Politiek Kwartier | Basisinkomen als basis voor discussie

Na de aftrap in deze column liep de afgelopen weken op Sargasso een serie over het basisinkomen. Een korte terugblik. Dat het idee van een basisinkomen veel reacties oproept, hebben we de afgelopen maand hier op Sargasso wel gemerkt. In de discussies werd ook goed duidelijk dat een basisinkomen onnoemelijk veel economische en sociale effecten zou hebben. Waar tegenstanders uiteraard graag de negatieve effecten benadrukten, legden voorstanders graag de nadruk op de positieve effecten. De waarheid is echter dat niemand bij benadering kan voorspellen hoe groot die effecten zullen zijn. Daarbij zullen deze sterk afhangen van de hoogte van het basisinkomen, de eventuele voorwaarden eraan, en de zaken waar het basisinkomen vervangend voor moet zijn. Daar bleek onder de voorstanders echter absoluut geen overeenstemming over.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Het vangnet volgens D66

Met D66 kan je alle kanten uit. Hoe het programma voor de sociale zekerheid er onder D66 uit zal zien hangt met name af van de coalitiepartner die ze krijgen. En zo verstrekkend zijn de voorstellen van D66 nu ook weer niet.

Ontslagrecht

Een berucht standpunt voor D66 is het vereenvoudigen van het ontslagrecht. Maar wat wil ze er eigenlijk aan veranderen? In praktijk maar weinig. D66 stelt als enige verandering voor dat de toetsing van het ontslag niet verplicht zal moeten zijn. De partij ziet daarin het voordeel voor werknemers dat de doorstroming op de arbeidsmarkt bevorderd wordt.

Dat is mooi voor mensen zonder baan. Maar voor mensen met een vast contract is het geen goed nieuws. Terecht wijst D66 dan op het verschil in rechtspositie tussen mensen met een vast contract enerzijds, en anderzijds de flexwerkers, freelancers en ZZPers. Maar in praktijk betekent het voorstel van D66 dat er aan het verschil in rechtspositie niets gedaan wordt. Het is voor de laatste alleen lastiger zijn recht te krijgen.

WW en bijstand

Wie ontslagen wordt, heeft recht op WW. Mij lijkt het logisch dat wanneer het ontslagrecht wordt ingeperkt, dit gecompenseerd wordt. Bijvoorbeeld via de WW. En D66 wil de WW dan ook verhogen. Daar profiteren niet alleen medewerkers met een vast contract van, maar ook mensen met een tijdelijk contract en uitzendkrachten.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vertrouwen, solidariteit en het begrotingstekort

Zouden ze dit stuk ook in het Catshuis gelezen hebben? In Engeland vindt een meerderheid dat men nu best wel stevig in de uitkeringen mag snijden. En volgens zou een peiling in Nederland niet eens een heel ander beeld opleveren.
Dus politiek gezien is het voor alle partijen te doen om daarmee het tekort snel omlaag te brengen en nog wat ruimte over te houden om te scoren op onderwijs, veiligheid of zorg.
Makkie, die tussenformatie.

Of toch niet?

Het sentiment aangaande uitkeringen is de laatste jaren behoorlijk aan het omslaan. Afgezien van de ouderen en de mensen die echt ziek zijn, zijn het gewoon luilakken, profiteurs en oplichters die hun hand ophouden. Daar hoef je niet solidair mee te zijn. Zeker niet als je zelf hardwerkende Nederlander bent. Het is immers jouw geld waar ze van profiteren.
De individualisering laat zich hier ook voelen. En een gebrek aan inzicht in de werkelijke omvang van het profiteren zit niet in de weg. Een paar voorbeelden, vaak indirect, uit de omgeving zijn genoeg om dit beeld te versterken.
De anderen, die zijn niet te vertrouwen. En dus is de roep tot opsporen van fraude luid. En dat is een fijne om als politicus op te pakken. En verschijnen er dus vanzelf krantenberichten dat er weer fraude gevonden is. En dat versterkt dan het beeld dat het inderdaad alleen maar erger wordt. Ad infinitum. Tot er geen uitkeringen meer zijn.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Flexibilisering arbeidsmarkt vooral goed voor hoogopgeleiden

Flexibilisering van de arbeidsmarkt heeft twee nadelen. Laagopgeleiden profiteren er niet van en de loyaliteit met het bedrijf wordt minder. Het zou goed zijn als het bedrijfsleven haar verantwoordelijkheid zou nemen door op de arbeidsmarkt een nieuwe koppeling te creëren tussen flexibiliteit en zekerheid, zegt socioloog en Amerikanist Erik de Gier.

Al geruime tijdbhebben overheid en sociale partners ingezet op een vergaande flexibilisering van de arbeidsmarkt. De op deze site gevoerde discussie over ‘flexicurity’ is daar een voorbeeld van, net zozeer als de debatten over het langer doorwerken van oudere werknemers en de aanzienlijke versobering van het stelsel van sociale zekerheid. Eén van de doelen is dat werknemers tijdelijke baanzekerheid inruilen voor levenslange werkzekerheid. Dit laatste is paradoxaal en lijkt onhaalbaar als we kijken naar de prestaties van het activerende arbeidsmarktbeleid in de afgelopen twintig jaar. Intussen is wel het aantal werknemers met een flexibel contract gestegen tot ongeveer een derde van het totaal aantal werknemers. Diegenen die daarvan in verhouding tot andere categorieën werknemers het meest profiteren zijn jongere hoogopgeleide werknemers.

Het tegenovergestelde is het geval bij de lager opgeleiden en de onderkant van de arbeidsmarkt. Zij hebben doorgaans de minst aantrekkelijke baantjes, de slechtste werkomstandigheden en de minste mogelijkheden om zichzelf te verbeteren op de arbeidsmarkt. Uit recent onderzoek blijkt telkens weer dat zich op de arbeidsmarkt een proces van tweedeling voltrekt ten nadele van de laagst opgeleiden, de bijdrage van Will Tinnemans op deze site is er ook een voorbeeld van. Uiteindelijk zal deze ontwikkeling ook gevolgen hebben voor de  middengroepen. Als gevolg van voortgaande flexibilisering nemen ook hun zekerheden af. Een voorbeeld hiervan is de sterke groei van het aantal ZZP’ers in de afgelopen jaren.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Is er wel sprake van een armoedeval?

Bezuinigingen op de bijstand worden door minister Kamp gelegitimeerd met de armoedeval: omdat ze er financieel te weinig op vooruit gaan, zoeken mensen niet al te hard. Maar daarvoor is geen bewijs, betoogt de Rotterdamse onderzoeker Frans Moors. De armoedeval is een fantoom.

De armoedeval heeft zich langzamerhand ontwikkeld tot het fantoom van het armoedebeleid. Niemand heeft het ooit gezien, niemand weet of het werkelijk bestaat, maar iedereen praat er angstvallig over. En: hoewel er veel onderzoek is gedaan, is er op de meest basale vragen nog steeds geen duidelijk antwoord. Hoeveel mensen worden er daadwerkelijk getroffen door de armoedeval en vooral: in hoeverre speelt de armoedeval echt een rol in het zoekgedrag van uitkeringsgerechtigden? Toch worden bezuinigingen op de bijstand ermee gelegitimeerd, zo blijkt uit de Beleidsdoorlichting Inkomensbeleid van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Eigenlijk heeft het armoedebeleid haar eigen monster gebaard. Toen het eerste paarse kabinet er voor het eerst werk van ging maken, kwam vrijwel meteen de vraag aan de orde in hoeverre extra financiële ondersteuning voor uitkeringsontvangers het accepteren van een baan onaantrekkelijker maakt. De overstap van uitkering naar werk betekent immers verlies of verlaging van extra inkomensondersteuning voor de lage inkomens, zoals de huurtoeslag, kinderopvangtoeslag of kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. In het slechtste geval kan het dan zijn dat de overstap naar werk niet meer inkomen oplevert, maar wel hogere uitgaven. Natuurlijk is dat onwenselijk. Maar betekent het ook dat een uitkeringsgerechtigde om die reden minder inspanningen verricht om aan het werk te komen? Dat is nog steeds onderwerp van discussie.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

AEGON steelt pensioengelden

Pearl Harbour (Foto: Wikimedia Commons/public domain)Een pensioen is sparen voor je oude dag. Collectief leg je geld in en wanneer je de pensioenleeftijd bereikt, dan kun je van dit geld gaan genieten. Tenminste, zo hoort het te gaan.

Helaas is dat niet zo als je havenarbeider bent geweest. AEGON heeft eind jaren negentig het pensioenfonds OPTAS, dat de pensioen van de havenarbeiders beheert, overgenomen. En wat doe je als je zo’n mooie hoeveelheid glimmende dukaten erbij hebt gekregen? Nou, dan ga je die eens lekker uitgeven! Maar niet aan de mensen die de berg hebben opgebouwd.

Toen AEGON het pensioenfonds overnam heeft men blijkbaar de pen nogal creatief ter hand genomen. De welbekende en gevreesde kleine lettertjes zijn van mooi dichtwerk voorzien. Het opgebouwde geld van de havenarbeiders wordt niet geïndexeerd (alg. uitleg indexatie) voor de pensioengerechtigden. Het geld wordt niet gebruikt voor welvaartsgarantie (garantie dat je welvaart op peil blijft na je werk), zoals je mag verwachten als je in een pensioen investeert. Nee, het geld dat hiervoor is opgebouwd gaat AEGON uitgeven aan goede doelen en culturele projecten. Bij de overname is welvaartsgarantie en indexatie namelijk niet verplicht gesteld in de contracten. Er is niet zekergesteld dat de overwaarde voor indexering moet worden aangewend. Kortom, zestigduizend (voormalige) havenarbeiders die netjes hun gehele leven pensioengeld hebben gestort krijgen zometeen hun investering niet uitgekeerd. Hun eigen geld, dat gebruikt is om mee te beleggen zodat de investering haar waarde door de inflatie over de jaren niet verliest, wordt nu weggegeven zonder dat iemand er iets aan kan doen. Men krijgt enkel een niet geïndexeerde, volledig door inflatie teniet gedane deel van de investering als pensioen uitgekeerd.

Quote du Jour | Kracht van het individu

Meer dan een miljoen zelfstandigen verblijven in een soort niemandsland als het gaat om sociale bescherming. De vaste baan garandeert allerminst werkzekerheid en aan de onderkant zijn allerlei minimale regelingen ontstaan

De Baliegroep bepleit in een ingezonden brief in de Volkskrant een ommezwaai in sociale zekerheid en arbeidsverhoudingen. Werkenden moeten meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen ‘employability’ en de massale collectieve regelingen moeten op de schop om de veranderende realiteit bij te houden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige