Wie zijn wij eigenlijk?

In de publiciteit is aandacht voor het jongste boek van Abram de Swaan, 'Compartimenten van vernietiging'. Het gaat over genocidale regimes en hun daders. Miljoenen mensen zijn omgebracht, vooral door de eigen regeringen. De Swaan puzzelt over de daders. Hannah Arendt en Harry Mulisch waren in Jerusalem, bij het proces tegen Eichmann. Arendt sprak over de 'banaliteit van het kwaad'; ook Mulisch verbaasde zich over de vlakheid, de raadselachtige leegte van de verantwoordelijke voor de massatransporten naar de vernietigingskampen. Het begrip 'banaliteit van het kwaad' is Arendt behoorlijk kwalijk genomen. Daar zit wel iets in: het kwaad heeft niets banaals, dat is onmetelijk, verschrikkelijk, onbevattelijk. Het zijn de daders, die soms banaal zijn en daardoor intrigerend zijn, meent Abram de Swaan.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.