Een bal op TV | Verleidingen

Waarom zijn mensen nooit tevreden? Zijn wij zo slecht, altijd zoekend naar meer? Het waren mooie moralistische vragen voor de avond van Tweede Kerstdag. Jort Kelder, radde prater over het milieu dat in de PC Hooftstraat koopt wat het niet nodig heeft, ging met lichte tred op zoek naar de verleidingen in het zakenleven. Model stond de vastgoedfraude van Bouwfonds. De hoofdpersonen waren verhinderd, omdat zij lange tijd logeren bij Justitie, maar de acteurs van Vlijm en Vijs vervingen hen overtuigend. Vooral Pierre Bokma schitterde als malicieus adviseur en profeet. De combinatie van toneelfragmenten en gesprekken met genodigden op de tribune werkte uitstekend. Waarom ga je voor 100 miljoen, als je maar 10 miljoen met vrolijkheid kunt uitgeven? De oud-rechter op de tribune begreep het niet, waarom zou je? Maar u kunt, moet en mag niet kruipen in het hoofd van de ondernemer, zei Eric de Vlieger, oud-ondernemer, want het ondernemen gaat nu eenmaal over meer en groter.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Samenleving snakt naar correctie van hebzucht aan top

ANALYSE - Voor het eerst sinds begin 2008 worden Nederlanders meer in beslag genomen door economische problemen dan door de problemen van het samenleven ofwel de omgangsvormen. Hoe weten we dat en wat betekent het? Paul Dekker en Josje den Ridder van het Sociaal Cultureel Planbureau onderzochten het.

Begin 2008 startten we ons Continu Onderzoek burgerperspectieven. Sindsdien wordt elk kwartaal aan een representatieve steekproef van Nederlandstaligen gevraagd: ‘Wat vindt u op dit moment de grootste problemen in ons land? Waar bent u zeer negatief of boos over of waar schaamt u zich voor als het om de Nederlandse samenleving gaat? Wilt u met enkele trefwoorden de belangrijkste problemen aangeven?’ Door te verwijzen naar boosheid en schaamte vermijden we dat mensen de vraag als een kennisvraag gaan beantwoorden (‘wat was ook alweer het grootste probleem?’).

Negen op de tien ondervraagden kan minstens één onderwerp bedenken op de vraag naar wat goed gaat in het land. Dat lukt minder goed als de respondenten gevraagd wordt waar ze trots of blij over zijn; ongeveer twee derde geeft dan één of meer onderwerpen aan. De zorgen over omgangsvormen en samenleven groeperen we in één categorie, hetzelfde doen we met zorgen over economie en inkomen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Hebzucht in 52 tinten

52 Shades of Greed (hebzucht in 52 tinten): Een educatief kaartspel over de oorzaken en daders van de economische crisis. De makers willen zich echter niet alleen richten op de negatieve kanten van de crisis. Ze hebben al het volgende kaartspel aangekondigd: ‘52 Shades of Progress‘.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Leve de hebzucht, moraal is voor sukkels

Zeven Hoofdzonden (Foto: Flickr/Ben Murphy)

“Zeker, ook hebzucht heeft enige regulering nodig. Maar hebzucht heeft meer voor deze wereld gedaan dan al het medelijden bij elkaar.”

Arnon Grunberg spreekt ons toe in zijn mini-column (Volkskrant 1 september). Het is lastig om de exacte bedoeling van Grunberg te doorgronden, want de mini-column is te kort voor nuance. Je kunt menen dat er ironie in het spel is, maar afgaande op eerdere Volkskrant-schrijfsels van Grunberg lijkt dat ijdele hoop: Grunberg heeft niet veel op met opgeheven vingertjes en vindt moraal iets voor zielige wereldverbeteraars. Zo schrijft hij:

“Moraal is weinig meer dan de voortzetting van religie zonder God, waarbij de moraalridder met ternauwernood onderdrukte wellust de plaats van God inneemt.”


Het rare is dat de column van Grunberg zelf niets anders is dan een opgeheven vingertje. Arnon vertelt ons wat wij wel en niet moeten vinden: volgens hem stellen we ons aan als we denken dat de moraal een leidend kenmerk van onze beschaving is. Het is een prachtige paradox: Grunberg geeft een waardeoordeel over moreel gedrag. Maar elk waardeoordeel over gedrag is per definitie zelf een vorm van moreel gedrag. Sterker nog: het is verrekte moeilijk om totaal a-moreel te zijn. Het beoordelen van gebeurtenissen en gedragingen om ons heen, in termen van goed of slecht, is een automatisme. Het zit in ons ingebakken, het maakt ons tot wie we zijn. De mens is een moreel wezen, tegen wil en dank.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du Jour | Adelbert & Shania

Goed nieuws in deze vreselijke tijden: “De rijke Belgen zijn de afgelopen tien jaar steeds rijker geworden, terwijl het inkomen van de armen er stelselmatig op achteruit is gegaan. Tussen 1997 en 2007 is de kloof tussen arm en rijk daardoor met een kwart gestegen.”
Waar u voor vreesde in de afgelopen jaren is dan gelukkig toch niet bewaarheid geworden. (ik ga er voor het gamak van uit dat de situatie in Nederland dezelfde is.)
Men wijt de stijging gedeeltelijk aan de toemame van eenoudergezinnen: belasting op één inkomen is lager dan dat van tweeverdieners.
Maar is dat dan niet voor de Hebzuchtcrisis, merkt u op? Nee hoor, wees gerust. Business IS usual.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.