Nieuwe mijnbouwwet maakt generaliteitsland van Groningen

[caption id="attachment_289501" align="alignright" width="161"] Screenshot Wiebes[/caption] Even leek het erop alsof Wiebes de verademing zou zijn waar Groningen op wachtte. Dat kwam vooral door zijn besluit om de gaswinning in Groningen sterk te verminderen en zijn brief aan grootverbruikers om snel op zoek te gaan naar een alternatief voor laag calorisch (Gronings) gas. Wie beter in de details duikt en bv. het Besluit mijnbouwschade Groningen van 31 januari 2018 of het concept wetsvoorstel Minimaliseren gaswinning Groningen leest, wist al beter. Met het opschorten van de versterkingsoperatie, het opstappen van Hans Alders, het openbaar maken van het definitieve wetsvoorstel Minimaliseren gaswinning Groningen, het verhaal van één scheur en 2 instanties, en de deal tussen Staat, Shell en Exxon is het voor bijna iedere Groninger duidelijk: Wiebes is geen Kamp.

Echtpaar krijgt aanslag belastingdienst over bevingsvergoeding

NIEUWS - Een Gronings echtpaar dat gebruik maakte van de Regeling waardevermeerdering heeft een naheffing gekregen van € 1.500 van de belastingdienst. Het echtpaar in kwestie blijkt gekort te zijn op de zorgtoeslagen en een naheffing inkomstenbelasting ontvangen te hebben van de belastingdienst. Tegen RTV Noord zegt het echtpaar:

Protesteren had geen zin. We hebben ons verlies maar genomen, hoewel we het wel heel onrechtvaardig vinden. Hier kunnen we helemaal niets aan doen. We hebben gewoon schade en ook recht op een energiepremie.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Ashwin Mudigonda (cc)

Flair voor knopen

COLUMN - Wat een verademing om Eric Wiebes in het gaswinningsdossier te zien opereren. Geen pappen en nathouden meer, geen enerzijds-ja-nee-maar-ho-wacht-ook-anderzijds, geen mitsen en maren van technocratische of beleidsmatige aard, en we laten de brokkenmakers eindelijk de schade niet langer zelf beoordelen of afhandelen.

Minister Wiebes was kraakhelder, afgelopen week: we bouwen de gaswinning in Groningen af, in 2030 moet de gaskraan daar definitief dicht zijn, en ja, dat gaat pijn doen – maar we doen het toch, want het is hard nodig. Waarna hij op een flipover rekensommetjes ging maken ten behoeve van het voltallige Nederlandse publiek, en daarbij bondig tekst en uitleg gaf.

Zelden iemand zo snel en met zoveel flair lastige knopen zien doorhakken.

Ja, de realiteit zal ongetwijfeld een stuk weerbarstiger zijn dan de minister het vorige week deed voorkomen: aan haken en ogen is geen gebrek, in dit dossier. Maar Wiebes’ besluit schept precies die helderheid die al zo lang verbeid is. Het schipperen is voorbij.

Ik wist subiet nog wel wat fossiele dossiers waar Wiebes van mij zijn tanden in mag zetten, nu hij zich zo’n rappe doorbijter heeft betoond: van de gasboringen bij Schiermonnikoog tot aan de uitbreiding van vliegveld Lelystad en de vliegtuigtaks.

Foto: Milieudefensie (cc)

De onmacht der klerken

ANALYSE - “Voor wie werk je”, vroeg de reorganisatieprofeet, “je ambtelijke baas, de politieke leidsman, de samenleving?” Ik geloof wel dat ik de samenleving heb geantwoord. Maar ik denk ook wel dat de werkelijkheid een slag weerbarstiger was. Ook ik had tenslotte kinderen en een hypotheek.

Een goede vraag is het wel: we hebben een bureaucratisch bestuur dat geleid wordt door de politieke amateurs. Die zijn voor hun functioneren afhankelijk van de deskundigheid van de ambtenaren, maar verantwoorden zich voor hun beslissingen aan de kiezers.

Het is die rolverdeling waar het nieuws mij weer op drukte: wat hebben de ambtenaren nu precies gedaan en gedacht, aan de Alderstafel over vliegveld Lelystad? Wat is er gedacht en wordt er gedacht, als een boze Groninger verhaal komt halen, omdat zijn huis door de aardbevingen tot een ruïne is geworden?

Complexiteit

Het is onoverzichtelijk en ingewikkeld, als je een bescheiden ‘groen’ vliegveld echt op de burgerluchtvaart wilt aansluiten. Hoe vliegt vertrekkend verkeer weg en hoe komt aankomend verkeer precies binnen? Welke gevolgen zijn er voor de overzichtelijkheid van het luchtruim, voor de geluidhinder, voor de veiligheid van andere luchtruimgebruikers?

Ik vind het idee van Alderstafel op het eerste gezicht niet zo gek. Zet iedereen aan tafel, ga een transparant gesprek aan, neem de tijd om de problemen te bespreken. Ik zoom nu even in op een niet bestaande figuur. Een ambtenaar in Overijssel heeft zich bemoeid met het milieu, fabrieken, schadelijke stoffen en is de laatste jaren op de luchtvaart gezet. Hij moest zijn provincie vertegenwoordigen aan de Alderstafel.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Geheime stukken gaswinning in Groningen gepubliceerd

NIEUWS - Tweede Kamerleden vragen de minister er al jaren om, journalisten en burgers zijn er al tijden naarstig naar op zoek: de geheime overeenkomst tussen de staat en de voorlopers van Shell, Exxon en NAM over de gaswinning in Groningen. Het Dagblad van het Noorden heeft de stukken gisteravond gepubliceerd.

De stukken gaan onder meer over de kosten en de opbrengsten van de gaswinning, over aandeelhouders, over de export en over ontbindende voorwaarden. De overeenkomst duurt tot het gasveld is uitgeput en niet kan worden opgezegd, ook niet door de overheid en ook niet als er sprake is van wanprestaties door de NAM. Uit de stukken blijkt ook dat de rol van de staat een stuk groter is dan tot nu toe gedacht. Voer dus voor juristen en voor de hoorzitting in de Tweede Kamer later vandaag.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

NAM over gas op Springtij, een reality check

OPINIE - Op het duurzame festival Springtij dat Wouter van Dieren ieder jaar organiseert, waren zoals vanouds, veel mensen uit de gassector aanwezig. Bedrijven als NAM, Gasterra en Gasunie sponsoren het festival en leveren een actieve bijdrage aan het programma. Reden voor Peter Kodde van Milieudefensie om in deze gastbijdrage het verhaal van NAM aan een realiteitscheck te onderwerpen.

Aan de ene kant is het heel mooi dat bedrijven uit de gassector het duurzame festival Springtij steunen en er aanwezig zijn. Ik hoop dat de mensen uit de gassector door de discussies en workshops meer zijn gaan nadenken over hun eigen rol in de energietransitie en bijvoorbeeld goed hebben geluisterd naar de prikkelende bijdrage over het Carbon Budget van de Britse energie-expert Jeremy Leggett.

Ik vrees echter dat de gassector er vooral aan tafel zat om haar eigen belang te promoten. De gassector een massieve PR campagne opgezet met als kernboodschap: aardgas heeft een rol te spelen in de energietransitie, we gaan voorlopig niet zonder kunnen en aardgas is de schoonste vorm van fossiele brandstoffen. Naar mijn mening slaat het verhaal van de gassector op een aantal plekken de plank mis. De bijdrage van de NAM aan Springtij was daar een exemplarisch voorbeeld van. Speciaal voor de bezoekers van Springtij en de medewerkers van de NAM heb ik het verhaal van de NAM van de nodige kanttekeningen voorzien. Het verhaal van de NAM is geciteerd, mijn commentaar staat er tussen.

Foto: Groninger Gasveld, gaswinningslocatie Wildervank (bron)

Nederland stapt af van zijn gas

ANALYSE - Nederland: het land van windmolens, tulpen… en een van ’s wereld tien grootste gasvelden. Maar wat ooit gezien werd als een zegen wordt in toenemende mate gezien als een ding van het verleden. Craig Morris vraagt zich af: is het tijd om te breken met de Nederlandse traditie van ‘prettige voortzetting’?

Je eerste Nederlandse zin van de dag: smakelijk eten. Ongeveer 98 percent van de huishoudens kookt en verwarmd met gas. Het is niet moeilijk om deze afhankelijkheid te verklaren: in 1959 ontdekte de Nederlanders het grootste gasveld van Europa en het in omvang 10e gasveld van de wereld  onder hun voeten in Groningen. Nederland wilde dit gasveld zo snel mogelijk opmaken, omdat experts ten onrechte dachten dat kernenergie gas snel onverkoopbaar zou maken (een goed voorbeeld van de hype rond kernenergie rond 1959 – zie ook deze van een ander Nederlands bedrijf).

