Kunst op Zondag | Troost

Kunst en troost. Een dubbelzinnige relatie. Vanaf de eerste Kunst op Zondag speelt het bij herhaling een rol. En buiten Sargasso ook. Troost is traditioneel een reactie op verdriet. Kunst wordt soms ook, misschien zelfs vooral, gezien als de troostbrenger in de warboel die de alledaagse waan kan zijn. Joe Rosenthal – Consolation, 1996. Meer troost>>>>>>>>

Foto: David Stanley (cc)

Schoonheid

COLUMN - Monique Samuel vertelde laatst in een interview dat haar uitgever haar had verordonneerd dat ze zich meer aan de schoonheid moest gaan laven. ‘Je reizen hakken erin, je hebt teveel ellende gezien. Je wordt te hard, te cynisch,’ had hij gezegd. ‘Je riskeert daardoor je eigen stem te verliezen, en van cynische analisten hebben we er al veel te veel.’

Ik las het interview gisteravond, kort nadat ik thuis was gekomen van een onverwacht uitje. Die middag had ik een mailtje van de Amsterdamse Hortus ontvangen: ze bloeit, en we mochten die avond komen kijken. Er moest eigenlijk van alles, plus dat ik mijn lidmaatschapskaart van de Hortus niet kon vinden, zodat ik het er bijna bij liet zitten.

Maar nee: zij bloeide immers.

Zodat ik uiteindelijk met een groep van vijftig mensen rond een ondiep bassin stond waarin meer dan metersgrote bladeren dreven, met in hun midden de koningin der waterlelies: de maagdelijk witte Victoria Amazonica, wier bloem maar één nacht bloeit.

En al die mensen toekijken hoe zij haar blaadjes stuk voor stuk verder openvouwde. Dat was al een wonder op zich: al die drukke mensen, vast net als ik teneergeslagen door al het slechte nieuws van de afgelopen weken, en dan toch naar de Hortus komen om daar iets heel minimaals te zien: een zeldzame bloem die zichzelf, dankzij de sublieme zorg van een groep vrijwilligers, aan ons kan tonen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

De schoonheid van wiskunde

Yann Pineill en Nicolas Lefaucheux laten in deze video de schoonheid van de wiskunde zien. Links een vergelijking, in het midden een animatie en rechts iets uit het echte leven.

Foto: Eddie Codel (cc)

Schoonheidsconsumenten verenigt u!

OPINIE - Minister Schippers van VWS gaat scherper toezien op de cosmetische industrie. Mensen die het slachtoffer zijn geworden van charlatans en misstanden in de cosmetische sector reageerden positief. Zij dringen al langer aan op strengere regelgeving. Het nieuws werd ook enthousiast ontvangen door cosmetisch artsen die wèl deskundig en betrouwbaar zijn. Zij moesten tot nu toe met lede ogen aanzien hoe hun reputatie en die van hun vak verpest werden door een handjevol cowboys.

Je kunt tegenwerpen (zoals NRC deed in het hoofdredactioneel commentaar van 23 oktober jongstleden) dat de overheid zich niet moet bemoeien met dit soort luxe behandelingen. Dat de cosmetische branche vooral zelf orde op zaken stellen door introductie van kwaliteitseisen, keurmerken, waarschuwingen, klachtenprocedures en schadefondsen. En dat consumenten die cosmetische ingrepen ondergaan zelf verantwoordelijk zijn. Dat wie ervoor kiest om een ingreep te ondergaan zonder dat er enige medische noodzaak is, niet naar de overheid moet gaan wijzen als het misgaat. Dat er dan (in het geval van permanente fillers zelfs letterlijk) simpelweg sprake is van: eigen schuld, dikke bult.

Jampotglazen

Een beetje kortzichtig is zo’n benadering wel. Natuurlijk kiezen mensen zelf of ze een cosmetische ingreep ondergaan. Maar hoe vrij is die keuze? Het schoonheidsideaal is sterk en dwingend. Het wordt – vooral voor vrouwen, maar in toenemende mate ook voor mannen – steeds moeilijker om je eraan te onttrekken. Wanneer verandert massieve sociale druk in dwang? Scheve tanden en jampotglazen worden maatschappelijk al niet meer geaccepteerd. Voor blubberbuiken, AA-cups, hangende oogleden en zware wallen geldt al bijna hetzelfde. Langzamerhand groeien we toe naar een situatie waarbij mensen met dit soort ‘afwijkingen’ zich moeten verdedigen als ze niet onder het mes gaan. In sommige kringen is het al lang zo ver.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Geobsedeerd door schoonheid

Mooi zijn heeft alleen maar voordelen. Mooie mensen halen hogere cijfers, zijn minder vaak ziek en worden sneller aangenomen bij sollicitaties. Ook is de spermakwaliteit van mooie mensen beter. Zij zorgen dan ook voor meer nageslacht. Daarnaast worden mooie mensen ook als betere mensen beoordeeld. Nienke Vulink, psychiater en hoofd van de afdeling Angststoornissen van het Academisch Medisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam, spreekt in de lezing Geloof, hoop en liefde over uiterlijke schoonheid en body dysmorphic disorder.

Uit onderzoek blijkt dat schoonheid al vanaf jonge leeftijd herkend wordt. Zo kijken baby’s van drie maanden oud significant langer naar mooie gezichten dan naar lelijke. De waarneming van schoonheid is ook te meten in de hersenen door middel van een fMRI-scan. Deze scan maakt de hersenactiviteit zichtbaar door middel van een driedimensionaal beeld. Bij het zien van mooie gezichten is er sprake van hyperactiviteit in het beloningscentrum. Ditzelfde circuit wordt geactiveerd bij het nemen van drugs of het hebben van seks. Schoonheid zorgt dus voor genot. 

Schoonheid en de media

De media spelen een belangrijke rol in het creëren van het hedendaagse zelfbeeld. Schoonheid lijkt wel een obsessie te worden. Zo blijkt uit onderzoek dat drie kwart van de vrouwen na het lezen van een modeblad zichzelf lelijker voelt. Door het kijken naar fotomodellen krijgen zij een negatiever zelfbeeld. Bij blootstelling aan beelden van ‘normale’ modellen is de negatieve zelfwaardering kleiner. Het zou dus helpen als modebladen geen beelden van graatmagere modellen meer opnemen, maar in de plaats daarvan gebruik maken van ‘normale’ schoonheden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wetenschap en schoonheid

Wetenschap en schoonheid gaan hand in hand, ook al hoor je vaak het omgekeerde. Nogal wat gelovigen menen dat als je god uit de schepping haalt, je ook schoonheid, verwondering en ja, zelfs moraliteit uit de schepping sloopt. Nu is schepping al een tamelijk onnozel woord, behalve als je ermee aangeeft dat alles is geschapen door zichzelf, dus door zelforganisatie. Dat vind ik dan wel weer mooi idee: het leven als een doelloos algoritme. Maar misschien ben ik gewoon een nerd.

Onderstaand een fimpje gaat over hoeveel mooier de wereld is door de ogen van de wetenschap. Het filmpje past in een serie over Richard Feynman en Carl Sagan. Enjoy.

Zie hier Honours en Curiosity. En hier The Sagan Series.

Bron: Open Culture.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

A Darwinian theory of beauty

Filosoof Dennis Dutton betoogt dat schoonheid een functie heeft. Wij vinden die dingen mooi die in het verleden de overleving van onze soort hebben gediend, zoals een bepaald type landschap, bepaalde smaken van voedsel, bepaalde klanken, vaardigheden en bepaalde aspecten van het menselijk uiterlijk. Stof voor discussie, dat is zeker. “Waarom kom je niet mee naar mijn grot, dan kun je mijn vuistbijlen zien?” Zijn verhaal wordt trouwens mooi geïllustreerd. :-)

Meer TED op VideoVolt.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende