Een jaar, een vraag

Uitgever en publicist John Brockman lanceerde in 1998 de ‘Annual Question’ (‘vraag van het jaar’) waarop wetenschappers, schrijvers, kunstenaars en ondernemers hun licht lieten schijnen. In 2018 stopte Brockman er mee. Hij was door zijn vragen heen en stelde nog één laatste vraag. In die twintig jaar leidden Brockman’s vragen tot ruim 2950 essays. Geschreven door mensen als Hans Ulrich Obrist (curator Serpentine Gallery, London), Brian Eno (componist, musicus), Alan Alda (acteur bekend van de tv-serie Mash, regisseur, schrijver), John Markoff (journalist, Pulitzer Prize-winnaar, The New York Times). Mike Godwin (advocaat, schrijver, jawel, van de Wet van Godwin) tot een groot aantal wetenchappers als Daniel C. Dennett (filosoof), Helen Fisher (biologisch antropoloog), Leonard Susskind (theoretisch natuurkundige), Richard Dawkins (evolutionair bioloog) en Jared Diamond (fysioloog en evolutionair bioloog). Bij Sargasso schreven over dit inspirerende project bij Kunst op Zondag en ter gelegenheid van Brockman’s laatste vraag. De essays verschenen bij Edge, de website die Brockman in het leven had geroepen als online versie van ‘The Reality Club’ en bedoeld om ‘The Third Culture’ aan het woord te laten. Die ‘derde cultuur’ bloeide op uit de botsing tussen de bèta’s en alfa’s en gamma’s.  Ofwel de nerds [1] en de softies [2]. De Reality Club kwam bijeen n Chinese restaurants, kunstenaarslofts, investeringsbanken, balzalen, musea, huiskamers en elders. De leden van de club voerden pittige discussies over hun werk en ideeën: “Het kenmerk van de Reality Club is een rigoureus en soms onbeleefd (maar niet ad hominem) discours”. Het motto van Edge is een citaat van kunstenaar James Lee Bryars (1932-1997): Om de grenzen van de kennis van de wereld te bereiken, moet je de meest complexe en geavanceerde geesten opzoeken, ze in een kamer zetten en ze elkaar de vragen laten stellen die ze zichzelf stellen. Jammer dat we al die inspiratie sinds 2018 hebben moeten missen. Maar goed nieuws: in 2022 werd Best-ID gelanceerd. Een podium voor “wetenschappers en andere denkers om de stand van zaken in hun onderzoek, op hun vakgebied en de relevantie daarvan voor de maatschappij uit te dragen. Welke nieuwe ideeën hebben zij? Welke vragen stellen zij zichzelf en anderen?” Sinds de oprichting hebben bijna 230 auteurs een bijdrage geleverd. In 2022 werd de vraag ‘Waar bent u anders over gaan denken? ‘ door 78 mensen beantwoord. Het jaar daarop waren er al wat meer (89) liefhebbers die kond deden van wat hun droomproject is. De  2024 vraag ging gisteren online: Wat betekent de groeiende kracht van AI voor uw werk of onderzoek? Wat betekent het voor uw vakgebied? Wat zijn de gevolgen voor de maatschappij? Zo’n 92 wetenschappers, kunstenaars, schrijvers en denkers uit bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties gaven een antwoord. Het initiatief is groeiende. Helaas nog erg weinig bijdragen van kunstenaars, musici, schrijvers en dichters. Weten zij de weg niet te vinden of zijn ze niet uitgenodigd? Hoe dan ook: goed initiatief, waar we hopelijk veel meer van gaan horen. Noten: [1] Bètawetenschappen, zoals natuurkunde, biologie, wiskunde en informatica. [2] Alfwetenschappen, zoals geschiedenis, taalkunde en letterkunde. Gammawetenschappen, bijvoorbeeld psychologie, sociologie en economie.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.