Frankrijk heeft een nieuw volksfront

Met het oog op de tussentijdse parlementsverkiezingen hebben vier linkse partijen in allerijl een front gevormd. Tegen het radicaal rechtse Rassemblement National van Marine Le Pen. Maar ook tegen Macron. Als de Franse president met zijn schokkende beslissing om verkiezingen uit te roepen had gehoopt dat alle anti-RN partijen zich rondom hem zouden groeperen komt hij bedrogen uit. Niemand wil zich meer aan hem binden. Zijn Renaissance zou volgens peilingen inclusief coalitiepartners kunnen zakken van 250 naar minder dan 100 van de 577 zetels. De strijd gaat nu tussen het Nouveau Front Populaire (NFP) en het Rassemblement National. Het Volksfront heeft een geschiedenis. In Frankrijk regeerde onder die titel een coalitie van socialisten, communisten en radicalen tussen 1936 en 1939. De samenwerking van socialisten en communisten, aanvankelijk nog verboden door de Komintern, de communistische internationale beweging, kwam tot stand onder de dreiging van een extreemrechtse staatsgreep. Twee jaar geleden, bij de parlementsverkiezingen in 2022, deden negentien linkse partijen ook al een poging om zich te verenigen tegen rechts. De Nouvelle Union populaire écologique et sociale (NUPES) werd toen met 150 zetels de tweede partij na de coalitie van Macron. Maar eenmaal in het parlement gekozen raakten de NUPES leden weer verdeeld. Bij de afgelopen Europese verkiezingen was er geen NUPES-lijst, met name vanwege te grote verschillen van mening tussen de Parti Socialiste en de radicaal linkse partij La France Insoumise (LFI, Opstandig Frankrijk). Macrons gok Macron heeft volgens velen met het uitroepen van de parlementsverkiezingen een groot risico genomen. RN is nog nooit zo sterk geweest. En nu gaat hij ook de linkse stemmen missen. In een grote meerderheid van de districten is de verwachting dat in de tweede ronde de keuze gaat tussen RN en NPF. Frankrijk heeft een getrapt kiessysteem waarin ook veel afhangt van de opkomst. 'Als in elk kiesdistrict geen enkele kandidaat 50 procent van de stemmen wint in de eerste ronde, gaan de twee beste kandidaten door naar de tweede ronde, net als elke andere kandidaat die de steun kreeg van ten minste 12,5 procent van de geregistreerde kiezers. De kandidaat met de meeste stemmen in de tweede ronde wint de zetel als parlementslid.' Verwacht wordt dat een hoge opkomst in de eerste ronde zal leiden tot meer derde kandidaten in de tweede ronde. Huidige opiniepeilingen zeggen dus niet alles over de uitkomst van de tweede ronde op 7 juli. Maar het is duidelijk dat RN nog nooit zo dicht bij de macht is als nu. En dat Macron hoe dan ook zal moeten leren leven met een parlement waar zijn partij geen meerderheid heeft. Macron gokt er op dat Frankrijk het afremmen van radicaal rechts in zijn handen wil leggen. Het is niet duidelijk waarop hij deze verwachting baseert. Grote delen van de bevolking hebben zo langzamerhand meer dan genoeg van de president. Het is voor velen een reden om Le Pen te kiezen. Alleen Macron zelf lijkt dat tot nu toe niet te beseffen. Het succes van het Nieuwe Volksfront is allesbehalve zeker. Macron en zijn aanhangers zullen er alles aan doen het nieuwe verbond verdacht te maken. Bijvoorbeeld met waarschuwingen voor een eventueel premierschap van de leider van de grootste linkse partij LFI , de radicaal-linkse Jean-Luc Mélenchon. Hij wordt nu vanwege zijn kritiek op het Israëlische optreden in Gaza al beschuldigd van het bagatelliseren van antisemitisme in Frankrijk (vgl. de kwestie Corbyn in het VK). Bij de meer gematigde linkse socialisten en groenen heeft Mélenchon bepaald geen goede naam. De vraag is of zij zich door Macron laten overhalen, met het risico dat NPF kandidaten het gaan afleggen tegen RN. Meer dan ooit gaat het bij deze verkiezingen vooral om de juiste strategische keuze. Een sociaal programma Het programma van het Nieuwe Volksfront is radicaal links. De pensioenleeftijd moet worden teruggedraaid, het minimumloon en lonen in de publieke sector worden verhoogd, de inkomstenbelasting verlaagd en er komt een vermogensbelasting voor de rijken. Verder noemt het programma veel sociale maatregelen die flink wat geld gaan kosten. Het bedrijfsleven maakt zich zorgen over een verkiezingszege van zowel de linkse als de rechtse tegenstanders van Macron. Pikant is dat de EU nu eindelijk Frankrijk (evenals enkele andere landen) gaat aanspreken op het feit dat de begroting nog steeds niet in overeenstemming is met EU-regels. Sommigen vermoeden een anti-Le Pen maatregel: om het haar partij onmogelijk te maken haar programma uit te voeren. Maar het kan natuurlijk even goed links in de problemen brengen mocht het NPF in de regering komen. Wat het buitenlands beleid betreft zal de linkse coalitie steun aan Oekraïne voortzetten, ook met wapens. Het NPF staat voor de 'verdediging van de soevereiniteit en vrijheid van het Oekraïense volk tegen de agressie-oorlog van Moskou'. Verder bepleit het programma een onmiddellijk staakt-het-vuren in Gaza en de erkenning van de staat Palestina.

Foto: TeaMeister (cc)

Radicaal rechts is verre van eensgezind

Alsof er niets anders te melden was over de Europese verkiezingen bleven de media de afgelopen weken eenzelfde boodschap eindeloos herhalen: radicaal rechts gaat winnen. We zullen zondag zien in hoeverre dat een selffullfilling prophecy is geworden. In de berichtgeving stonden vooral de nationale leiders van radicaal rechts (Wilders, Le Pen) centraal en niet de Europese kandidaten (Stöteler, Bardella), laat staan de kiezers en hun motieven.

De opiniepeilingen wijzen onmiskenbaar in de richting van een conservatiever Europarlement. Van de middenpartijen die het in het vorige parlement voor het zeggen hadden kan alleen de centrumrechtse EPP op enige winst rekenen. Centrum-linkse en liberale partijen staan op verlies. Aan deze kant van het politieke spectrum mankeert een aantrekkelijk alternatief, zo constateert ook Politico:

Meestal stromen kiezers in tijden van instabiliteit – oorlogen, pandemieën, economische onzekerheid – massaal naar de traditionele machtspartijen. Tegenwoordig zijn deze partijen in veel landen uiteengevallen. Decennia lang hebben Europees rechts en links voor het centrum gevochten, en als twee dronken boksers zijn ze ingestort, waardoor de arena open is gebleven voor nieuwe uitdagers.

Het is nog steeds wachten op de nodige introspectie en reflectie van de machtspartijen in het midden die een opmaat kunnen bieden voor een nieuw elan en herstel van het vertrouwen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Le Pen maakt geen schijn van kans tegen Macron

DATA - Volgens Nate Silver van FiveThirtyEight, die het als uitdaging ziet om de uitkomst van verkiezingen zo nauwkeurig mogelijk te voorspellen, maakt Marine Le Pen geen schijn van kans tegen Emmanuel Macron. Analysten dichten volgens hem Le Pen een te grote kans toe:

And yet, observers of the race seem cautious about Macron’s chances. Betting markets give Le Pen a 13 percent chance — about 1 in 7. Ian Bremmer, a political scientist who runs The Eurasia Group, has given Le Pen a 40 percent chance, meanwhile.

Foto: Dimitris Avramopoulos (cc)

Le Pen breekt met de AfD

In een nieuwe poging haar partij als gematigd en fatsoenlijk rechts te promoten heeft Marine Le Pen afstand genomen van de AfD, haar huidige partner in de ID fractie van het Europees Parlement. RN (Rassemblement National) zoekt nu voor samenwerking in het nieuwe Europese parlement contact met de partij van de Italiaanse premier Giorgia Meloni die deel uitmaakt van de ECR (Europese Conservatieven en Hervormers). Daarmee is er nog voor de verkiezingen al weer ruzie in de extreemrechtse tent.

Aanleiding voor de breuk zijn uitspraken van de omstreden AfD lijsttrekker voor het Europarlement Maximilian Krah. Hij zei in een interview met een Italiaanse krant dat niet alle SS’ers misdadigers waren en verwees daarbij naar de bekentenis van de Duitse schrijver Günter Grass (1927-2015), die aan het eind van zijn leven onthulde dat hij als 17-jarige lid is geweest van de Waffen-SS. Krah zei ook nog dat er veel boeren waren onder de SS’ers. Hij is inmiddels uit het partijbestuur gezet en mag niet langer campagne voeren voor zijn partij. Maar hij is niet van de lijst gehaald. Krah lag al langer onder vuur vanwege een beschuldiging van spionage voor China. Zijn tweede man Petr Bystron is ook al in opspraak geraakt vanwege zijn betrokkenheid bij het Russische propagandaplatform Voice of Europe. Al deze affaires hebben inmiddels geleid tot een forse daling van de peilingen voor de AfD.

Foto: Blandine Le Cain (cc)

Heel Europa naar rechts?

Nederland moet rekening houden met een nieuw rechts kabinet, als we op de laatste peilingen mogen afgaan. Deelname van de PVV is zelfs niet uitgesloten. Hoe staat het er voor met extreemrechts in andere landen? Wat gaat het betekenen voor een nieuw Europarlement dat volgend jaar juni wordt gekozen? ‘De dominante thema’s van radicaal-rechts van de afgelopen 25 jaar – vooral immigratie – zijn nu in het hele publieke debat doorgedrongen,’ schrijft het Europabrede nieuwsmedium Voxeurop. Is de opkomst van extreemrechts nog tegen te houden?

In Frankrijk zien we de stijgende populariteit van RN (Rassemblement National), de partij van Marine Le Pen. Zij lijkt met succes het extreemrechtse imago van haar vaders Front National van zich af te kunnen werpen. Zondag liep ze mee in een mars tegen het antisemitisme, een breed en politiek-neutraal bedoeld initiatief tegen de vele antisemitische incidenten van de afgelopen weken. De aanwezigheid van RN leidde bij andere demonstranten tot ongemakkelijke gevoelens. President Macron had op voorhand al afgezegd. Maar Le Pen slaagt er bij dit soort gelegenheden steeds meer in geaccepteerd te worden als een ‘gewone’, min of meer gematigd rechtse Franse politicus. De uitsluiting van immigranten, en vooral van islamieten, blijft echter overeind. Op dat punt wordt ze geholpen door het feit dat veel Fransen de uitgesproken anti-Israëlische leuzen in recente demonstraties voor solidariteit met het onderdrukte Palestijnse volk te ver vinden gaan. Het Groene parlementslid Sandrine Rousseau ziet deelname aan deze demonstratie als een ‘omslagpunt voor RN, het “witwassen” van het oorspronkelijke antisemitisme’. Bij de aanhangers van RN hopen ze dat het eindelijk afgelopen is met de demonisering van hun partij.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Franse socialisten gaan met linkse kandidaat presidentsverkiezingen in

Niet de gedoodverfde centrist en voormalige premier Manuel Valls, maar de idealistische, linkse Benoît Hamon (49) won het mandaat van de linkse partijen om een gooi te doen naar de presidentsverkiezingen.

Ondertussen is de kandidaat van de liberale UMP François Fillon verwikkeld in een corruptieschandaal.

Het zou dus nog wel een spannend kunnen worden in Frankrijk: mogelijk wordt het een keuze tussen een regering van een groenlinkse vakbondskandidaat en de nationalistische xenofoob Marine Le Pen.

Foto: doubichlou14 (cc)

Frankrijk polariseert

ANALYSE - “We zijn op weg naar een verkiezing met veel proteststemmen. Met als resultaat de herverkiezing van de zittende president. Het is een vreemde paradox.” Dat zegt Bruno Jeanbart van een van de opiniepeilingsbureaus. President Emmanuel Macron staat op verlies in de peilingen, maar zijn concurrenten, de extreemrechtse Marine Le Pen en de radicaal linkse Jean-Luc Mélenchon staan nog wel op flinke afstand.

Macron denkt nog steeds gemakkelijk te kunnen winnen aanstaande zondag en in de tweede ronde op 24 april. Maar er zijn er twee belangrijke onzekerheden. Een groot deel van het kiezerspubliek reageert volstrekt apathisch en ongeïnteresseerd op de verkiezingen. Hoeveel legitimiteit wordt een nieuwe president gegund als een groot percentage helemaal niet meer aan de verkiezingen deelneemt? En hoe pakt de tweede ronde dit keer uit met Marine Le Pen, die de meeste kans heeft om door te gaan? Het is allerminst zeker hoeveel aanhangers van de uitgeschakelde kandidaten op de rechter- en linkerflank Macron in de tweede ronde zal kunnen winnen. Een belangrijk deel van degenen die in de eerste ronde voor Mélenchon kiezen zou wel eens naar Le Pen kunnen overstappen. Macron heeft in de afgelopen vijf jaar bij zowel links als rechts flink wat afkeer opgeroepen.

Foto: Jim Maurer (cc)

‘Het IJzeren Gordijn komt terug’

De Finse oud-premier Alexander Stubb van de conservatieve Nationale Coalitiepartij ziet dat Poetin met de oorlog in Oekraïne bereikt wat hij juist wilde voorkomen: een eensgezind Europa en een versterking van de NAVO. Hij was er altijd al voor dat zijn land zou toetreden tot de NAVO. Nu blijkt uit opiniepeilingen dat voor het eerst een kleine meerderheid zijn standpunt deelt. Stubb:  ‘Na dit conflict zullen we een verdeeld Europa krijgen. Aan de ene kant het autoritaire Rusland en aan de andere kant een verbond van democratieën. Het IJzeren Gordijn is dan terug. Dat is de realiteit waar we mee moeten leven.’

Het juiste moment

De Finse regering heeft zich nog niet uitgesproken over een NAVO-lidmaatschap. De Zweedse wel. De Zweedse premier Magdalena Andersson verwierp deze week oproepen van de oppositie om nu ook toe te treden tot de NAVO. Dat zou volgens haar de veiligheid in Europa niet ten goede komen. De twee neutrale landen, die de afgelopen maand al wel bij NAVO-vergaderingen aan tafel zaten, hebben afgesproken het beleid op dit punt met elkaar af te stemmen. Dit verklaart wellicht de aarzeling van een meerderheid van Finse parlementariërs om zich nog niet uit te spreken over de kwestie. Voor Finland weegt de stap naar het NAVO-lidmaatschap zwaarder gezien de directe grens van 1340 kilometer met Rusland. En, zoals de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Anne Linde zei: “Op dit moment, midden in een crisis, is het niet het juiste moment om grote veranderingen door te voeren in ons veiligheidsbeleid”. De regering kondigde wel aan dat ze de defensie-inspanningen gaat verhogen tot de NATO-norm van 2% van het BNP. Dat zal de Zweedse wapenfabrikanten zoals Saab en Bofors goed doen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Truthout.org (cc)

Wat doen populisten beter – of niet?

OPINIE - De politieke overeenkomsten in de verschillende landen zijn boeiend. Wat hebben de populisten  Trump, Le Pen en Wilders gemeen? Huffington zag Trump als theater, maar is daarvan genezen. Le Pen doet het goed, maar de macht is buiten haar bereik.
Zijn de vluchtelingen het probleem? Of dekt het iets anders af? En waarom lijkt de gevestigde politiek geen antwoord te hebben op de vragen van de kiezers?

Nationaal sentiment

In de V.S. zien we Donald Trump bekende kreten slaken: geen moslim meer toelaten, voordat we hebben uitgevonden “what the hell is going on”. De stelling roept juridische vragen op over de grondwettelijkheid. Wat Trump doet lijkt spontaniteit van een lompe miljonair, maar het is misschien veel doordachter. Huffington zag Trump vooral als vertier, maar komt daarvan terug.

Marine le Pen verpakt haar teleurstelling na zondag j.l.: het gaat niet langer om links en rechts, maar om mondialisten en patriotten. Dat is haar beeld van een nieuwe tegenstelling. De strategie van de overige partijen om het Front National te neutraliseren was effectief, maar de stemmenwinst voorspelt toch een presidentschap.

Haar politieke vriend, Geert Wilders, zit in een soortgelijke positie: niemand wil politiek met hem samenwerken, maar de PVV staat hoog in de peilingen. Hoe het land geregeerd moet worden met deze krachtsverhoudingen in de peilingen, is niet helder. Niemand ziet een coalitie voor zich onder leiding van premier Wilders.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

UKIP verliest zijn vrienden

NIEUWS - Twee van de drie rechtse groepen in het nieuwe Europarlement dreigen te mislukken.

De media zitten na de Europese verkiezingen weer op de oude toer: alle aandacht voor de regeringsleiders. Intussen is er in het parlement van alles gaande dat grote gevolgen kan hebben voor de kiezers. Het parlement telt 751 leden en dat gaat niet werken als er geen groepen worden gevormd om de onderhandelingen over wetsvoorstellen te kunnen voeren. Dus sluiten partijen zich aaneen en vormen ze groepen met min of meer overeenkomstige politieke achtergronden en programma’s. We kennen al een tijdje de Europese Volkspartij (EPP) waarin veel christendemocraten samenwerken, de Sociaaldemocraten (S&D), de Liberalen (ALDE), de Groenen (Greens/EFA) en Verenigd Links (GUE/NGL). Aan de rechterkant van het spectrum is de situatie na de verkiezingen hoogst onzeker geworden.

Om een groep te vormen moeten minstens 25 leden uit zeven verschillende landen zich aaneensluiten. De Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), waarin de Britse Conservatieven en de Poolse partij PiS de meeste zetels hebben, halen dat gemakkelijk. Ze krijgen naast de Nederlandse SGP’er Belder ook versterking uit Denemarken en Finland. De Deense Volkspartij, verwant aan de PVV, won de verkiezingen en verdubbelde haar zetelaantal tot 4. De Finse partij (voorheen de Ware Finnen) heeft twee zetels. De partijen verruilen het kamp van Europa voor Vrijheid en Democratie (EFD) van de Britse winnaar UKIP voor de partij van de verliezer, de Britse Conservatieven, die bij de laatste verkiezingen 6 zetels aan de concurrent zijn kwijtgeraakt. De ECR werd gisteren bovendien nog verblijd met de komst van zeven afgevaardigden van Alternative für Deutschland, een rechtse oppositiepartij die de euro wil afschaffen. Merkel is not amused. Het is haar een doorn in het oog dat AfD iets te zeggen krijgt in Europa. En de Britse Conservatieven waren daarom tegen.  Maar de ECR passeert nu wel de Liberalen in aantal leden en wordt de derde in grootte achter de EPP en S&D.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende