WW: Vliegende vinkengrammatica

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland Hoe meer dierenonderzoek er uitgevoerd wordt, hoe meer de Mens van haar voetstuk valt. Ze bedienen snoepmachines, lezen de Playgirl en maken zelfs rationele beslissingen. Maar taal, dat was toch ons ding? Natuurlijk zijn er allerlei dieren die in meer of mindere mate taalachtige communicatie bezigen, maar echt ingewikkelde taal, met een heuse grammatica was altijd aan ons mensen voorbehouden. Helaas lijkt ook die vlieger niet meer op te gaan want naar nu blijkt lijken Bengaalse vinken in hun fluitgedrag wel degelijk een grammatica te gebruiken. Al eerder werden vogels ervan verdacht om hun getwitter volgens grammaticale regels de wereld in te sturen, en ook over het walvissengetoeter werden dergelijke claims gemaakt. Maar die beweringen bleven altijd tamelijk ongetest. Tot nu dus.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Baby’s zonder accent

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Baby-brein wordt gemeten (still uit TED-presentatie Patricia Kuhl)Mijn vriendin gaf ooit balletles aan een viertalige vijfjarige. Haar moeder was Frans, haar vader Duits, thuis spraken ze Engels en buiten en op school Nederlands. Wat voor iedere volwassene een gekmakende situatie moet zijn was voor deze dreumes geen enkel probleem. Het ging haar zelfs zo soepel af dat de ouders een regel moesten instellen: als je een zin begint in een taal, moet je hem ook in dezelfde taal afmaken.

Dat het verwerven van een taal voor kinderen veel makkelijker is dan voor volwassenen is al langer bekend. In het bovenstaande voorbeeld gaat het niet om het aanleren van een tweede taal, maar om simultane tweetaligheid (of in dit geval meertaligheid): hierbij worden de talen tegelijk en direct na de geboorte aangeleerd. Bijkomend voordeel hierbij is dat er geen specifiek eentalig accent achterblijft. Het jonge kind kan alle taalspecifieke klanken produceren. Neurowetenschapper Patricia Kuhl was benieuwd hoe dit allemaal in zijn werk ging.

Uit eerdere observaties is bekend dat hele jonge baby’s gelijk reageren op alle wereldklanken: Westerse baby’s reageren net zo goed op Japanse “R”-geluiden als andersom. Maar een paar maanden later is dit wereld-taalgevoel door de nietsvermoedende ouders drastisch verminderd. Na een paar maanden moeder-gebrabbel reageren de Japanse baby’s veel beter op Japanse R-klanken terwijl de reactie van Westerse baby’s vermindert (en vice versa). Waar baby’s dus beginnen met gevoel voor alle talen worden de (door de moeder) niet-gebruikte klanken uitgefilterd en de taalspecifieke klanken versterkt.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.