Zeepijpen tegen oververhitting Gaia

“Februari 2014. Gerard sloft naar de keuken om koffie te zetten. Terwijl de koffie doorloopt start hij zijn computer om te kijken of er vandaag ergens benzine in de buurt te koop is. Sinds de oliecrisis enkele jaren geleden begon, is de schaarste alleen maar toegenomen. Zijn oude hybride kan echter niet zonder het kostbare goedje. Het wordt echt tijd voor een volledig elektrische auto, maar daarvoor moet hij eerst nog even doorsparen.” – Citaat uit het boek Leven zonder olie.

Wanneer voormalig President Directeur van Shell Nederland, Rein Willems, een voorwoord schrijft voor een boek met de titel leven zonder olie, dan is er een belangrijke verschuiving gaande. De aankomende veranderingen werden gisteren besproken bij de presentatie van het door trendwatchers Adjiedj Bakas en Rob Creemers geschreven boek, op het hoofdkantoor van Shell Nederland (zie fototje). Daar vertelden de beide heren met verve over de problemen en mogelijkheden die ons voorstaan, in wat ze de megatrends noemen. Energieconfrontaties, technologische innovaties, nieuwe woon-werk concepten, de prijsdaling van groene producten, de opkomst van milieuterrorisme, minder reizen, toenemende druk op de luchtvaart, amfibische woningen en nog veel meer.

Dit vanuit een kader dat niet alleen de problematiek van klimaatverandering en olieschaarste beschrijft, maar ook de kern aanpakt. Wat de trendwatchers, “het ontkennen van het echte probleem van overbevolking” noemen. Hoe de toekomst eruit gaat zien is zoals iedereen weet onmogelijk te beschrijven. Toch doen de beide heren een poging door veel mogelijke richtingen aan te geven. Wat tegelijk de sterkte en de zwakte van het boek is. Het inspireert, maar zet je niet op een bepaalde spoor. Het is een uniek boek, een vreemde synergie tussen doemdenken en technologische natte dromen. Een boek voor wie zich wil verdiepen in de toekomst van energie, en wie wil dat nou niet? Het raakt iedereen immers in de portemonnee. En steeds meer in de toekomst, behalve als we tijdig ingrijpen als het al niet te laat is??

In de jaren ’50 van de vorige eeuw werd de grote belofte gedaan van een onuitputtelijke stroom schone nucleaire energie. Jarenlang kwamen er tientallen kerncentrales bij totdat diverse ongelukken met als slotakkoord Chernobyl leidde tot decennialange stilte. De afgelopen jaren beleeft de nucleaire industrie echter een opleving waarin nieuwe dromen geboren worden. Één daarvan is de ophanden zijnde thoriumreactor.

Een nieuwe vorm van kernenergie, gevoed door het naar de Noorse dondergod vernoemde element thorium. Volgens de nucleaire industrie zou er bij dit type reactor geen meltdown mogelijk zijn, geen materiaal voor kernwapens geproduceerd worden, het radioactieve afval maar een aantal honderden jaren een probleem opleveren en de stroom vrij goedkoop opgewekt worden voor een zeer lange tijd aangezien thorium meer voorkomt in de natuur dan uranium.

Dat klinkt té optimistisch, de recente breedgedragen interesse in de thoriumreactor in Noorwegen geeft echter een reden om erin te geloven. Die interesse is zeer opmerkelijk, aangezien het land namelijk altijd gevrijwaard gebleven is van kerncentrales wegens een gewortelde tegenbeweging. De Noren hebben echter de afgelopen twee jaar een radicale omslag gemaakt mede dankzij een fikse publiekscampagne. Nu de bevolking om is heeft het Ministerie van Petroleum & Energie een speciale commissie in het leven geroepen om de voordelen en risico’s van een thoriumreactor op een rijtje te zetten. Eind 2007 komt de commissie met haar eindrapportage, waar drie Noorse energiemaatschappijen geduldig op wachten om een licentie te verkrijgen. Statkraft, Bergen Energi en het toepasselijk genaamde Thor Energi. De CEO van het Noorse staatsbedrijf Statkraft, Bård Mikkelsen, vatte de nieuwe overweging tot het bouwen van een Thoriumcentrale samen met de woorden: “It would be a sin of omission not to consider it”. Die overtuiging wordt gedeeld door de Noorse investeringsmaatschappij Scatec AC en de buren van het Zweedse Vatenfall en het Finse Fortum waar Statkraft in mei een alliantie mee sloot.