Voor Israël en de VS is alles in flux

Tot een jaar of twee geleden werd vaak verkondigd dat als het Palestijnse probleem maar zou zijn opgelost, vrede in het Midden-Oosten nabij was. Dat uitgangspunt is volkomen achterhaald. De oplossing voor vrede in het Midden-Oosten is verder weg dan ooit. Met grote internationale consequenties van dien. Ten eerste lijkt de noodzaak om tot een vergelijk te komen met de Palestijnen niet zo groot. De vredesbesprekingen zitten muurvast. Premier Netanyahu heeft met de nodige moeite zijn greep op de Knesset versterkt en met een barrage van ondemocratische wetgeving smoort hij de binnenlandse kritiek. Vorige maand had The New York Review of Books een lang achtergrondverhaal waar de rillingen van over je rug lopen. De enige vraag die je na lezing nog hebt is: hoezo de enige democratie in het Midden-Oosten? 

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Westen helpt Syrië verder de burgeroorlog in

De woede tegen Bashar al-Assad heeft een nieuw hoogtepunt bereikt, nadat was vastgesteld vorige week vrijdag 108 mensen onder wie veel kinderen in Houla (provincie Homs) naar alle waarschijnlijkheid door Assads mensen waren vermoord. Een dertigtal door granaten, wat wees op beschietingen door het reguliere leger. De rest was gedood door geweerkogels of messteken, wat leek te wijzen op een actie van de zogenoemde sabiha, gewapende bendes behorende tot het pro-Assad kamp.

De moordpartij lijkt een keerpunt te worden in het drama dat Syrië heet. Dertien Westerse landen wezen de Syrische ambassadeur uit. De Veiligheidsraad sprak een veroordeling uit, en er gaan stemmen op die  – zoals de Franse president Hollande – gewapend ingrijpen niet langer willen uitsluiten.

Maar intussen is de slachtpartij in Houla vooral een bewijs van hoe de situatie in Syrië verder uit de hand loopt. Joshua Landis, één van de beste Syrië-kenners, betoogde voor National Public Radio (hier te volgen op zijn blog) dat wat in Houla gebeurde te verklaren was uit het feit dat het een sunnitisch dorp is, dat is omringd door dorpen met een alawitische of christelijke bevolking. De alawieten en christenen steunen, uit angst voor het ongewisse onder een nieuw regime, over het algemeen Assad.

Foto: Riccardof (cc)

Syrië: geen eenvoudige uitweg

,,Ik lees het nieuws over Syrië, de berichten over de grote aantallen slachtoffers. Op papier zijn ze statistieken. Maar als ik jou zie, dan zijn het mensen.’’

Het gesprek ging over de vraag hoe het geweld in Syrië kan worden gestopt en we zagen het somber in. We waren net als Robert Fisk bang dat de slachtoffers van Houla al snel weer vergeten zullen zijn. Tegenover mij zat een vrouw van wie de ouders jaren geleden naar Nederland vluchtten voor het regime van Hafez Al-Assad. Ik keek haar aan en dacht: ,,hoe kunnen wij haar vertellen dat we niks doen? Wat als ook haar familie en vrienden slachtoffer worden?’’

Vandaag drie artikelen die ingaan op de vraag welke mogelijkheden er nog zijn om in te grijpen.

Het eerste artikel is een vraaggesprek van NPR News met Rami Khouri en Joshua Landis. Zij zien een neerwaartse spiraal in de richting van een burgeroorlog langs etnische lijnen. ,,There’s just no easy option, and people are as frustrated as they are outraged.’’ Het Jemen-scenario van Obama – Assad vertrekt, de vice-president blijft en er wordt over een vreedzame transitie onderhandeld met de oppositie – werkt alleen als Assad denkt dat het voor hem ,,game over’’ is. Tot die tijd houdt men vast aan het vredesplan van Kofi Annan. In de tussentijd leiden de sancties tot toenemende schaarste en honger. Het leger raakt steeds meer controle kwijt en wordt afhankelijk van de shabiha, ongeregelde troepen. Intussen wordt de oppositie bewapend. Daardoor wordt het conflict steeds meer sektarisch en ontwikkelt zich een ,,regime change through civil war’’. Het artikel gaat uitgebreid in op de rol van Rusland, Turkije, de VS en Saoedi-Arabië: iedereen wacht op elkaar. Ook aan de orde komt de vraag of het conflict zal overslaan naar Libanon. Khouri, zelf uit dat land afkomstig: ,,the Lebanese are not stupid enough to allow themselves to fight a proxy civil war for somebody else, and they’ve had their civil war.’’

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld worden de grenzen van NAVO geschetst

Tijdschrift Foreign Policy hield in aanloop naar de NAVO-top van 20 mei een enquete onder 57 experts over de staat en de toekomst van het bondgenootschap. Enkele conclusies:

De respondenten vinden geen overeenstemming in het benoemen van de hoofdtaken van NAVO. Wel is er grote consensus over dat de rol van NAVO ook buiten het verdragsgebied ligt.

Het zit Griekenland niet mee. Als er één land uit moet, kiezen de meeste experts voor Griekenland. Ze zijn het getreiter jegens Turkije en Macedonië zat. Een goede kandidaat-lidstaat is Zweden.

Opvallend is de opinie over het lidmaatschap van Rusland. Slechts tien respondenten wijst dat lidmaatschap categorisch af. De rest zegt ja, of staat ervoor open over een tijdje.

Welke NAVO-missies waren succesvol? Van meest naar minst: Bosnië, Kosovo, Libië, Golf van Aden (piraterij), Irak, Afghanistan. De meningen over Libië als model voor toekomstige missies zijn verdeeld. Probleem daarbij wel is dat Europa dit soort missies niet zonder de VS kan klaarspelen. Syrië wordt niet gezien als doelwit. De volgende actie zal wel plaatsvinden in het Midden-Oosten, denkt een meerderheid.

Opvallend is ook de verdeeldheid over Al Qaida. Op de vraag of Al Qaida terug zal keren als NAVO uit Afghanistan vertrekt, tekent zich een tweesplitsing af.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld verliest groen en winnen de vrouwen

Voor veel commentatoren kwam de uitslag van de Algerijnse verkiezingen van vorige week donderdag als een volslagen verrassing. De opkomst was met 42,91 procent veel hoger dan verwacht en een zege van de islamisten bleef uit. Wie het wel goed deden waren de vrouwen, zij wonnen een derde van de parlementszetels. Wel in lijn met de verwachtingen veroverde le Front de Libération Nationale (FLN), de partij die al regeert sinds Algerije in de jaren zestig onafhankelijk werd van Frankrijk, bijna de helft van de zetels veroverde. Terwijl buitenlandse waarnemers spreken over redelijk eerlijke en transparante verkiezingen, beschuldigen de islamisten de regering van ‘gecentraliseerde verkiezingsfraude’.

In een eerste analyse spreekt Jadaliyya over een uitslag die onwaarschijnlijk maar niet onmogelijk is, en mogelijk maar niet gevalideerd. Hoewel het nog te vroeg is om de balans op te maken, geeft Jadaliyya al wel een aantal verklaringen. Zowel de overheid als veel politieke leiders hebben de beelden van de Arabische Lente in andere landen met succes geframed als buitenlandse interventie, islamistisch radicalisme en burgeroorlog. Dat de Algerijnse bevolking gevoelig is voor die boodschap, is niet zo vreemd in het licht van de islamistische overwinning en de burgeroorlog van de jaren negentig. Bovendien zijn de islamisten in Algerije, anders dan in Tunesië en Egypte, geen onbekenden in de politiek. Velen zien hen dan ook als belanghebbenden bij het huidige systeem. In ieder geval is de uitslag een steuntje in de rug voor secularisten elders in de regio.

Al Jazeera op haar beurt vraagt zich af of de – vergeleken met eerdere verkiezingen – hoge opkomst geen koren op de molen is van het regime en de kans op veranderingen er kleiner door wordt. Slaat de Arabische Lente Algerije over?

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende