Waarom we humaniora hebben

De historische wetenschappen werken met allerlei soorten begrippen: de wezensdefinitie, de omschrijvende definitie, de typen, de ideaaltypen, de extreemtypen, de familiegelijkenissen. Daar wil ik het eens over hebben. Een wezensdefinitie is mogelijk als er een benoembare essentie is die bij alle beschreven objecten en alleen bij de beschreven objecten voorkomt. GW-Basic is een computertaal met een bepaalde grammatica, die we niet aantreffen bij andere computertalen. Een bonobo heeft een eigen DNA dat andere dieren niet hebben. Slavernij is het als iemand anders jou bezit. Water bestaat uit twee atomen waterstof en één atoom zuurstof. Als het zo precies niet lukt, zullen we zaken moeten beschrijven door middel van omschrijvende definities of een van de andere soorten begrippen. En dan gaan we het nu – zucht – hebben over Zwarte Piet.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Historische continuïteiten

, door
Wilhelm I uitgeroepen tot keizer in Duitsland in Versailles (schilderij van Anton von Werner)

Wilhelm I uitgeroepen tot keizer in Duitsland (schilderij van Anton von Werner)

ACHTERGROND - Tussen 1862 en 1870 werd Duitsland een eenheid. Het werd beklonken met bloed en ijzer. Daarna waren er jaren met een steeds vergeefsere politiek om Frankrijk geïsoleerd te houden, de opbouw van sociale voorzieningen om de socialisten buitenspel te houden, een reeks crises op de Balkan, een Eerste Wereldoorlog, een gepolariseerde Weimarrepubliek, een Derde Rijk en een in tweeën gesplitst Duitsland. Vraag: is er continuïteit in de Duitse geschiedenis of niet?

Dit is boeiende materie! Er zijn historici die het Derde Rijk zien als een hoofdstuk in een continue geschiedenis, terwijl er ook zijn die de tirannie zien als een discontinuïteit. Voor de eersten loopt de Weimarrepubliek verder in het nationaalsocialisme; voor de laatsten is juist de Bondsrepubliek een voortzetting van Weimar en is het Derde Rijk een Fremdkörper in de Duitse geschiedenis. De twee posities leiden tot een ander antwoord op de vraag hoe Duitsers met het verleden moeten omgaan. En dat heeft weer politieke consequenties. Kortom, dit gáát ergens over.

Laat ik eens een mogelijk antwoord noemen. Er bestond in het verenigde Duitsland een behoudende elite die vooral de eigen positie wilde veiligstellen, en daarmee decennium na decennium is doorgegaan, totdat deze elite in het laatste oorlogsjaar ten onder ging. (Denk aan de bijltjesdag onder de adel na de mislukte Von Stauffenberg-coup.) Als je de gebeurtenissen zo leest, is er continuïteit in de Duitse geschiedenis van 1862 tot 1945, en is die continuïteit gewaarborgd doordat steeds dezelfde bestuurlijke klasse bestond die steeds dezelfde belangen had.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Mededeling

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.