Mensenrechten Tunesië: In principe voor, in praktijk tegen

Gisteren kwam in het debat over de Europese top van 29 en 30 juni 2023 de Tunesië-deal aan de orde. Dat moet een ‘memorandum of understanding’ (MoU, zei Rutte in het debat) worden, waarin geregeld moet worden dat vluchtelingenstromen naar Europa worden tegengehouden. Nu wil het geval dat zowel Tunesiërs als Afrikaanse migranten het land ontvluchten omdat een niet zo heel mensvriendelijke president de knoet zwaait. Hij gaf in een complottheorie de Afrikaanse vluchtelingen de schuld van de economische malaise. Gevolg: zwarte migranten werden uit hun huizen gezet en met geweld overvallen. Sinds 2021 heeft die president de Tunesische democratie volledig ontmanteld. De regering en parlement ontbonden, de grondwet buiten werking gesteld, politieke tegenstanders opgepakt. Twee moties deden een beroep op de regering pas akkoord te gaan met de deal pas als de mensenrechten in Tunesië op orde zijn. Een motie van Kamerlid Boutkan (Volt) werd verworpen. De motie “verzoekt de regering, alvorens een deal met Tunesié te sluiten, een clausule op te nemen waarin wordt vastgelegd dat politieke gevangenen, journalisten en rechters vrijgelaten worden, het Parlement in ere wordt hersteld, mensenrechten worden gewaarborgd en dit ook afdwingbaar te maken en over deze inzet terug te rapporteren aan de Tweede Kamer”. Voor waren SP, GroenLinks, Volt, DENK, Fractie Den Haan, de PvdA, de PvdD en Lid Gündoğan. Tegen stemden D66, Lid Omtzigt, ChristenUnie, VVD, SGP, CDA, BBB, JA21, de PVV, FVD en Groep Van Haga. De motie Drost (ChristenUnie) riep op ‘alleen in te stemmen met een migratieovereenkomst met Tunesië wanneer feitelijke naleving van mensenrechten van migranten gegarandeerd en controleerbaar is’. Die motie werd aangenomen. Voor waren SP, GroenLinks, Volt, DENK, Fractie Den Haan, PvdA, PvdD, Lid Gündoğan, D66, Lid Omtzigt, de ChristenUnie, SGP en CDA. Tegen waren VVD, BBB, JA21, de PVV, FVD en Groep Van Haga. De motie Drost ging over het principe dat mensenrechten nageleefd moeten worden. De motie Boutkan sprak uit hoe dat in de praktijk gestalte moet krijgen. Dus hetzelfde principe, maar dan concreet uitgewerkt. Het is niet vreemd dat de VVD-fractie tegen beide moties stemde. Het is wel eigenaardig dat CU, CDA en D66 voor het principe stemden, maar tegen de praktische uitwerking. De achterban kan weer aan de slag om de fracties de goede kant op te sturen.

Door: Foto: Tweede Kamer Schermafbeelding Debat gemist stemmingen 18-10-2022
Foto: EU Civil Protection and Humanitarian Aid (cc)

Het cynische businessmodel van asielopvang

COLUMN - Daar viel de term weer:

De premiers Giorgia Meloni (Italië) en Mark Rutte hebben samen met de EU-commissievoorzitter Ursula von der Leyen op bezoek in Tunis “het cynische businessmodel” van de mensensmokkelaars gehekeld.

Rutte bezigt de term niet voor de eerste keer.  In 2019 kwamen zeven mensen om toen hun boot kapseisde in de Egeïsche zee. Een journalist wilde zijn reactie en Rutte sprak:

(…) hier zie je dus uit dat het cynische businessmodel van die bootjessmokkelaars (…)

Dat Tunesië 150 miljoen euro “budgethulp” in de staatskas gestort krijgt om de economie van het land te steunen, daar is natuurlijk niets cynisch aan? Tunesië is immers een ‘veilig’ land, waar president Kais Saied Afrikaanse vluchtelingen de schuld geeft van de economische malaise. Wat voor sommige Tunesiërs wordt gezien als vrijbrief er op los te slaan.

Autocratische despoot regeert Tunesië

Diezelfde president heeft sinds 2021 de Tunesische democratie volledig ontmanteld. De regering en parlement ontbonden. De grondwet buiten werking gesteld. En politieke tegenstanders opgepakt. Dat alles bij elkaar is voor sommige Tunesiërs en Afrikaanse immigranten reden het land te ontvluchten. Met overvolle begraafplaatsen en mortuaria in de Tunesische kustregio Sfax tot gevolg.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Poort van het paleis van de Bey van Tunis copyright ok. Gecheckt 12-10-2022

Kunst op Zondag | De deuren van Tunesië

ACHTERGROND - Wie door Tunesië reist kan er niet aan ontkomen: ze hebben in dat land verschrikkelijk mooie deuren. Geef een Tunesiër een huis en hij leeft zich uit op het beschilderen en bespijkeren van zijn voordeur. Vrolijke kleuren verf en patronen van spijkers, en vaak ook prachtige deurlijsten. Getuige de verkoop van ansichtkaarten, posters met les portes de Hammamet, en brievenbussen in de vorm van een deur hebben de Tunesiërs wel door dat toeristen er gecharmeerd van zijn. Het is een beetje vergelijkbaar met de kerststallen van Napels of de gevelsteentjes van Amsterdam: het is een kleine kunstvorm die de handboeken kunstgeschiedenis nooit zal halen, maar evengoed waardering verdient.

Deur in Sidi Bu Ali

De foto boven dit stukje nam ik in Sidi Bu Ali, een kunstenaarsdorpje op het terrein van wat ooit Karthago was. Als u goed kijkt ziet u helemaal bovenaan twee halve manen (liggend, zoals in Tunesië gebruikelijk), in het tweede register twee davidssterren en daaronder enkele kruisen. Iemand heeft hier heel bewust de symbolen van de drie monotheïstische religies willen samenbrengen. Andere gebruikelijke motieven zijn de vis en de cipres, symbolen van de vruchtbaarheid. De eerste leeft immers in het element dat leven geeft en de ander is altijd groen. Ook de hand van Fatima is moeilijk te missen.

Foto: Twee amuletkokertjes uit Tunesië copyright ok. Gecheckt 26-11-2022

Kunst op Zondag | Bedoeïenensieraden

ACHTERGROND - Sieraden zeggen iets over de drager. De keuze voor een materiaal, vorm, ontwerper of motief is zeer persoonlijk: een stuk uit het sieradenkistje van de buurvrouw of zelfs een goede vriendin kan soms in de ogen van een ander ronduit buitenissig zijn. Zo gaat dat met persoonlijke expressie en kunstvoorwerpen, en daar is niets mis mee.

Maar in andere gevallen is een sieraad niet in een keer te duiden. In veel culturen hebben de buurvrouw of een zus in hun sieradenkistjes precies dezelfde stukken verzameld, en toch zegt een sieraad nog steeds iets over de draagster. Sieraden vertellen, in combinatie met kleding, waar een vrouw vandaan komt, hoe het met de financiën gesteld is, of ze gehuwd of juist huwbaar is, of ze kinderen heeft, of wat haar geloof is. In die zin zijn traditionele sieraden vergelijkbaar met bijvoorbeeld Zeeuwse streekdrachten, waar details aan kleding en sieraden verraden of een vrouw uit Zuid-Beveland of van Walcheren komt, en of zij katholiek of protestant is. Ik laat u een aantal voorbeelden uit Noord Afrika en het Midden-Oosten zien.

Paar zilveren armbanden uit Oman

Het persoonlijke vermogen van een vrouw heeft de vorm van sieraden. Het grootste kapitaal ontvangt zij bij haar huwelijk. Daarna worden er bij financiële meevallers sieraden aan toegevoegd. In streken waarin niet iedereen toegang heeft tot een bank en waar inflatie even onvoorspelbaar als frequent is, is vermogen vastleggen in edelmetaal een beproefd middel. Delen van sieraden kunnen worden verkocht tegen de op dat moment gangbare koers als de nood aan de man is.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Tunesië schuift richting nikabverbod

Overigens met steun van de hoogste geestelijke van het land.

Officieel wordt het verbod overwogen vanwege de veiligheid: terroristen zouden zich met behulp van een nikab een perfecte vermomming kunnen aanmeten.

Algemener gezien, is dit, denk ik, vooral een teken van de spanning tussen de meer fundamentalistische moslims en de vrijzinniger delen van de samenleving. Een spanning ook, die momenteel grote delen van de Arabische wereld in zijn greep houdt.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Volgende