Voor Israël en de VS is alles in flux

Tot een jaar of twee geleden werd vaak verkondigd dat als het Palestijnse probleem maar zou zijn opgelost, vrede in het Midden-Oosten nabij was. Dat uitgangspunt is volkomen achterhaald. De oplossing voor vrede in het Midden-Oosten is verder weg dan ooit. Met grote internationale consequenties van dien. Ten eerste lijkt de noodzaak om tot een vergelijk te komen met de Palestijnen niet zo groot. De vredesbesprekingen zitten muurvast. Premier Netanyahu heeft met de nodige moeite zijn greep op de Knesset versterkt en met een barrage van ondemocratische wetgeving smoort hij de binnenlandse kritiek. Vorige maand had The New York Review of Books een lang achtergrondverhaal waar de rillingen van over je rug lopen. De enige vraag die je na lezing nog hebt is: hoezo de enige democratie in het Midden-Oosten? 

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Westen helpt Syrië verder de burgeroorlog in

De woede tegen Bashar al-Assad heeft een nieuw hoogtepunt bereikt, nadat was vastgesteld vorige week vrijdag 108 mensen onder wie veel kinderen in Houla (provincie Homs) naar alle waarschijnlijkheid door Assads mensen waren vermoord. Een dertigtal door granaten, wat wees op beschietingen door het reguliere leger. De rest was gedood door geweerkogels of messteken, wat leek te wijzen op een actie van de zogenoemde sabiha, gewapende bendes behorende tot het pro-Assad kamp.

De moordpartij lijkt een keerpunt te worden in het drama dat Syrië heet. Dertien Westerse landen wezen de Syrische ambassadeur uit. De Veiligheidsraad sprak een veroordeling uit, en er gaan stemmen op die  – zoals de Franse president Hollande – gewapend ingrijpen niet langer willen uitsluiten.

Maar intussen is de slachtpartij in Houla vooral een bewijs van hoe de situatie in Syrië verder uit de hand loopt. Joshua Landis, één van de beste Syrië-kenners, betoogde voor National Public Radio (hier te volgen op zijn blog) dat wat in Houla gebeurde te verklaren was uit het feit dat het een sunnitisch dorp is, dat is omringd door dorpen met een alawitische of christelijke bevolking. De alawieten en christenen steunen, uit angst voor het ongewisse onder een nieuw regime, over het algemeen Assad.

Foto: Riccardof (cc)

Syrië: geen eenvoudige uitweg

,,Ik lees het nieuws over Syrië, de berichten over de grote aantallen slachtoffers. Op papier zijn ze statistieken. Maar als ik jou zie, dan zijn het mensen.’’

Het gesprek ging over de vraag hoe het geweld in Syrië kan worden gestopt en we zagen het somber in. We waren net als Robert Fisk bang dat de slachtoffers van Houla al snel weer vergeten zullen zijn. Tegenover mij zat een vrouw van wie de ouders jaren geleden naar Nederland vluchtten voor het regime van Hafez Al-Assad. Ik keek haar aan en dacht: ,,hoe kunnen wij haar vertellen dat we niks doen? Wat als ook haar familie en vrienden slachtoffer worden?’’

Vandaag drie artikelen die ingaan op de vraag welke mogelijkheden er nog zijn om in te grijpen.

Het eerste artikel is een vraaggesprek van NPR News met Rami Khouri en Joshua Landis. Zij zien een neerwaartse spiraal in de richting van een burgeroorlog langs etnische lijnen. ,,There’s just no easy option, and people are as frustrated as they are outraged.’’ Het Jemen-scenario van Obama – Assad vertrekt, de vice-president blijft en er wordt over een vreedzame transitie onderhandeld met de oppositie – werkt alleen als Assad denkt dat het voor hem ,,game over’’ is. Tot die tijd houdt men vast aan het vredesplan van Kofi Annan. In de tussentijd leiden de sancties tot toenemende schaarste en honger. Het leger raakt steeds meer controle kwijt en wordt afhankelijk van de shabiha, ongeregelde troepen. Intussen wordt de oppositie bewapend. Daardoor wordt het conflict steeds meer sektarisch en ontwikkelt zich een ,,regime change through civil war’’. Het artikel gaat uitgebreid in op de rol van Rusland, Turkije, de VS en Saoedi-Arabië: iedereen wacht op elkaar. Ook aan de orde komt de vraag of het conflict zal overslaan naar Libanon. Khouri, zelf uit dat land afkomstig: ,,the Lebanese are not stupid enough to allow themselves to fight a proxy civil war for somebody else, and they’ve had their civil war.’’

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld worden de grenzen van NAVO geschetst

Tijdschrift Foreign Policy hield in aanloop naar de NAVO-top van 20 mei een enquete onder 57 experts over de staat en de toekomst van het bondgenootschap. Enkele conclusies:

De respondenten vinden geen overeenstemming in het benoemen van de hoofdtaken van NAVO. Wel is er grote consensus over dat de rol van NAVO ook buiten het verdragsgebied ligt.

Het zit Griekenland niet mee. Als er één land uit moet, kiezen de meeste experts voor Griekenland. Ze zijn het getreiter jegens Turkije en Macedonië zat. Een goede kandidaat-lidstaat is Zweden.

Opvallend is de opinie over het lidmaatschap van Rusland. Slechts tien respondenten wijst dat lidmaatschap categorisch af. De rest zegt ja, of staat ervoor open over een tijdje.

Welke NAVO-missies waren succesvol? Van meest naar minst: Bosnië, Kosovo, Libië, Golf van Aden (piraterij), Irak, Afghanistan. De meningen over Libië als model voor toekomstige missies zijn verdeeld. Probleem daarbij wel is dat Europa dit soort missies niet zonder de VS kan klaarspelen. Syrië wordt niet gezien als doelwit. De volgende actie zal wel plaatsvinden in het Midden-Oosten, denkt een meerderheid.

Opvallend is ook de verdeeldheid over Al Qaida. Op de vraag of Al Qaida terug zal keren als NAVO uit Afghanistan vertrekt, tekent zich een tweesplitsing af.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende