Spannende verkiezingen, hogere opkomst?

van Simon Otjes en David M. Willumsen (verscheen eerder op Stuk Rood Vlees). De commissie-Remkes heeft de afgelopen twee jaar hard nagedacht over manieren om de Nederlandse democratie te vernieuwen en te versterken. Een van de adviezen die zij geeft is blokvorming: partijen die ideologisch dicht bij elkaar staan moeten voor de verkiezingen aangeven dat ze samen in het kabinet gaan. Dat zou goed zijn voor de legitimiteit van het politieke stelsel. Veel empirische ondersteuning bieden Remkes en zijn collega’s niet. Wel verwijzen ze naar de Deense politieke serie Borgen, die aangeeft dat blokvorming kan leiden tot spannende politiek. Dat leidt tot de vraag welke lessen Nederland zou kunnen leren uit Denemarken? En wat onderzoek zegt over het effect van blokpolitiek?

Door: Foto: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Verkiezingsdebat_tussen_lijsttrekkers_CDA,_PvdA_en_VVD_in_Hilversumse_VARA-radio,_Bestanddeelnr_933-6506.jpg
Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Niks mis met ons democratisch systeem

OPINIE - Er moet hoog nodig iets gebeuren aan ons kiesstelsel. Sinds Fortuyn is de kiezer op drift: grote electorale verschuivingen, moeilijke formaties, kort zittende kabinetten… kortom Italiaanse toestanden! Dit kan zo niet langer doorgaan of het land is onregeerbaar!

Een bekend verhaal nietwaar? Jaja, eens in de zoveel tijd verschijnt er weer een column van één of andere wijsneus met iets als bovenstaande alinea als inleiding. Daarna volgt dan een stuk waarin gepleit wordt voor een beperking van onze democratie.

Dan wordt bijvoorbeeld voorgesteld om door middel van een kiesdrempel een aantal kleine partijtjes uit het centrum van de macht te drukken. Of om door middel van een districtenstelsel hetzelfde te kunnen doen. Of door een winner-takes-it-all systeem ervoor te zorgen dat partijen die geen absolute meerderheid van stemmen behalen vooral vier jaar lang hun mond zullen houden.

Het punt is: als maar genoeg herhaald wordt dat we een probleem hebben met onze democratie gaan mensen het nog vanzelf geloven ook. Terwijl die hele analyse boven van geen kant deugt. We lopen even de dogma’s in bovenstaande bewering langs.

Electorale verschuivingen

Ja, er zijn veel verschuivingen van kiezers de laatste jaren geweest. Maar uiteindelijk bleef de verhouding tussen links en rechts opvallend constant. Links plus D66 slaagt er nooit echt in een meerderheid te behalen, behalve misschien af en toe als we de ChristenUnie meetellen. Rechts heeft bijna net zoveel moeilijkheden met het behalen van een stabiele meerderheid. Zo is het al decennia gesteld in dit land.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | Tweepartijenstelsel, goed voor duidelijkheid

SaillantLOGODe uitslag van de verkiezingen van vandaag brengt het linkse en rechtse blok in de Nederlandse politiek (mogelijk) meer in evenwicht. Dit pleit voor de invoer van een Amerikaans tweepartijenstelsel.

In een Amerikaans kiessysteem zou de kiezer duidelijk kunnen stemmen op een links of rechts beleid. Dat levert een stuk minder zwevende kiezers op. De scheidslijnen tussen progressief en conservatief zouden bovendien een stuk helderder worden, want hoe progressief is de VVD en hoe conservatief de ChristenUnie? Een ander voordeel daarbij is dat niet langer meer te veel partijen om te weinig meningsverschillen strijden en te veel media om te weinig nieuws. Het Amerikaanse systeem kent echter ook een nadeel: de nuance wordt uit het systeem gehaald en kiezers kunnen niet meer aangeven of het gevoerde beleid naar hun zin is door meer of minder naar links of rechts te hangen.