“Sommige ideologieën zijn nu eenmaal ietsje gevaarlijker dan andere”

Een gastbijdrage van Tjerk Muller. Hoe gevaarlijk is het monotheïsme? In de Rotterdamse Arminiuskerk gingen Paul Cliteur (rechtsfilosoof), Willem Schinkel (socioloog) en Marc de Kesel (theoloog en filosoof) afgelopen donderdagavond ten overstaan van een afgeladen zaal over deze vraag in discussie. Organisatie van dit ‘Denkcafé’ was in handen van Arminius, een Rotterdams podium voor kunst, cultuur en debat. Cliteur deed de afgelopen maanden van zich spreken met twee boeken, waarin hij de stelling opwerpt dat religieus geïnspireerd geweld rechtstreeks terug te voeren valt op de bronteksten van de abrahamitische godsdiensten: ‘The Secular Outlook’ en ‘Het Monotheïstisch Dilemma’.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote du jour | Religion gone wrong

ISIS represents a brand of religion gone wrong in the most devastating way. I speak in the book about the three most serious ways in which religion can go wrong. Number one is what I call dualism, this division of humanity into the redeemed or the saved. The second thing is when a religion becomes confused with the will to power. Judaism and Christianity were the first civilizations to separate religion from power. A religion can go wrong when it mistakes the quest for God for the search for power, the will to power.

And the third, very dangerous indeed, is when religion attempts to bring the end of time in the middle of time. When religion becomes apocalyptic. All those three things come together in the Middle East right now, in ISIS.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Paasvraag

Het is weer tijd voor de maandelijkse inzending van PJ. Cokema, die uw paascontemplatie wenst te verstoren met een prangende vraag.

Waarom accepteren schapen als makke lammetjes de hun toegewezen herder? Ook een schaap heeft zo zijn individuele behoeften, voorkeuren, dromen en wensen. Schapen zijn net mensen. Dus wat houdt een schaap tegen, zijn eigen herder te kiezen?

Waar is mijn herder? (foto: flickr/saracino)

Tegen de tijdgeestelijke stroom in, wil ik hier een pleidooi houden voor een renaissance van het polytheïsme. Het wordt tijd een paradoxale ontwikkeling in de geschiedenis te corrigeren. Het is tenslotte raar dat, waar de mensenmassa zich steeds verder individualiseerde, de massa aan goden en godinnen is gereduceerd tot pakweg een stuk of vier geesten.

De behoefte aan meerdere goden is nooit weggeweest. Het eerste bewijs daarvoor is dat binnen de paar overgebleven hoofdstromen het altijd een gewoonte is geweest, zich op te splisten in tal van variaties op het thema. Hoewel men over een en dezelfde god sprak, had men blijkbaar toch heel verschilllende opvattingen over de godsbeleving. Men wilde wel monotheïstich worden, maar men is nooit tot een eensgezinde monomanie gekomen.

Het tweede bewijs: daar waar men de religie helemaal opgaf, kozen velen voor een goddelijke verering van tal van andere zaken. Van de mammon tot het voetbal, van popidolen tot internethypes. Het maakt niet uit wat men wil geloven of aanbidden. De drang op te gaan in gemeenschappen van min of meer spirituele aard zit diep.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De god van het kabinet is Gek

De dag na de moord op Theo van Gogh werd op Sargasso geopperd om het verbod op smalende godslastering te schrappen uit het Wetboek van Strafrecht. Maar de religieuze moord inspireerde toenmalig justitieminister Donner een paar dagen later juist om ervoor te pleiten dit achterhaalde wetsartikel af te stoffen. D66 probeerde daarop een kamermeerderheid te halen om een einde te maken aan het bestaan van artikel 147 (en 147A) Wetboek van Strafrecht. De PvdA, Groen Links en de SP waren het in principe wel eens met de Democraten, maar vonden het toen geen goed moment. Inmiddels vraagt alleen de PvdA nog even ons geduld, en helpt daarmee voorlopig nog de SGP en coalitiepartners CDA en CU in hun ijver voor behoud van het godslasterverbod.

De PvdA zegt nu dat het kabinet maar moet bepalen wanneer het wetsartikel moet sneuvelen. Een mooier offer had Sint Juttemis niet kunnen wensen. Het kabinetsstandpunt naar aanleiding waarvan donderdag in de kamer werd vergaderd, benadrukt het belang van het verbod, en weerspreekt uitdrukkelijk de twijfel aan de mogelijkheden om in de praktijk tot veroordelingen te komen (zoals te lezen in een uitgebreid WODC-onderzoek naar godslastering). Het voornemen van Justitieminister Hirsch Ballin om te onderzoeken of de bepaling kan worden verruimd (“Nu voor nog meer levensovertuigingen!”), toont de fictie van het PvdA-wensdenken aan. Dit kabinet wil NOOIT van het blasfemieverbod af.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.