Een nieuw kiesstelsel voor een verstokt koninkrijk?

Over twee weken gaat het Verenigd Koninkrijk naar de stembus voor een referendum. Over het kiesstelsel. De keus die de kiezer moet maken is of het huidige stelsel, waarbij per kiesdistrict de kandidaat met de meeste stemmen de zetel krijgt, veranderd moet worden in een stelsel waarbij de kiezer een eerste, tweede en derde voorkeur kan opgeven - zodat het niet zo kan zijn dat de grote meerderheid van de stemmen irrelevant is: in het huidige stelsel heeft men in het gemiddelde kiesdistrict aan 35-40% van de stemmen wel genoeg om de zetel binnen te halen - en staat dus de grote meerderheid van de kiezers buitenspel. Als jouw kandidaat in jouw kiesdistrict niet wint, is je stem irrelevant, en word je dus feitelijk niet vertegenwoordigd. Parlementariërs van jouw partij zijn verbonden aan andere kiesdistricten en laten zich in jouw district niet zien. In de huidige praktijk gaat dat totaal om een ruime meerderheid van de Britse kiezers. Met een tweede of derde voorkeur zal het aantal 'onvertegenwoordigden' aanzienlijk afnemen, en is het theoretisch vrijwel uitgesloten dat een kandidaat de verkiezing wint zonder meer dan 50% van de kiezers aan zich te binden. Het is nog lang geen representatief stelsel, zoals in Nederland, maar een duidelijke democratischer systeem dan het huidige. De kiezer mag straks ja of nee zeggen, en het referendum is bindend. Appeltje, eitje - zou je denken. Maar niets is minder waar.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tweedelingen in Europa

, door

Vandaag een bijdrage van Bert van den Braak, medewerker van het Parlementair Documentatie Centrum van de Universiteit Leiden en verbonden aan het Montesquieu Instituut. De bijdrage is ook op het blog van het instituut te lezen.

zweedse verkiezingsposterDe recente verkiezingen in Zweden leidden tot een parlement waarin geen van de twee grote blokken een meerderheid behaalde. In het Verenigd Koninkrijk was eerder dit jaar voor het eerst sinds lang sprake van een ‘hung parliament’, een ‘onbesliste uitslag. Kabinetsformatie in België en Nederland is en blijft traditioneel moeilijk. En in Duitsland kalven de centrumpartijen steeds meer af, waarbij de komst van een nieuwe rechtse partij vooral een bedreiging is voor de CDU.

Los daarvan is steeds meer sprake van tweedelingen. Soms, zoals in Griekenland en Spanje, was dat traditioneel al zo, maar het verschijnsel lijkt sterker te worden. Daar waar twee grote blokken tegenover elkaar staan en een (nieuwe) derde partij sterk opkomt, wordt regeringsvorming per definitie moeilijker. De komst van de extreemrechtse Zweden Democraten is daarvan een goed voorbeeld.

Daaruit zijn twee conclusies te trekken. Ten eerste: welk kiesstelsel een land ook heeft, er is geen zekerheid voor het tot stand komen van een duidelijke parlementaire meerderheid. Ten tweede: polarisatie biedt kansen aan kleine en soms extreme partijen om grote invloed uit te oefenen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Politieke bestel op de schop?

, door

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag een stuk van Stefan Vermaat.

Maurice de Hond (Wikimedia CommonsMarcdehond)

In een opiniestuk in de Volkskrant roept Maurice de Hond op tot een ingrijpende verandering van het politieke bestel. Om dit te kunnen doorbreken roept hij op tot een extraparlementair kabinet met snuggere mensen die niet per se aan een partij gelieerd zijn, die het onderling oneens mogen zijn en de Tweede Kamer kan buitensluiten door wetgeving direct in een referendum voor te leggen aan het volk.

Hij heeft een punt wanneer hij beweert dat de Nederlandse kiezer niet zoveel invloed heeft op het uiteindelijke beleid. Maar zijn voorstellen pakken het werkelijke probleem niet aan, omdat daarin het kiesstelsel, het enige echte moment waarop de burger zijn invloed kan uitoefenen onveranderd blijft. Zijn oproep tot het invoeren van een referendum dat moeten worden ingesteld door het kabinet zelf, zal in de praktijk nauwelijks voorkomen. Na de verkiezingen heeft de politiek het liefst zo weinig mogelijk met de burger van doen, kijk bijvoorbeeld maar naar het weinig succesvolle burgerinitiatief en zeker sinds het debacle met de Europese Grondwet. Ook zijn voorstel om te stoppen met de eenheid van het kabinet zet weinig zoden aan de dijk. Het is niet voor niks dat het kabinet met één mond spreekt en als je terugdenkt vallen de meeste kabinetten op het moment dat dat niet meer gebeurt.

Vorige