Goed volk | Rebétika, de Griekse blues

Onder volkscultuur valt uiteraard ook volksmuziek, maar volksmuziek hoeft per definitie niet op het platte land of in de bergen te klinken. Ook steden kennen hun eigen volksmuziek, waarbij het niet zelden om een subcultuur gaat, muziek van de zelfkant van de samenleving. Eén van deze vormen is de rebétika, ook wel genoemd de Griekse blues, raak omschreven in de ondertitel in de evergreen van Gail Holst: Road to Rembetika (1975, inmiddels vierde druk 2006): "music of a Greek sub-culture; songs of love, sorrow & hashish". De titel van de verzameling rebetika (origineel en vertaald) van de Nederlandse kenner bij uitstek, Jan Verdonk, liegt er ook niet om: Ik wil dat de bouzouki huilt en van mijn verdriet vertelt". Nu gaan de meeste Griekse traditionele liederen over 'love and sorrow', wat in Griekenland in de regel hetzelfde is, dus waarin onderscheidt zich de rebétika, afgezien van het feit dat er kennelijk hasj aan te pas komt ? Een column over droevige maar fascinerende muziek uit een zonnig zomers land.

Door: Foto: © Sargasso logo Goed volk
Foto: Steve Evans (cc)

Harbers visie op Griekse vluchtelingen ellende

VERSLAG - Precies drie jaar geleden begon het topberaad tussen EU en Turkije en dat op 19 maart 2016 leidde tot ondertekening van de zgn. Turkije-deal. Een deal die onder andere resulteerde in erbarmelijke toestanden in Griekse opvangkampen op Lesbos en Samos.

Afgelopen maandag stuurde staatssecretaris Harbers een verslag van zijn werkbezoek aan Griekenland naar de Tweede Kamer. Onderdeel van dat bezoek op 13 en 14 februari was o.a. een kijkje nemen in een paar opvanglocaties voor vluchtelingen.

We nemen het verslag even door en plaatsen daar opmerkingen bij van Nederlandse artsen die als vrijwilliger op Lesbos werken (achter ‘Harbers’ citaten uit zijn verslag, achter  ‘Opm.’ de reacties van de artsen).

Harbers:

Ik heb aandacht gevraagd voor het gebrek aan medisch personeel, waardoor toegang tot zorg beperkt is en asielprocedures nog meer vertraging oplopen vanwege uitgestelde kwetsbaarheidsprocedures. In verschillende gesprekken ben ik geïnformeerd over de inspanningen van de Griekse autoriteiten om meer medisch personeel te werven om de zorg op de eilanden en de kwetsbaarheidstoets adequaat uit te kunnen voeren.

Opm.:
De Griekse gezondheidszorg organisatie beloofde een aantal maanden geleden een heel aantal Griekse artsen te gaan stationeren op Lesbos zowel in het kamp als in het ziekenhuis ter versterking van de overbelaste werkers daar maar tot op heden is daar niets van terecht gekomen. De datum van ingang is uitgesteld, geen idee hoe het daar nu mee staat.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Grieken stoppen met roken door crisis

Wat geen campagne, hogere prijzen of afschrikwekkende plaatjes voor elkaar kreeg, gebeurt nu wel als gevolg van de economische crisis in Griekenland: De Grieken stoppen met roken om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen.

In 2012, his last survey, 36.7% of Greeks said they were either regular or casual smokers. In 2017 the figure had fallen to 27.1%.

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022

Grieks-Macedonisch conflict over de naam Macedonië nadert zijn ontknoping

ELDERS - In de rest van Europa wordt er met verbazing naar gekeken. In de regio is het nog steeds een hot item: de nieuwe naam van de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië.

Terwijl iedereen gespannen toekeek hoe het Britse parlement de onfortuinlijke premier May overeind hield, won de Griekse premier Alexis Tsipras woensdagavond ook ternauwernood (151 om 148 parlementsleden) een vertrouwensvotum. Tsipras had de stemming zelf uitgelokt nadat Panos Kammenos, leider van zijn coalitiepartner ANEL (Onafhankelijke Grieken) uit de regering was gestapt uit onvrede met de waarschijnlijke goedkeuring van het Prespa-akkoord. Dat is het akkoord dat Tsipras afgelopen zomer sloot met zijn Macedonische ambtgenoot Zoran Zaev waarin staat dat Macedonië (tot nu toe officieel FYROM geheten, voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië) verder gaat onder de naam Noord-Macedonië. In oktober heeft het Macedonische parlement al ingestemd met het akkoord. Dat gebeurde ondanks dat een referendum een te lage opkomst had door een boycot van de oppositie.

Oppositie aan twee kanten

Het belang van Macedonië bij een overeenkomst met Griekenland is erg groot. Tot nu toe blokkeerde Griekenland de toetreding van het land tot de NAVO en de EU vanwege de claims op de naam Macedonië. Voor de Grieken is het gebruik van die naam door hun noorderburen een teken van gebrek aan respect voor hun geschiedenis en voor de identiteit van de bevolking in de Griekse regio Macedonië. Daar vonden afgelopen najaar heftige demonstraties plaats van Griekse nationalisten die de regering-Tsipras er van wilden weerhouden het akkoord over de nieuwe naam van Macedonië goed te keuren. Aan de andere kant was er in Macedonië ook heftige oppositie tegen de regering Zaev van groepen die wilden verhinderen dat hun land in het westerse kamp terecht komt. Er heerst daar in bepaalde kringen  nog steeds een sterk anti-westers sentiment. Net als in andere voormalige Joegoslavische deelrepublieken zoals Servië en Montenegro blijft men ook in een deel van Macedonië gehecht aan banden met Rusland, het moederland van de Slaven.

Foto: https://pixabay.com/nl/monument-standbeeld-2011140/

Echte Christenen

Geboeid volgde ik vorige week een live-blog op de site van de EO. De actiegroep We Gaan Ze Halen (WGZH), die de laatste tijd weer behoorlijk in de media is geweest, hield daar bij monde van Gert-Jan Kole een verslag bij, van hun reis naar Griekenland en weer terug. Het is een verslag van echte Christenen (met hoofdletter), die vanuit diepe overtuiging dit avontuur aangingen.

Lachen man

Ik moest actief op zoek naar dit verhaal, want de site wordt niet overal (bijna nergens) gelinkt in de berichtgeving. Die dan wel weer vrij overvloedig is, jammer genoeg meestal vrij negatief en bepaald niet feitelijk.

Ik heb me hier en daar een breuk gelachen over de artikelen en de reacties daarop. Staatssecretaris Harbers die, ongehinderd door enige kennis, riep dat het hier om mensensmokkel ging. Gretig overgenomen door verschillende media en reaguurders, die ook niet verder keken dan hun neus lang is. Het roze bruine riool, waar ik me uiteraard niet in heb begeven, maar waarvan ik de koppen van de artikelen door een zoekopdracht wel meekreeg, lachte zich op zijn beurt een hoedje (met veer). Omdat er maar 750 euro was opgehaald – via crowdfunding – voor de actie en ze dus vast niet konden gaan. Stonden die ff voor lul, toen de kolonne toch vertrok.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Over de naam “Macedonië”

Indrukwekkend weer om te zien. Twee landen dreigen een langjarig, slepend en zinloos conflict tussen hen op te lossen… en extreem-nationalisten springen in de houding om dit te voorkomen. Er zou eens wederzijds begrip en goede wil van kunnen komen!

The front-runner in the anti-compromise camp in Macedonia is Macedonian Human Rights Movement International, MHRMI, which is based in Canada.

In Greece, the Greek Federation of Cultural Associations of Macedonians, and some other diaspora movements, have announced protests and launched a petition against any UN-sponsored compromise name that would include the term “Macedonia”.

Foto: Tonja Lapina (cc)

Noord-Macedonië tussen oost en west

ELDERS - Het referendum dat zondag wordt gehouden in de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië gaat over meer dan een nieuwe naam voor het land. Steun van de Grieken voor de voorgestelde oplossing is ook nog allerminst zeker.

De nieuwe naam voor het land, Republiek Noord-Macedonië, staat niet eens in de vraag die de Macedoniërs in het referendum wordt voorgelegd. De aanvaarding van de nieuwe naam dient namelijk een doel en daar is de referendumvraag volkomen duidelijk in: ‘Steunt u het lidmaatschap van de EU en de NAVO door aanvaarding van de overeenkomst tussen Griekenland en Macedonië?’ De polls voorspellen dat een meerderheid deze vraag positief zal beantwoorden. Maar om de uitspraak geldig te maken moet minstens 50% van de kiesgerechtigden zich laten horen. Een tegenvallend resultaat zal het moeilijker maken de tweederde parlementaire meerderheid te vinden voor de grondwetswijzigingen die nodig zijn om de naamsverandering te bezegelen.

Nationalisten roepen op tot een boycot. De verdeeldheid in de grootste nationalistische groepering, de voormalige regeringspartij VMRO-DPMNE lijkt in het voordeel van het ja-kamp. Hristijan Mickovski, leider van deze partij die vanwege corruptie en afluisterschandalen in de oppositie is beland, heeft gezegd het resultaat van het referendum te zullen respecteren. Maar parlementsleden van zijn partij laten andere geluiden horen. Er is nog steeds een sterke anti-westers gezinde minderheid die net als in andere voormalige Joegoslavische deelrepublieken zoals Servië en Montenegro meer hecht aan banden met Rusland, het moederland van de Slaven.

Foto: GUE/NGL (cc)

Griekenland mag het nu zelf uitzoeken

ELDERS - Na een jarenlang door de EU en het IMF opgelegd versoberingsprogramma in ruil voor leningen om de financiële crisis van het land te boven te komen mag Griekenland het nu zelf weer proberen.

Premier Alexis Tsipras gebruikte grote woorden om het einde te markeren van het internationale leningsprogramma dat Griekenland weer op de been moest helpen. Het was een dag van ‘verlossing’, maar ook het begin van een nieuw tijdperk, zei hij in een door de televisie uitgezonden rede vanaf het eiland Ithaca. ‘Het einde van een Odyssee’, sprak hij in de thuishaven van Odysseus uit het beroemde epos van Homerus. Of alle oudheidkundigen zich in deze vergelijking kunnen vinden valt te bezien.

De reactie van de meeste buitenlandse commentatoren was: Griekenland is er nog lang niet. Eurocommissaris Moscovici voor financiën en economische zaken waarschuwde dat Athene niet moet stoppen met hervormen. Vanaf dinsdag gaat het zogeheten ‘versterkte toezicht op Griekenland’ in. Dit houdt in dat de Commissie nauwlettend in de gaten houdt of het land niet weer in oude fouten vervalt en op veel te grote voet gaat leven. Plannen om het minimumloon te verhogen worden in Brussel en Berlijn met argusogen bekeken.

Neergang zonder einde

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Marc Lozano (cc)

Griekenland uit de crisis

ELDERS - Met het einde van de Griekse financiëel-economische crisis in zicht ontstaan nieuwe politieke initiatieven.

Rond de oude sociaal-democratische partij van Griekenland, PASOK, is eind vorig jaar een nieuwe coalitie gevormd met de naam “Kinima Allagis” (Beweging voor verandering). Twee weken geleden was het oprichtingscongres. Voorlopige leider is Fofi Gennata. Zij verklaarde dat de nieuwe partij een eigen, autonome koers gaat varen ten opzichte van regeringspartij Syriza en de rechtse Nieuwe Democratie. Toch ging ze deze week nog wel bij premier Tsipras en oppositieleider Mitsotakis langs om steun te verwerven voor haar voorstellen voor constitutionele hervormingen. In opiniepeilingen in december 2017 kwam de nieuwe partij als derde uit de bus met 18% van de stemmen na Nieuwe Democratie (33%) en Syriza (24,5%).

Maandag j.l lanceerde oud-minister van Financiën Yanis Varoufakis de nieuwe partij Mera25. Hij strijdt voor onder meer kwijtschelding van Griekse schulden, een stop op privatiseringen en verlaging van de belastingen. Maar Varoufakis gaat veel verder. Mera25 is de Griekse tak van de transnationale beweging DiEM25. Het partijprogramma van Mera25 staat model voor de inzet waarmee Varoufakis c.s. volgend jaar bij de Europese verkiezingen voet aan de grond hopen te krijgen. Internationaal bekende linkse figuren als Noam Chomsky, Naomi Klein, Brian Eno en Slavoj Žižek steunen het initiatief. Ook de voormalige Franse socialist en presidentskanidaat Benoît Hamon heeft zich aangesloten met zijn beweging Generation.s.

Foto: Monika (cc)

What’s in a name?

ELDERS - Het lijkt voor de oppervlakkige beschouwer allemaal erg futiel, dat gedoe in Griekenland en Macedonië. Maar achter de onenigheid over de landsnaam Macedonië schuilen grote belangen.

De speciale VN-ambassadeur Matthew Nimetz, die een oplossing moet zoeken voor het conflict over de naam Macedonië, bezocht deze week Athene en Skopje. Nimetz benadrukte dat het moment nu daar is om knopen door te hakken. De zaak sleept al 25 jaar en de kans op een oplossing is nog nooit zo groot geweest. Maar een planning voor de onderhandelingen kon hij nog niet geven.

De Griekse minister van Buitenlandse Zaken Kotzias heeft toegezegd half februari te komen met een voorstel waarin behalve de naam-kwestie ook aandacht wordt besteed aan afscheidingsbewegingen, en de internationale en regionale betrekkingen die de twee landen raken. De namen die nu genoemd worden zijn volgens een Griekse krant: Republika Nova Makedonija (Nieuw Macedonië), Republika Gorna Makedonija (Opper-Macedonië), Republika Severna Makedonija (Noord-Macedonië), Republika Vardarska Makedonija (Vardar Macedonië, een naam die gebruikt werd in het Koninkrijk Servië tussen de twee Wereldoorlogen en die verwijst naar de belangrijkste rivier in het land) en Republika Makedonija (Skopje).

Het ‘momentum’ waar Nimetz gebruik van wil maken is vorig jaar gecreëerd door de nieuwe Macedonische regering van premier Zaev. Anders dan zijn voorganger realiseert hij zich maar al te goed dat de toekomst van het land er somber uit gaat zien als het de aansluituing mist bij de EU en de NAVO. En dat nationalistische retoriek en conservatieve halsstarrigheid bij de Grieken alleen maar tot een zelfde houding aanzet en dus het veto voor het begeerde lidmaatschap van de westerse bondgenootschappen alleen maar zal verlengen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende