John Stuart Mill de grootste liberaal aller tijden
Recentelijk is in Groot-Brittannië John Stuart Mill (1806-1873) verkozen tot de ‘Grootste liberaal aller tijden’. Misschien niet zo opmerkelijk gezien het feit dat alle kleuren van het politieke spectrum in Groot-Brittannië hem aanhalen. Zowel de conservatieven als Labour putten uit het gedachtegoed van Mill. Toch is het een opmerkelijke keuze, zeker als je het vergelijkt met ‘het Nederlands Liberalisme’ zoals de VVD dat uitdraagt. Een vorm van Liberalisme die soms haaks staat op dat van Mill. Ook passeert hij hiermee een grote naam zoals John Locke.
Waar het traditionele liberalisme stelt dat de overheid zich zo min mogelijk moet bemoeien met haar burgers heeft Mill een andere visie; De burger moet vooral vrij zijn van afhankelijkheid van de overheid, en daarin kan de overheid gerust een rol spelen. Zelfs een dwingende rol indien noodzakelijk.
Mill stelt dat de overheid soms dwang kan gebruiken om vrijheid van deze zelfde overheid te bewaren. De mogelijkheden van het individu om zichzelf te ontplooien moeten gegarandeerd worden. Een grote kloof tussen arm en rijk belemmert deze vrijheid. Sociale zekerheid en goed onderwijs (de dwang van leerplicht) zijn belangrijk voor het individu zichzelf in vrijheid te kunnen ontplooien.
Mill zag geen probleem met het heffen van extra belasting op grootte erfenissen en vond zelfs dat ondernemingen in handen van de werknemers moesten zijn. De overheid heeft een rol te vervullen om zelfontplooiing, ontwikkeling en emancipatie van ons burgers mogelijk te maken. In Nederland botst dit met de ideeën binnen het liberalisme van onze grootste liberale partij, de VVD. Misschien moeten hiervoor eerder kijken naar partijen als D66 en Groen Links? Het sociaal liberalisme dat in Groot-Brittannië het gehele politieke spectrum inmiddels inspireert staat in Nederland zo uiteindelijk nog in haar kinderschoenen.