Citaat uit een speech van de Senior Vice President van Exxon in 2013.

Bijna zestig jaar verder is er veel gasinfrastructuur aangelegd, omdat kernenergie heeft gefaald. Deze afhankelijkheid van gas bleef niet zonder kritiek. In 1977 bedacht het Britse weekblad The Economist de term ‘Dutch disease‘ (Nederlandse ziekte) voor het vermeende onvermogen van Nederland om zich zelf uit economische neergangen te innoveren (niet te verwarren met de recentere Dutch Coal Mistake (Nederlandse kolen vergissing): meerdere kolencentrales bouwen die meteen verliesgevend waren). Nederlanders, zo werd gedacht, waren lui geworden door de grote hoeveelheid gas.  Shell, de olie en gas gigant, is ook te groot voor zo’n klein land; de omzet van Shell is bijna net zo groot als de hele Nederlandse economie.

Maar recente gebeurtenissen zorgden voor een fundamentele omwenteling. Aardbevingen begonnen schade te veroorzaken aan huizen boven het Groninger gasveld (doordat het gas wordt gewonnen, klinkt de bodem in). De productie is daarvoor bijna gehalveerd t.o.v. 2013. Begin dit jaar besliste de rechtbank in een aangespannen spoedprocedure dat het gaswinningsbesluit voorlopig blijft gehandhaafd in afwachting van de inhoudelijke behandeling van de bezwaren tegen de gaswinning in mei. Maar gas is op z’n retour: vorig jaar verzocht de Tweede Kamer om de gasaansluitplicht af te schaffen en in de Energieagenda geeft het Kabinet aan dat de gasaansluitplicht geschrapt gaat worden. Amsterdam heeft inmiddels een plan om alle huizen voor 2050 van het gas af te halen. Nederland heeft als doel 100% hernieuwbare energie in 2050 (KB: in de Energieagenda wordt gesproken van een CO2-arme energievoorziening voor 2050).

“The mind is a funny thing”

“We moesten onszelf binnen ons bedrijf overtuigen dat een toekomst zonder gas mogelijk is,” zegt Elbert Huijzer van netwerkbedrijf Alliander. Huijzer en zijn collega’s probeerde een scenario voor Nederland te ontwikkelen zonder gas, om beter deel te kunnen nemen aan het debat over de mogelijkheid van een gasvrij Nederland. Hij en zijn collega’s dachten dat hun banen zeker waren, gegeven de dominantie van gas. “We namen de bedreiging simpelweg niet serieus.” Dus hij liet zijn collega’s eind 2015 vier dagen werken aan het ontwikkelen van scenario’s voor een gasvrij Nederland.

“Mijn doel was om te bewijzen dat het idee van een gasvrij Nederland onhaalbaar was. Maar het effect was tegenovergesteld,” zegt hij. Tot hun eigen verbazing ontdekten zijn collega’s dat een toekomst zonder gas mogelijk was voor Nederland. “Nadat we deze energiemix zelf hadden ontworpen begrepen we dat het risico reëel was,” zegt hij, “maar het kost veel tijd en discussie. The mind is a funny thig,” zo beschijft hij de ervaring.

Dat inzicht komt precies op tijd. De directeur van NAM, het bedrijf dat het Groninger gasveld exploiteert, heeft recent opgeroepen om de gasbaten in een fonds voor hernieuwbare energie te stoppen: “Momenteel lopen de winsten van gaswinning nog in de miljarden en we kunnen die investeren in de energie van de toekomst.”

Shell heeft ook een ommezwaai gemaakt. Tot voor kort ondermijnde de olie- en gasgigant heimelijk achter de schermen de EU doelen voor hernieuwbare energie. De antidemocratische rol die Shell historisch gezien speelde in Nederland is goed beschreven in een boek waarvan de titel geen uitleg behoeft: Gaskolonie.

De Nederlanders zijn nog lang niet in de buurt van het doel voor 2020 van 14 hernieuwbare energie. Inderdaad, is er weinig voortgang geboekt. Bron: EnTranCe.

Recent heeft Shell, als onderdeel van een consortium, een winnend bod geplaatst voor wind op zee met een bod van 5,45 ct/kWh. Toch blijft er kritiek, een kenner van de Nederlandse energiesector waar ik mee sprak op voorwaarde van anonimiteit stelt dat Shell zich meester wil maken van de markt voor wind op zee: “Ze lobbyen voor een grote tender van 10-15 GW. Als ze die winnen, domineren ze de windmarkt, net zoals ze met NAM en Exxon voor gas doen.”

Het maakt een duidelijk politiek verschil wie de energietransitie drijft: een kleine groep grote bedrijven of een breder scala van kleinere ondernemingen en coöperaties. Hoewel dit aspect vaak over het hoofd wordt gezien is de wereldwijde energietransitie een eenmalige kans om de energiesector te democratiseren. In Nederland is het een eenmalige kans om de dominantie van een zeer kleine, maar machtige gas oligarchie te verzwakken.

Welke weg de Nederlanders ook kiezen, het publiek moet eerst rijp gemaakt worden voor een gasvrije toekomst. Hiervoor zet Nuon (een dochterbedrijf van Vattenfall) een Cook Truck in om mensen vertrouwt te maken met elektrisch koken. Je tweede Nederlandse uitspraak van de dag is: prettige voortzetting. Misschien zou prettige transitie beter zijn?

Craig Morris (@PPchef) is de hoofdauteur van Global Energy Transition. He is co-auteur van Energy Democracy, de eerste geschiedenis van de Duitse Energiewende en hij is momenteel Senior Fellow bij IASS.

Dit artikel is eerder verschenen op Energy Transition en met toestemming van de auteur vertaald door Krispijn Beek.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Rutte botst met boze Groningers

Gisteravond zat Mark Rutte bij Pauw & Jinek. Onderwerp van gesprek de aardgasproblematiek in Groningen. Het lukt Rutte niet om de Groningers rustig te krijgen of gerust te stellen. De Groningers waren boos en lieten zich niet de mond snoeren.

Dick Kleijer, secretaris van de Groninger Bodem Beweging, legde uit waarom hij niet boos is maar ‘razend’:

Deze meneer Rutte hier aan tafel zei ‘we doen het wel netjes in Groningen.’ Is het netjes als er in zijn regeerperiode 76.000 schademeldingen zijn? Is het netjes als er honderd huizen afgebroken worden? Het begrip netjes is aan enige inflatie onderhevig.

Foto: theilr (cc)

Veiligheid Groningers voorop betekent maximaal 12 miljard kubieke meter gaswinning

ANALYSE - Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) adviseerde in juni 2016 een gaswinning van 24 miljard kubieke meter (m3) gas uit het Groningen-veld. Maar het eerdere advies van 12 miljard m3 is beter. Verschillende politieke partijen streven ook naar 12 miljard m3 gas, zoals bleek bij het lijsttrekkersdebat in Groningen op 8 februari 2017.
Het SodM stelde in rapporten van januari 2013 dat aardbevingen die schade veroorzaken snel ophouden als er jaarlijks niet meer dan 12 miljard m3 gas uit het Groningen-veld wordt gepompt. Dat getal wordt sindsdien vaak aangehaald als doel waarna we moeten streven.

Minister Kamp van de VVD/PvdA- regering gaf de NAM op 23 september 2016 een vergunning om tot 2021 jaarlijks 24 miljard m3 Gronings gas te winnen. Het gasbesluit is gebaseerd op een advies van het SodM en het rekenmodel van de NAM. Het rekenmodel van de NAM is volgens het SodM echter “beperkt bruikbaar” voor het bepalen van de hoeveelheid gas die gewonnen mag worden. Toch gebruikte het SodM dat model voor het vaststellen van de winning van 24 miljard m3.
Hoe is dat verschil in de twee adviezen van het SodM te verklaren? Het SodM schreef daarover in juni 2016 dat de onderbouwing voor de winning van 12 miljard m3 onjuist is:

Grondwaterpeil Groningen stijgt door aardbevingen

Onafhankelijk geoloog Peter van der Gaag slaat op RTV Noord alarm over de grondwaterstand in Groningen. Die is volgens hem ernstig verstoord door de aardbevingen als gevolg van de gaswinning van de laatste jaren:

Na de zware aardbeving van drie jaar geleden bij Huizinge is dat omhoog gegaan. Het water borrelt op sommige plaatsen op 1 meter diepte al omhoog. Uit onze analyses blijkt ook nog eens dat het zoutachtig water is. Dat is echt nieuw.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende