Studie geeft aan dat klimaat mogelijk iets minder gevoelig is voor CO2 en dat opwarming mogelijk lager uitvalt
, door
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De grootste geleerde van Nederland
, door
Scaligers portret in Leiden
Sommigen zullen Huygens, Boerhave, Van der Waals of Brouwer de grootste geleerde noemen die ooit in Nederland leefde, maar ik denk eerlijk gezegd dat de totaal vergeten Joseph Justus Scaliger (1540-1609) nog net een tikje belangrijker was.
Zijn oeuvre is, net als dat van de apostel Paulus, te vergelijken met een tijdbom: in beide gevallen gaat het om ogenschijnlijk eenvoudige innovaties die pas na enige tijd leidden tot een explosie van vrijheid. In het geval van Paulus gaat het om de simpele constatering dat alle christenen onderling gelijk moeten zijn, een constatering die in de christelijke tijd steeds weer werd herhaald en eerst leidde tot verbetering van de positie van slaven en uiteindelijk tot het einde van de slavernij. De Leidse geleerde Scaliger hield zich bezig met de chronologie van de Oudheid, maakte een einde aan het autoriteitsgeloof en ontketende de secularisering van het wereldbeeld.
Het probleem was al een kleine eeuw oud toen Scaliger zich ermee begon bezig te houden. Het was ontstaan toen de Renaissance-geleerde Giovanni Nanni een reeks teksten uit de Oudheid had gepubliceerd, die alle het gelijke van de Bijbel bevestigden en (met één uitzondering) alle vervalst zouden blijken te zijn. De hele zestiende eeuw zocht men naar criteria om kaf en koren te scheiden, en één instrument was de inconsistente chronologie van Nanni’s materiaal.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De euro en de echte integratie
, door
Dit weekend hebben de regeringsleiders het over onze euro’s. Liggen we er wakker van? De top zal niet alle problemen oplossen, maar het wordt wel een stap in de goede richting, volgens Minister Schäuble. Maar zou er echt iets bedacht zijn? De euro is al ruim een jaar in zwaar weer en alle pressie vanuit de markt, heeft vooral te weinig beleid opgeleverd. De druk van de financiële markten veroorzaakt te weinig besluitkracht van de politiek. Zo ontstaat een reeks van crises.
De kern lijkt me de verhouding tussen het geld en de nationale staat. De regeringsleiders durven daar niets mee te doen, omdat men de anti-europese stemming vreest. De uitkomst van de top wordt dus vermoedelijk een mengsel van het voorafgaande beleid. Dat zal niets oplossen. De vraag past ook of de electoraten zo anti-europees gestemd zijn; misschien zijn de leiders vooral bang voor een Frans en Nederlands “neen”, of voor een Duits “nein”. Maar is daar een goede reden voor?
Geld werkt door het vertrouwen dat het waarde heeft. Britse militairen hebben na de oorlog in Indo- china monopoly-geld uitgegeven en dat heeft op behoorlijke schaal gefunctioneerd als echt geld: als je gelooft dat het waarde heeft en daar naar handelt, vervult geld zijn functie als ruil- en betaalmiddel. Het vertrouwen in geld is gebaseerd op macht, vooral macht van de staat en van een centrale bank, die er voor zorgen dat de waarde gewaarborgd is en behouden blijft. De symboliek is welsprekend: een staatsman wordt afgebeeld op het bankbiljet, de bankpresident ondertekent de gedrukte belofte dat je de tegenwaarde in goud kunt krijgen.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Massaslachtingen door de eeuwen heen
, door
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De slag bij Manzikert
, door
Eindelijk gelukt: kort voor zonsondergang stond ik gisteren op de plaats waar in augustus 1071 de slag bij Manzikert werd gestreden. De liefhebber kan de vlakte vinden ten zuidoosten van het huidige Malizgert in oostelijk Turkije (hier). Vanuit Tatvan, waar mijn hotel was, was het ruim anderhalf uur rijden over een weg die tot Ahlat uitstekend was en daarna zeer snel verslechterde. De chaotische rit over de bergen, met steeds de aanblik van de besneeuwde berg Süphan, was er een om nooit te vergeten.
Waarom wilde ik erheen? Omdat de slag bij Manzikert een van de weinige écht beslissende veldslagen is uit de wereldgeschiedenis. Aan de ene kant stonden de Turken, net overgegaan tot de islam en gecommandeerd door de Seljukische sultan Alp Arsan, ‘de Leeuw’. Hij was de machtigste man in de soennitische wereld en streefde er, met de geloofsijver van een jonge bekeerling, naar om de sji’itische moslims op het rechte soennitische pad te brengen. Zijn doel was daarom de verovering van Egypte, waar een sji’itische vorst de titel van kalief voerde. Voor Alp was het onaanvaardbaar dat een niet-soenniet claimde de heerser der gelovigen te zijn.
Hij was dus vanuit Iran op weg naar Egypte en bevond zich in Syrië, toen hij vernam dat de keizer van het Byzantijnse Rijk, Romanos IV Diogenes, met een leger van 70.000 man op weg was naar Armenië, een bufferstaat tussen de Seljuken en de Byzantijnen. Zou het een kleiner leger zijn geweest, Alp de Leeuw zou zich niet van zijn tocht naar Egypte hebben laten weerhouden, maar dit oogde gevaarlijk. Wilden de Byzantijnen doorstoten naar het Seljukische kernland?
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De donkere dagen voor ons
, door
Merkel en Rutte zijn het eens over het stabiliteitsfonds: en Merkel vindt het plan van Nederland voor een commissaris die de stabiliteit van de euro bewaakt een goed idee. Ja, het mag wel een houtje- touwtje-kabinet zijn, maar ons land doet mee. Waarom kijken we zo verschillend tegen Europa aan? De PVV heeft geen serieus standpunt over Europa; dat wordt geaccepteerd door CDA en VVD, die voor het redden van de euro en het bestrijden van de crisis politiek genadebrood ontvangen van de PvdA. Ondanks de comfortabele meerderheden: waarom het politieke meningsverschil?
Van belang lijkt een verschil van generaties, een verschil in historisch en politiek bewustzijn. De oudste Duitser heeft het keizerrijk nog meegemaakt, daarna Hitler, de Stalintijd en de communistische overheersing van de DDR en vervolgens de democratie. Het is nogal veel politieke verandering voor een mensenleven. Voor Nederlanders geldt dat ook, zij het van wat meer afstand. Wij hebben van de oorlogen geleerd dat onze neutraliteit ons niet beveiligt, dat je internationaal relaties moet ontwikkelen en deel moet zijn van allianties.
Een paar jaar geleden was ik op de 11e november in Keulen, aan het begin van carnaval. Het was toeval, maar we keken onze ogen uit. Het was druk, er werd gefeest, gehost, gezopen, geflirt. Het tumult was bijna onverdraaglijk. Wat een energie! Ineens dacht ik: goed dat er geen Hitler, of andere engerd aan het roer staat, maar een kleurloze mevrouw van achter een toonbank. Die onstuitbare energie zou immers, fout gericht, de wereld maar zo weer in het verderf kunnen storten.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Leef eeuwig en wordt een eponiem
, door
Joseph Guillotin, Henry Shrapnel and Jules Leotard became immortal by entering the English language. But Robert Krulwich and Adam Cole discover that when your entire life is reduced to a single definition, the results are sometimes upsetting.
Wanna Live Forever? Become A Noun from NPR on Vimeo.
Foto:
copyright ok. Gecheckt 28-02-2022
Integratie in historisch perspectief
, door
Vanavond begint de Maand van de Geschiedenis. Het thema van dit jaar: Ik en wij. Op uiteenlopende manieren worden de verschillende aspecten van de Nederlandse identiteit in historisch perspectief geplaatst, door tentoonstellingen, theateruitvoeringen, symposia en nog vele andere activiteiten. Met veel aandacht voor integratie en de invloed die immigranten door de eeuwen heen op de Nederlandse cultuur, rituelen, gebruiken en wetgeving hebben gehad.
Het officiële startschot wordt over een paar uur in de Amsterdamse Stadsschouwburg gegeven met onder meer een debat over integratie en de presentatie van een boek dat de multiculturele samenleving in historisch perspectief plaatst: over vreemdelingen en vreemdelingenbeleid in het Romeinse Rijk. Hopelijk kan het reflecteren over 2000 jaar omgaan met vreemdelingen wat broodnodige relativering in het huidige integratie- en immigratiedebat geven.
In het boek vertelt Fik Meijer over de enerzijds soepele integratie van (met name) immigranten uit de oostelijke mediterrane wereld, die via de wagenrennen in contact kwamen met alle lagen van de lokale bevolking en zodoende een deel van de Romeinse cultuur leerden begrijpen en er deel van konden uitmaken. Maar hij haalt ook politici als Cicero en schrijvers als Lucanus aan, die in de komst van de andere volken vooral een bedreiging zagen omdat ze de deugden waarmee Rome groot was geworden zouden ondermijnen. In de woorden van Lucanus: de stad vult zich met uitwerpselen van de hele wereld.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.