De Indische Oceaan (5) – Het Arabische handelsnetwerk

ACHTERGROND - Tussen 3000 en 300 v. Chr. waren langs de kusten van de Indische Oceaan de eerste handelsnetwerken ontstaan. Schepen uit Meluhha meerden aan in de Soemerische havens, de koningen van Uruk en Aratta wisselden geschenken uit en Egypte stuurde handelsdelegaties naar Poent. Deze vroege handelsnetwerken waren nog sterk afhankelijk van het wel en wee van de grote handelsknooppunten. Zo kwam er met de ondergang van de Indusbeschaving ook een einde aan de directe handelsbetrekkingen tussen Mesopotamië en India. Bovendien stonden de verschillende handelsnetwerken nauwelijks met elkaar in verbinding. De Perzische Golf en de Rode Zee waren nog twee gescheiden werelden. Dit verandert tussen 300 v. Chr. en 300 n. Chr., wanneer de verschillende handelsnetwerken langs de Indische Oceaan aaneengesloten raken in één groot wereldsysteem. In dit deel staan de ontwikkelingen die hieraan vooraf gingen centraal.

Het Assyrische handelsnetwerk

Ons verhaal begint bij de Assyriërs, die in de zevende eeuw v. Chr. vrijwel het gehele Nabije Oosten onder hun heerschappij hadden gebracht. De langeafstandshandel kwam hierdoor tot bloei en het Nabije Oosten raakte meer geïntegreerd. Het handelsnetwerk van de Assyriërs strekte zich uit van de Middellandse Zee in het westen tot het Zagrosgebergte in het oosten en van de Armeense Hoogvlakte in het noorden tot de Arabische woestijn in het zuiden. De handel binnen het Assyrische Rijk liep voornamelijk via landroutes, maar ook langs de kusten van de Perzische Golf en de Rode Zee kwam de handel weer op gang.