Het Eurovisie Songfestival: meer transparantie is niet moeilijk

De controverse over de uitslag van het televoten bij het Eurovisie Songfestival maakt maar weer eens duidelijk dat transparantie bij verkiezingen belangrijk is. Ook dit jaar groeit de roep om meer openheid vanuit de organisatie, de European Broadcasting Union (EBU). Een eenvoudige stap richting meer transparantie in deze verkiezing zou zijn als de EBU per land niet alleen het totale aantal stemmen deelt, maar ook het aantal unieke stemmers. Door deze twee cijfers te combineren — het totale aantal stemmen gedeeld door het aantal unieke stemmers — ontstaat er inzicht in hoe intensief er per persoon op dat land werd gestemd. Dit kan opvallende verhoudingen blootleggen: landen waar gemiddeld veel vaker per persoon op wordt gestemd kunnen zo makkelijker herkend worden. Bovenstaande is natuurlijk sec gesproken geen stemfraude, alleen gebruik maken van de zwaktes in het systeem. Maar het geeft wél een beter beeld van de stemdynamiek per land, en maakt het voor publiek en media mogelijk om gerichter vragen te stellen bij opvallende resultaten. Als de EBU, zoals de organisatie claimt, echt neutraal is, wil het alle politieke misbruik van de uitslag tegengaan. Dus ook de claim dat 'het Europese volk" Israël en de oorlog in Gaza steunt als dat op basis van de uitslag niet zomaar gedaan kan worden. Transparantie hoeft niet ingewikkeld te zijn — soms is een simpele extra kolom in de statistieken al genoeg om een hele hoop vragen te beantwoorden of zelfs voor te zijn. Natuurlijk biedt deze aanpak geen sluitende bescherming tegen stemfraude. Echte vormen van fraude, zoals via meerdere kanalen stemmen, of via verschillende simkaarten of apps blijven onverminderd mogelijk en liggen ook ruim binnen de mogelijkheden van een vastbesloten staat. En laten we ons geen illusies maken, Israël is zo'n staat.

Door: Foto: Logo Eurovisie songfestival - fair use
Foto: Omroep West schermafbeelding reportage Rode lijn demonstratie 18 mei 2025

Het Eurovisie Propagandafestival

In het gevecht rond het Eurovisie Songfestival 2025 veroverde Israël misschien niet de trofee, maar wel het hart van het Europese publiek — althans, volgens de cijfers. In de finale eindigde Yuval Raphael, de Israëlische inzending, met de hoogste televoting-score: 297 punten. Dat roept vragen op. Was dit een teken dat Europa eigenlijk achter Israël staat, zoals diverse pro-Israëlische commentatoren beweerden, of een schoolvoorbeeld van goed gecoördineerde beïnvloeding?

In ieder geval is al duidelijk dat Israël als enige land enorm heeft ‘geïnvesteerd’ in de eigen afvaardiging. In alle landen die meededen — exclusief misschien Australië — waren er mediacampagnes en onder andere de ambassades riepen op tot zo veel mogelijk stemmen. Zelfs ‘de rest van de wereld’ werd getarget, met een billboard op Times Square. Het geeft aan hoe ver Israël ging om de uitslag te beïnvloeden. De keuze voor zangeres Yuval Raphael — overlevende van de terreuraanslag van Hamas in 2023 — en haar lied dat over die aanslag ging werd door velen ook als een politiek statement gezien met als doel af te leiden van de Palestijnse zaak.

Uiteindelijk is het is natuurlijk lastig definitief te zeggen in welke mate deze campagnes de doorslag gaven, en er zijn andere plausibele verklaringen die los staan van beïnvloeding. Israëls inzending was een popballad — een genre dat bij publiek doorgaans goed scoort. En sommige diaspora-gemeenschappen stemmen sowieso massaal, ongeacht campagnes. Maar toch, er zijn een flink aantal zeer onverwachte uitslagen in landen met een heel breed gedragen publieke verontwaardiging over het Israëlische geweld. En dat schuurt.

Quote du Jour | Niet klaar voor Europa

Europa was niet klaar voor de 3JS, of wij waren niet klaar voor Europa

De 3Js liggen uit het Eurosongfestival en symboliseren met hun uitspraak hoe Nederland als geheel momenteel ten opzichte van Europa staat.
Verder is het advies om volgend jaar een beetje stevige Gothic band als After Forever te sturen. Dat brengt een beetje leven in de brouwerij.

Foto: Marianne van Meel (cc)

Vriendjespolitiek: de wetenschap achter het Eurovisie Songfestival

ANALYSE - Anouk lijkt met haar lied ‘Birds‘ een redelijke kans te hebben in het Eurovisie Songfestival. Het is daarmee de eerste keer zijn sinds 2004 zijn dat Nederland in de finale zou staan. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we het vaker ver schoppen? Politicoloog Tom van der Meer bekijkt het van een wetenschappelijke kant (via Stuk Rood Vlees, politiek-wetenschappelijke beschouwingen over actualiteit).

