hield met ‘Elektromagnetische velden en gezondheid’ hier terug.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.