Kunst op Zondag | Teruggave

U heeft natuurlijk uw aangifte al gedaan. Wat denkt u? Wordt het betalen of verwacht u een teruggave? Maart mag wel de maand van de teruggave worden genoemd. In de immer turbulente geschiedenis is veel bezit van eigenaar gewisseld. Oorlogen, politieke besluiten en kunsthandel leiden herhaaldelijk tot verplaatsing van kunstbezit. Met een beetje zonnig humeur kun je dat ‘grensoverschrijdende huisvesting’ noemen. De directeur van de Hermitage in Sint Petersburg maakt zich zorgen of de vijf Oekraïense musea die bezit in bruikleen gaven aan, onder andere, het Allard Pierson Museum, hun pronkstukken terug zullen zien nu de Russen de historie hebben herschreven op de Krim. Vier van de musea liggen op de Krim. ‘We geven het zeker terug’ zegt het Allard Pierson Museum, de vraag is alleen: aan wie? Aan de Russen of aan de Oekraïners? Het teruggeven van kunst kent even grillige wegen als de geschiedenis zelf. De voorbeelden uit deze maand.

Door: Foto: Alex Proimos (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

Kunst op Zondag | Erfgoed geveild

, door

Wij hebben recht op ons openbaar kunstbezit. Zo eindigde Kunst op Zondag vorige week in het artikel over plannen van minister Bussemaker betreffende het beheer van het cultureel erfgoed.

Grofweg gezegd komen die plannen er op neer dat kunstwerken van nationaal belang behouden moeten blijven en dat musea meer ruimte krijgen “minder belangrijke stukken” te verkopen. We lanceerden de stelling dat die kunst eerst aan het publiek aangeboden zou moeten worden.

Volgens de nu geldende spelregels komt het publiek pas als laatste aan bod. Afgelopen week kwam een voorbeeld van de huidige praktijk in het nieuws. De provincie Utrecht schoont haar collectie op.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) helpt een handje door via de herplaatsingsdatabase de  173 beschikbare stukken tentoon te stellen. Blijkbaar hebben musea of andere collectiehoudende instellingen weinig  belangstelling getoond, want 30 juni zal een deel van de werken beschikbaar komen voor het publiek via een online veiling.

Museumveiling.nl is één van de online veilingen die Veilet BV uit Nijmegen via Veilingen van Kunst organiseert. Op 23 juni zal op museumveiling.nl een preview te zien zijn van werken uit de collectie van de provincie Utrecht.
De provincie had natuurlijk meteen de kunst op de publieksveiling kunnen gooien. Zoals eerder de gemeenten Nijmegen (in 2011) en Velsen (in 2012) deden. De burgers van die gemeenten konden via een besloten veiling bieden op kunst waar de gemeenten van af wilden.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Kunst op Zondag | Outlet

, door

Musea krijgen meer ruimte om delen van hun collectie in de uitverkoop te gooien. Een museum als outlet van kunst?

Outlets zijn winkels die  aan uitverkoop in het groot doen. Ze slijten behoorlijke hoeveelheden restpartijen, soms ook van zeer gerenommeerde merken. Musea krijgen de kans hun B-garnituur in de ramsj te gooien. De opbrengst moet ten goede komen aan het behoud van erfgoed van nationaal belang. 

Zo kun je de brief van minister Bussemaker lezen, die zij deze week naar de Tweede Kamer stuurde. Ze wil een erfgoedwet opstellen, waarin de bescherming van collecties van nationaal belang mede gefinancierd worden door het musea makkelijker te maken om minder belangrijke stukken af te stoten.

Gemiste kans. Want reken maar dat als het Rijksmuseum de Nachtwacht op de markt mag gooien, op het  museum fiks meer bezuinigd kan worden. Maar dat doekje zal wel op de lijst van nationaal belang staan.
Het is nog maar de vraag of het Rijksmuseum iets te verpatsen heeft. Je mag er immers vanuit gaan dat in een Rijksmuseum alleen maar spulletjes van nationaal belang staan. Zo niet, dan is het museum de naam niet waard.

Minister Bussemaker volgt de adviezen die de commissie Asscher-Vonk en de Raad voor Cultuur (beiden in pdf)  hebben opgesteld.  Beide adviezen gaan over een nieuw museumbestel. Musea moeten nog meer bezoekers trekken, zelf nog meer inkomsten genereren en meer met hun collecties doen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Pompeii: welk monument volgt, en wanneer?

, door

Pompeii - Casa dei Vettii

Zaterdagochtend is in Pompeii een gebouw ingestort. De foto’s stonden op de voorpagina van de Italiaanse kranten, de president sprak er schande van, en ook in Nederland maakte het nieuws er melding van. In alle nieuwsberichten stond keurig vermeld welk gebouw het was en waar het voor diende: de Schola Armatorum Juventutis Pompeianorum – een hele mond vol modernistisch fantasielatijn, bij elkaar gefantaseerd door de archeologen die het gebouw in het begin van de twintigste eeuw hebben opgegraven.

Natuurlijk is het een schande dat dit gebouw is ingestort. En natuurlijk had het voorkomen kunnen en moeten worden. Maar het is geen verrassing. Nog geen twee jaar geleden stortte niet ver hiervandaan een deel van een façade in na een stevige regenbui. Als je met enige regelmaat in Pompeii komt zie je ook met enige regelmaat dingen die anders zijn dan ze de vorige keer waren, en, om het eufemistisch te zeggen: er is zelden sprake van een verbetering. Vooral in het deel van de oude stad dat voor het publiek afgesloten is, is de situatie ronduit abominabel, zoals wijzelf in 2008 ontdekten, toen het unieke vrijstaande toilet in het huis van de Zilveren Bruiloft met schilderingen en al ineen bleek gezegen.

Wat echter – vanuit het perspectief van een onderzoeker – een nog veel grotere tragedie is dan het feit dat dit gebouw is ingestort is het feit dat we niet precies weten wat voor gebouw is ingestort. Ja, natuurlijk, in alle gidsjes staat precies het door de kranten vlekkeloos opgedreunde verhaaltje, maar laat u niets wijsmaken: we weten het niet. Het gebouw is in de jaren vijftig gepubliceerd door de opgravers – een oppervlakkig verhaal dat niet grenst aan overinterpretatie, maar waarvoor overinterpretatie een eufemisme is – en daarna heeft nooit meer iemand ernaar omgekeken. Ik durf er wel wat op in te zetten dat er heel wat af te dingen is op de originele interpretatie van de opgravers, maar het zal moeilijk worden om met een alternatief op de proppen te komen: er resteren nog slechts foto’s.

Vorige