Links en rechts, deel 5: Progressief en conservatief

In deze aflevering van de serie bespreek ik een boek: Is links beter dan rechts? van Frits Biefait. Hij betoogt dat het verschil tussen links en rechts het geloof in de maakbare samenleving is. Volgens Bienfait is het verschil tussen links en rechts niet 'gemeenschap versus individualisme' [1] zoals ik in de vorige aflevering heb betoogd maar 'verandering': links ziet maatschappelijke problemen en wil daarom de maatschappij veranderen terwijl rechts zegt: 'begin bij jezelf' als je de wereld wilt verbeteren. Ik ben het niet eens met zijn interpretatie. Laat ik op voorhand zeggen dat ik veel gebruik heb gemaakt van zijn werk. Behalve Norberto Bobbio, is Bienfait is een van de weinige auteurs, die ik ken die het onderwerp serieus nemen. Zijn beschrijving van de antropologie van het links-rechts dualisme en de manier waarop deze in Frankrijk is veranderd in een politiek onderscheid is een belangrijk inzicht. Voordat ik dit gelezen had, ging ik ervan uit dat dat wat nu ‘links’ en ‘rechts’ is geworden, op toeval berustte. Zoals ik zal laten zien, kan ik mij echter niet vinden in zijn conclusie over wat het verschil is tussen links en rechts. Ik bespreek eerst hoe Bienfait tot zijn conclusie komt en zal daarna beargumenteren waarom niet verandering maar streven naar ‘gemeenschap versus individu’ een beter criterium is.

Door: Foto: Janus verbeeldt ook links en rechts (Bron: DaveBleasdale (CC BY 2.0))
Foto: Majd Mohabek (cc)

Griekenland is Europa’s laatste kans

ANALYSE - Hoe radicaal is Syriza? Dat is de vraag die de Nederlandse media al een paar maanden bezig houdt. ‘Syriza’ is een acroniem dat staat voor Coalitie van radicaal links [1]. Mathijs Bouman heeft het in Van Dale opgezocht: iemand bedrijft ‘radicale politiek’ als hij of zij ‘streeft naar diep ingrijpende hervormingen’. Welnu, als dat zo is, dan is Syriza volgens Bouman helemaal niet radicaal want er is niets veranderd in Griekenland: men wil ‘noodhulp van Europa krijgen, zonder het bijbehorende hervormingsbeleid te hoeven leveren … dat is bepaald niet radicaal’.

Niet alleen Bouman maar de meeste Nederlandse journalisten zijn die zogenaamd-radicale Grieken inmiddels wel zat. Ook Elsevier ziet niets radicaals in Syriza: het is ‘oude retsina in nieuwe zakken’. Ze denken dat de oplossing van buiten komt en houden alleen maar hun hand op. ‘Er gebeurt al jaren veel te weinig’, meldt Michiel Dijkstra in Elsevier [2]. Volgens Arjan Noorlander van Nieuwsuur zou het beter zijn als de Grieken uit de euro gezet worden:

Zo’n Grexit zou misschien ook wel goed zijn zo langzamerhand, als signaal naar de andere landen, naar de burgers van Europa, dat je niet altijd maar kan blijven vragen maar dat je af en toe ook iets moet doen en als je dat de hele tijd maar niet doet dat er dan ook een keer een eindpunt komt.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De eurocrisis is weer terug (2): de prijs van hervormen

ANALYSE - Na zes jaar is de eurocrisis nog niet voorbij. Eerder dit jaar dacht iedereen dat het over was. Maar de paniek in oktober toen de beurskoersen met bijna tien procent daalden, de stijgende rente voor Griekse staatsobligaties en de aanhoudende problemen in Frankrijk en Italië laten zien, dat we er nog lang niet zijn. Wat doet Europa om uit de crisis te komen?

Europese politici geloven niet dat makkelijke maatregelen en ‘goedkoop geld’ een oplossing zijn voor de crisis want dat is ‘Wachstum auf Pump’ (groei op krediet) zoals Angele Merkel het noemt. Alleen hervormen is goed. ‘Hervormen’ houdt in dat voor werknemers vervelende en voor bedrijven gunstige maatregelen worden genomen. Voor werknemers komt dat neer op loonmatiging, verlies van zekerheden (‘je moet flexibel zijn’) en afbouw van dure sociale voorzieningen. Voor bedrijven betekent het minder regels en aanpak van ‘vastgekoekte structuren’ in de maatschappij.

In deze aflevering bespreek ik het resultaat van dit hervormen en bezuinigen. Onder resultaat versta ik dat wat voor gewone mensen belangrijk is: banen.

Het Stabiliteits en Groeipact

Het belangrijkste mechanisme waarmee in Europa wordt vorm gegeven aan dit hervormen is het Stabiliteits en Groeipact: de staatsschuld mag niet groter zijn dan 60 % van het Bruto Binnenlands Product (BBP) en het tekort mag niet groter dan 3%. Tot 2008 voldoen de meeste landen aan deze criteria. Dat lukt echter niet meer na de kredietcrisis op Wall Street. De (deels extreme) tekorten nemen daarna in eerste instantie weer af, maar de afname is in enkele gevallen, zoals Frankrijk en Italië, onvoldoende.

De twee verhalen in het onderwijs

De verhalen van de politici, economen, statistici, ambtenaren en opiniemakers schetsen een beeld dat helemaal niets heeft te maken met leren, maar met leren toetsen maken. Helaas bereiken we daarmee het tegenovergestelde van wat we willen betoogt Jelmer Evers, geschiedenisdocent bij Unic.

De examenperiode is een periode van blijdschap en verdriet. Achter elk cijfer zit een persoonlijk verhaal van leerlingen die boven zichzelf zijn uitgestegen of die door bijvoorbeeld persoonlijke omstandigheden het niet hebben gered. Ook dit jaar weer. Dit is de onderwijsrealiteit van mijn leerlingen, degenen waar het om draait. Vorige week heb ik weer afscheid mogen nemen van een lichting die zich op een fantastische manier heeft ontwikkeld. Lief en leed hebben we soms gedeeld. Niet alleen zij hebben veel geleerd en een ontwikkeling doorgemaakt, dat geldt ook voor mij. We spraken dat tijdens en na de diploma uitreiking ook naar elkaar uit. Het was een hele mooie avond en het is een mooie tijd geweest. Wat uiteindelijk echt telt is niet het papiertje maar de persoonlijke en intellectuele ontwikkeling die we allemaal doormaken. Dat is ons verhaal.

Aan de andere kant is er het “grote” verhaal van de cijfers en de statistieken. De verhalen van de politici, economen, statistici, ambtenaren en opiniemakers: het niveau holt achteruit, reken- en taal onderwijs klopt van geen kanten, twintig procent van de docenten functioneert niet, grote uitstroom van de academische Pabo. Er moet weer “orde op zaken” worden gesteld in het onderwijs. En laten we al die slappe en slecht opgeleide docenten eens tot de orde roepen. De pers werkt hier aan mee door hierin mee te gaan. Dat docenten niet de ruimte krijgen om goed onderwijs te verzorgen en leerlingen om te leren komt kennelijk niet bij journalisten op.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Hervorm liever dan alleen te bezuinigen

Haastig bezuinigen zonder fundamentele hervormingen brengt de Nederlandse economie in een neerwaartse spiraal. Het zou beter zijn om de economie sterker, groener en rechtvaardiger te maken. Dat zouden zowel liberalen, christendemocraten als populisten moeten willen, zegt Bas van Bavel, hoogleraar Sociale en Economische Geschiedenis van de Middeleeuwen aan de Universiteit Utrecht.

Bezuinigen is noodzakelijk. Over het tempo en de omvang waarin dat moet gebeuren, en wat hiervan de korte termijneffecten zijn, valt te twisten. Maar veel belangrijker nog zijn de effecten op de langere termijn. Hoe voorkomen we dat een langdurige hapering van de Nederlandse economie en een verlies aan concurrentiekracht ons over een tijd dwingen tot weer een volgende bezuinigingsronde? Hoe zorgen we ervoor dat het succes en de slagkracht van onze economie juist in deze moeilijke omstandigheden worden vergroot, om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen? Die slagkracht is al niet groot, als gevolg van de structurele problemen op drie terreinen die noodzakelijk zijn voor economische ontwikkeling en groei:

– de uitbouw van menselijk kapitaal (human capital) en daaraan gekoppeld de investering in onderwijs en onderzoek;
– verduurzaming van de economie;
– maatschappelijke gelijkwaardigheid en brede participatie.

Terecht wordt er op gewezen dat hervormingen van de arbeidsmarkt, de woonsector en de financiële sector noodzakelijk zijn, maar nog belangrijker voor onze welvaart zijn de dieperliggende fundamenten die welvaart op de lange termijn kunnen creëren. Recent economisch en economisch-historisch onderzoek laat, nog duidelijker dan we eerder al wisten, zien dat juist deze drie terreinen cruciaal zijn voor een succesvolle economie die ook internationaal concurrerend blijft. En op alle drie terreinen presteert Nederland op dit moment matig.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.