door P.J. Cokema
Ik ben voor een vrije markt, maar als die compleet losstaat van de realiteit moet je ingrijpen
Aldus de Belgische premier De Croo.
De Croo is lid van Open VLD, door de een vergeleken met “de VVD, al zijn er ook raakvlakken met D66”, door een ander bestempelt als “veel meer D66 dan VVD (…) zelfs iets linkser dan D66”. Volgens de VVD zelf is de VVD “op de meeste gebieden een rechtse partij”. Maar dat terzijde....
Ook de Belgische regering heeft besloten welke maatregelen genomen gaan worden om de energierekening minder hoog te doen uitvallen. De Croo ziet ook graag extra maatregelen om de energieproducenten aan te pakken, want…
onderliggend is er een ander probleem: de groothandelsgasmarkt is totaal irrationeel geworden. De prijzen die je nu ziet, reflecteren een schaarste op de markt, maar die schaarste is er niet
Hij pleit, op Europees niveau, voor het afromen van overwinsten van energieproducenten. Daarnaast wil hij laten bekijken of in Europees verband gezamenlijke aankoop van gas mogelijk is en of er een prijsplafond kan worden ingesteld.
Er komt een tijdelijke verlaging van btw op elektriciteit en gas van 21% naar 6%. Voor diesel en benzine worden de accijnzen verlaagd met 17,5 cent per liter.
De prijs van treintickets wordt bevroren zodat een geplande prijsverhoging in juni niet doorgaat.
In ons land wordt de btw op energie verlaagd van 21% naar 9%. De accijns op benzine en diesel gaat met 21% omlaag, een verlaging van 17,3 cent per liter voor benzine.
Behalve de verschillen in de percentages, valt ook op dat we ‘onze’ premier de optie ‘afromen van overwinsten’ niet hebben horen noemen. Mooie vraag voor de komende persconferentie na de ministerraad: ‘gaat u dit voorstel steunen?’
En Rutte mag ook doorgezaagd worden over zijn kijk op ‘schaarste’ in dit verband. De Croo bedoelt waarschijnlijk dat de laatste prijsstijgingen tot stand kwamen als reactie op de oorlog in Oekraïne. En niet omdat er daardoor meteen schaarste van gas zou zijn.
Diverse partijen anticipeerden op de mogelijkheid dat Rusland de gastoevoer naar de EU-landen zou afsluiten als represaille wegens de steun die deze landen aan Oekraïne geven. Mogelijk toekomstige schaarste dus.
Een week later daalden die prijzen weer. Nu als reactie op het nieuws dat er onderhandelingen waren over een staakt-het-vuren. Met andere woorden: als het zou kunnen vriezen gaan de prijzen omhoog, als het zou kunnen dooien zakken de prijzen.
De gasprijzen als meteorologische speculatie. Dát is het onderliggende probleem. Het is al een gotspe dat energieprijzen buitenproportioneel stijgen omdat de economie als een tierelier draait en er daarom meer vraag naar brandstoffen is terwijl het aanbod achterblijft.
Er moet ook eens afgerekend worden met het idee dat het vrije markt mechanisme van vraag-en-aanbod een vanzelfsprekendheid is waar niemand wat aan kan doen. De markt is geen natuurverschijnsel.
Het is op het misdadige af als het aanbod nog helemaal niet stagneert en dan tóch de prijzen omhoog worden gegooid. Heet dat niet 'verdienen aan de oorlog'?