Of de reputatie van Nederland in het buitenland nu echt concrete schade lijdt, is heel moeilijk te zeggen. Hier en daar dreigt een “MOE-lander” met een boycot van Nederlandse producten, misschien lopen we een contract of topfunctie mis. Maar veel verder dan dat “Nederland niet meer als het tolerante, open en zakelijke land wordt gezien”, komen critici zoals oud-minister van Buitenlandse Zaken Jozias van Aartsen niet. Nog niet.
Toch sneed Europarlementariër Marietje Schaake een goed punt aan: is de Nederlandse reputatie überhaupt wel iets waar Rutte zomaar over mag beschikken? Het “Nederlander-zijn” was volgens haar altijd een goede binnenkomer, nu niet meer. Het imago van Nederland, de zorgvuldig opgebouwde relaties, “het is iets wat weggegeven wordt door de ze regering wat niet alleen van deze regering is.”
Het doet denken aan dat prachtige interview met Hans van Mierlo bij Pauw en Witteman. Het ging over de Nederlandse steun aan de oorlog in Irak. Balkenende wilde geen parlementaire enquête en Wouter Bos nam in ruil voor kabinetsdeelname genoegen met de door de regering ingestelde Commissie Davids. Hiermee gaf hij het enquêterecht weg, een grondrecht dat, aldus van Mierlo, “niet van hem” was. Een siddering trok door de studio toen Van Mierlo deze woorden uitsprak.