Liefde in de scanner: een wedstrijd

Weet je nog hoe het voelde toen je voor het eerst verliefd was? En al die keren erna? Vroeger, toen ik een jaar of acht was, was ik hevig verliefd op Renate. Officieel hadden we alleen met elkaar omdat alle jongens en meisjes van de klas op dat moment met elkaar hadden. Toen een meerderheid besloot dat een vrijgezellenleven toch verkiesbaar was, bleven Renate en ik elkaar nog wel zien. Maar niet veel natuurlijk en niet lang. De mores van de schoolplein hielden ons in het gelid. Later ben ik nog wel een paar keer verliefd geweest. Ze zeggen wel dat als je ouder wordt, je ook die heftige verliefde gevoelens kwijtraakt. In mijn geval geldt dat niet. Ik kan nog steeds overstromen van liefde, niet alleen voor mijn vrouw, op wie ik op slag verliefd was. Maar ook voor mijn zoon, gek genoeg. De liefde die ik voor hem voel, voelt vaak als verliefdheid, een sterk verlangen om bij hem te zijn. Waarom vertel ik u dit? Is het niet een beetje laat? Valentijnsdag is al voorbij.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Zijn wij ons brein (4)?

‘We moeten vrije wil vooronderstellen, niet alleen voor alledaagse ethische begrippen als schuld en verantwoordelijkheid, maar ook als we wetenschap als een menselijke praktijk willen begrijpen,’ stelde dr. Thomas Müller gisteren. Vandaag is psychiater dr. Iris Sommer aan het woord. In onderzoek naar de werking en functies van hersenen wordt vaak geschermd met plaatjes van fMRI-scans. Na de filosofische inbreng van Müller geeft Iris Sommer verheldering rondom de praktijk van fMRI en beantwoordt de vraag: wat hebben we eigenlijk aan fMRI?

Er was eens een baron Von Munchhausen, die zichzelf aan zijn eigen haren uit een moeras trok. Bij hersenonderzoek is er wel eens de neiging geweest te werk te gaan als deze baron. Iris Sommer: ‘fMRi werd nogal eens gebruikt om open deuren in te trappen. Zoals onderzoek dat Alzheimerpatiënten in de scanner geheugentaken liet uitvoeren, om te concluderen dat er een verminderd werkgeheugen was. Het ergerlijke is dat de bevindingen op de scan in zulke studies vaak als oorzakelijk worden gezien. Onzin natuurlijk! Stel dat we met fMRI de activiteit in de beenspieren zouden meten van iemand die hardloopt, en dat vergelijken met iemand die wandelt. Je hoeft geen psychiater te zijn om te begrijpen dat de beenspieren een hogere activiteit vertonen bij de persoon die hardloopt. Als we de parallel met cognitie doortrekken, zouden we dan dus concluderen dat de wandelaar niet harder kan omdat zijn beenspieren minder actief zijn! fMRI geeft een weerspiegeling van de activiteit in de hersenen, niet meer en niet minder. Over de richting van de causaliteit vertelt het je niets.’

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Ethiek nu een échte wetenschap?

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Laat de baby met rust (Foto: Flickr/phildowsing)

Een gruwelijk gedachtenexperiment: het is oorlog en je schuilt met een aantal mensen in een kelder. De vijandelijke soldaten zijn buiten. Je baby begint te krijsen en als je niets doet, zullen de soldaten je vinden en doden. Het enige dat je hiertegen kunt doen is de mond van je baby bedekken maar dan zal je baby sterven. De vraag: Is dit moreel aanvaardbaar?

Ethiek is altijd al een wat vreemde tak van wetenschap geweest. Weinig hypothesevorming, weinig experimentjes, weinig herhaalbaarheid. De vraagstukken zijn dermate ingewikkeld en moeilijk te formaliseren, dat het toch allemaal een beetje een kwestie van retoriek blijft. Het gaat tenslotte over de hogere morele processen die zich afspelen in de ondoorgrondelijke homp neuronen in onze hoofden.

Maar naarmate we beter worden in het kijken in ons eigen brein, valt ook steeds meer experimenteel-wetenschappelijk vast te stellen hoe moraliteit en ethiek nou eigenlijk werken. In een recent nummer van het wetenschappelijke tijdschrift Cognition (.pdf) beschrijft Harvard psycholoog Joshua Green met zijn collega’s hoe het menselijk brein reageert als het geconfronteerd wordt met een moreel dilemma. Hij legde het dilemma uit de eerste paragraaf (dat overigens ook voorkwam in een aflevering van M.A.S.H.) voor aan proefpersonen wiens breinactiviteiten gemonitoord werden middels een fMRI scanner.