We zitten gevangen in onze jacht naar rijkdom
, door
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De gouden jaren van het kapitalisme
, door
Sinds drie jaar domineert de economische crisis de politiek en de media. Het faillissement van de bank Lehman Brothers in de VS wordt aangewezen als de directe aanleiding. De implosie van de kredietmarkt bracht het financiële systeem in Amerika in gevaar, waarna de crisis zich als een olievlek over de wereld verspreidde. De oorzaakvan de crisis is echter minder duidelijk voor wie geen doorgewinterde econoom is.
Maarten van Rossem draagt in de eerste lezing van de serie Kapitalisme een duidelijke oorzaak aan voor het ontstaan van de crisis: het neoliberalisme dat in het marktmechanisme de oplossing voor alle economische problemen ziet. Als je de markt laat functioneren zonder inmenging door bijvoorbeeld de overheid, zal de economie zichzelf herstellen. Dit idee werd uitgedragen door Alan Greenspan, die tot 2006 voorzitter was van de invloedrijke Federal Reserve System in Amerika. Privatisering, liberalisering en deregulering zijn de stokpaardjes van het neoliberalisme. Dat dit niet altijd functioneert, is zichtbaar bij de problemen in de thuiszorg en spoorwegen sinds ze geprivatiseerd werden. Desondanks is het neoliberalisme nog altijd de motor achter economisch beleid in het Westen. Dat was echter niet altijd het geval. Sinds dertig jaar wordt het neoliberale marktmechanisme gehanteerd. Daarvoor kenmerkte de economische geschiedenis van de twintigste eeuw zich door de conjunctuurpolitiek van Keynes.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De creatieve vernietiging van Romney
, door
Het blijft spannend, maar Mitt Romney zal zaterdag aanstaande waarschijnlijk de republikeinse nominatie binnenhalen. Wie South Carolina wint, wint de nominatie, en Romney’s voorsprong is, hoewel geslonken, nog steeds aanzienlijk (een verdwaalde peiling daargelaten). Ook in de landelijke peilingen (zie vraag 18) wordt duidelijk dat de rijen zich zoetjesaan sluiten achter Romney. Newt Gingrich, Rick Santorum en Ron Paul mogen het vannacht nog een keer proberen, maar dan is het gedaan.
Het is te hopen dat Gingrich zijn aanval voortzet op Romney’s werkzaamheden voor Bain Capital, de investeringsmaatschappij waar hij een slordige $200 miljoen mee “verdiende” tussen 1984 en 1999 (en waarschijnlijk weinig belasting over betaalde). Volgens Gingrich was Romney als CEO van Bain een uitbuiter, een aasgier die bedrijven leegpikte en duizende Amerikaanse werknemers berooid achterliet. Romney zelf claimt dat hij aan creative destruction deed en dat hij netto zo’n 100.000 banen heeft gecreëerd. Wie heeft er nu gelijk? En maakt dat uit?
Verschillende media doken nog eens in het werkzame verleden van Romney. Daaruit komt het beeld naar voren van een elitaire, koele, berekenende, maar getalenteerde pionier die in de jaren ’80 het Amerikaanse bedrijfsleven een lesje efficiëntie leerde. Onrendabele werknemers werden weggeautomatiseerd of geoutsourced. Topmannen die presteerden gingen nu eens echt goed verdienen. (In 1980 verdiende een CEO zo’n 35 keer meer dan een gemiddelde werknemer, in 1990 was dat 80 keer meer). En alles met maar een doel: het creëeren van aandeelhouderswaarde.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Eerst als tragedie, dan als klucht
, door
Zal de financiële meltdown dan een ontnuchterend moment zijn, het ontwaken uit een droom? Volgens de filosoof en een grote inspirator van de Occupy-beweging Slavoj Zizek hangt het er helemaal van af hoe de crisis gesymboliseerd wordt, welke ideologische interpretatie zich opdringt en de algemene perceptie van de crisis bepaalt. Een kort fragment uit zijn vorige week verschenen boek ‘Eerst als tragedie dan als klucht’.
Wanneer de normale loop der dingen op een traumatische manier wordt onderbroken, ligt het veld open voor een ‘discursieve’ ideologische strijd – zoals bijvoorbeeld begin jaren dertig in Duitsland gebeurde toen Hitler, door de joodse samenzwering in te roepen, de strijd won om welk verhaal het beste de oorzaken van de crisis van de Republiek van Weimar verklaarde en de beste manier bood om uit de crisis te ontsnappen. Evenzo won maarschalk Pétain in 1940 in Frankrijk de strijd om de verklaringen voor de redenen van de nederlaag van Frankrijk.
Elke naïeve verwachting van links dat de huidige financiële en economische crisis noodzakelijkerwijs een ruimte voor radicaal links opent, is dus ongetwijfeld gevaarlijk kortzichtig. Het eerste directe gevolg van de crisis zal niet de opkomst van een radicale emancipatoire politiek zijn, maar eerder die van een racistisch populisme, en ook oorlogen, grotere armoede in de armste derdewereldlanden en bredere kloven tussen de rijken en de armen in alle samenlevingen in de hand werken.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
De teef, de bink en de garnaal: de opkomst van het horkenkapitalisme
, door
‘Noord-Korea de facto een kapitalistische natie’
, door
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.