Hoe de wereld is ontworpen voor en door mannen

Van de gezondheidszorg tot vervoer, van de wc tot je telefoon: bijna alles in onze samenleving is ingericht op het mannenlijf. Welke problemen levert dit vrouwen op? Hoe komen we van deze ongelijkheid af? Leven we in een mannenwereld? Het is onmogelijk om die vraag ontkennend te beantwoorden na het bijwonen van de eerste avond in de serie Van wie is het vrouwenlichaam? In razend tempo komen de voorbeelden voorbij die illustreren hoe de wereld is ontworpen rond de standaardmens en wat het betekent als je niet tot die norm behoort. Het is lastig je telefoon vast te houden, fitnessapparatuur te gebruiken en het gaspedaal in je auto is net te ver weg: dames in het publiek lepelen hun problemen moeiteloos op. Het is natuurlijk geen gekke gedachte, om uit te gaan van een gemiddelde bij het ontwerp van bepaalde producten. Maar het wordt wel een probleem als dat gemiddelde een witte man van zo’n 70 kg is en de helft van de bevolking daarvan afwijkt, zoals schrijfster Caroline Criado Perez in haar boek 'Invisible Women' uitlegt. Het is tijd voor verandering, maar hoe pakken we dat aan?

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sugree Phatanapherom (cc)

Vrouwen, ga eens naar het mannentoilet

ACHTERGROND - Na drie feministische golven is de meisjesafdeling van de Bart Smit nog steeds roze. Tegelijkertijd zien we de laatste tijd mannen met baarden én knotjes en stoere voetballers met roze voetbalschoenen. Wat is er aan de hand? Wint het feminisme terrein of is er sprake van een mannencrisis? Dr. Annemie Halsema en dr. Linda Duits proberen deze fenomenen te duiden aan de hand van de ideeën van de filosofen Luce Irigaray en Judith Butler.

Gender doen

‘Ik ben Linda Duits niet,’ zegt Linda Duits als eerste nadat ze het podium op is gestapt. ‘Ik voel me ongemakkelijk in dit jurkje en ik draag nooit zoveel make-up. Maar ik moest er representatief uitzien vanavond en op deze manier citeer ik de conventies van vrouwelijkheid: ik doe mijn gender.’ Gender zijn de dominante ideeën die in een bepaalde cultuur gekoppeld worden aan sekse. Vrouwen eten chocola, kijken series met vriendinnen en drinken sterrenmuntthee. Mannen kijken voetbal met bier, praten niet over hun gevoelens en houden van vlees.

Filosofe Judith Butler stelt dat gender een herhaling is van bepaald stereotype gedrag. Mannen en vrouwen beantwoorden in hun gedrag het beeld van mannelijk- en vrouwelijkheid, wat vervolgens leidt tot stereotypes die dit beeld bevestigen. Door chocola te eten en series te kijken houden we de mythe in stand over wat vrouwelijk is. We herbevestigen wat vrouwelijk is en maken het een natuurlijke waarheid. Maar het is helemaal niet zo dat vrouwen van nature meer houden van sterrenmuntthee dan mannen. Het is een sociaal construct. Je ‘doet’ je gender.

Man of vrouw

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.