Nog veel langer bestaat er kritiek op de puntentelling van het Songfestival. Enerzijds zouden omvangrijke migrantengroepen (zoals met name de Turken) massaal op het thuisland stemmen, anderzijds zouden de Balkanlanden en de voormalige Sovjetstaten elkaar steevast punten toestoppen. Dat zou het voor westerse landen bijna onmogelijk maken te winnen. Bovendien kon het toch geen toeval zijn dat het Verenigd Koninkrijk in 2003, zo kort na de Irak-oorlog, eindigde op ‘nul points’? Dat met name noordelijke landen (afgelopen 15 jaar) en Ierland (jaren 90) het desondanks wel erg goed hebben gedaan, wordt niet vaak genoemd.

Wetenschappers doen al jarenlang onderzoek naar mogelijke vriendjespolitiek en blokvorming op het EVS, gebruikmakend van de meest geavanceerde technieken om netwerken in kaart te brengen en om de toekenning van punten te verklaren. Er is inderdaad duidelijk sprake van blokvorming. Maar dat is tussen 1975 en 2006 slechts twee maal doorslaggevend geweest voor de overwinning (in 2003 en in mindere mate in 2005).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waar gaat dat Eurovisie Songfestival heen?

Persoonlijk heb ik het niet gezien. Probeer het al jaren te mijden, dat Eurovisie Songfestival. Laten we zeggen, niet mijn smaak.
Maar het blijft de gemoederen in den lande bezig houden. De meest gehoorde klacht is dat het toch geen zin meer heeft om deel te nemen. Het “oostblok” heeft het voor het zeggen gekregen. Dat is natuurlijk een “gevoelsuitspraak”. Maar laten we nu net iemand op de achtergrond van de Sargasso-redactie hebben die in staat is om gevoel en gegevens bij elkaar te brengen. Ad van der Stok, ook bekend van wat beschouwingen op het VVD beginselprogramma, maakte onderstaande plaat. Daarin de winnaars van de laatste 25 jaar. Hoe donkerder het land, hoe recenter er een winnaar was. De tijdsbalk erboven maakt het verhaal compleet.

Het moge duidelijk zijn dat het “gevoel” niet ver van de realiteit af zit. Alleen is noord-oost meer op z’n plaats.

Hedenochtend heb ik ook nog even de detailuitslagen in een spreadsheet verwerkt. Dus wie gaf wie hoeveel punten. Alleen toen was de tijd op. Dus geen analyse van de data mogelijk.
Daarom aan jullie de vraag, welke statistische relaties zijn er uit het stemgedrag te halen. Wordt er wederzijds gestemd (als A aan B geeft is er grote kans dat B aan A geeft) en wordt er regionaal gestemd? Laat het horen in de comments. Als er fraaie databestanden of plaatjes uitkomen, zetten we die hier in updates bij.
Uitslagen in Open Document Format en in Excel.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour | ‘Wir sind Lena’

“Lena zal komende weken daarom ongetwijfeld in de media opgevoerd worden als het vrolijke, moderne, ‘onschuldige’ gezicht van het land. Als er één natie zich immers extreem bewust is van het belang van beeldvorming, dan is het Duitsland. En de winst van Lena komt precies op het goede moment.”

(Merlijn Schoonenboom in de Volkskrant)

Deutschland feiert Lena. Wir lieben dich, Lena! Een bondskanselier die stelt dat Lena met ‘haar natuurlijkheid en hartelijkheid de prachtige uitdrukking van het jonge Duitsland is’. Ja, heel eventjes lijkt de wereld nu toch weer van Duitsland te houden na al dat zure eurogedoe. Een Eurovisiesongfestival winnen voor het oog van de wereld is ook niet niks – het mooie is dat mensen ook als ze al dat gedoe met die liedjes maar niets zeggen te vinden de zaak tot camp kunnen bombarderen, en vervolgens met z’n 150 miljoenen gewoon kunnen gaan kijken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Toppers en hun fraaie wanhoopsoffensief

Is dit item Sargasso-waardig? Ja/nee/geen mening. Maar we gaan het toch lekker even over het Eurovisie Songfestival hebben. En wel hierom: onze drie Toppers leken en lijken kansloos, om vanavond door de voorronde te glippen.De 3 Toppers Mannen op leeftijd met rare glimmende pakken en met een liedje, dat wat mij betreft wettelijk verboden mag worden. Maar waarom ik hier aandacht aan besteed? Dat is het feit dat Gordon aan het Toppers-optreden ineens een homo-emancipatorische draai heeft gegeven.
Als de homo-demonstratie in Moskou zaterdag met geweld wordt neergeslagen, dan weigert Gordon in de finale van de songfestival op te treden. Klinkt nobel en misschien is het dat ook wel. Maar ik voel toch enige lichte nattigheid en ik zal uitleggen waarom. We weten allemaal dat het songfestival ongekend populair is onder homo’s, vandaar ook die demonstratie in Moskou. En die populariteit geldt voor heel Europa, zeker ook in die landen (en dat zijn er vele), waar homofobie nog een algemeen verschijnsel is. Doe maar heel Oost-Europa en de balkan en je weet grofweg waar je als man of vrouw maar beter niet uit de kast kunt komen.
(Update: homo-demonstratie in Riga, Letland verboden. Geldt ook voor de Oekraïnse stad Mykolaiv. Breaking: de Toppers liggen eruit! Dat wordt weer een dag van nationale rouw)…….

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende