Verdeelprobleem van de politiek

Hoe beïnvloeden veranderingen in de economie de democratie in Amerika? Daarover sprak Saskia Sassen op de Radboudlezing van de Universiteit Nijmegen. Tom van Doormaal probeert de lezing te vertalen naar de Nederlandse democratie. Hebben wij last van een “onluikende verdringingslogica”? Waarom kan onze democratie de elementaire functie van het verdelen van de welvaart  niet goed meer vervullen? Ik schreef het hier vaker: politiek gaat om de vraag wie wat krijgt, hoe en wanneer. Maar die verdelingsfunctie staat onder druk door de crisis en de economische stand van zaken. Onze kakelverse regering heeft al een verdeelprobleem, voordat de regeringsverklaring is gepresenteerd. Daarover sprak Saskia Sassen op 5 november in Nijmegen, waar zij de Radboudlezing uitsprak. 'Democracy is a war zone,' zei ze. En over de financiële wereld, die ze niet hoog heeft zitten: 'Finance is not about money. A traditional bank gives capital loans, finance is about not having the money that you’re selling.'

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Steve Rhodes (cc)

De president en de inspiratie

ANALYSE - De volgende Amerikaanse president moet de wereld nieuwe inspiratie opleveren, maar met welke zal dat het beste lukken? Tom van Doormaal kan niet kiezen tussen Obama en Romney.

De presidentsverkiezingen in Amerika zijn theater: groot, spektakel, democratisch, ouderwets en primitief. Ik voel vooral verbazing. Als dit democratie is, dan toch wel een andere soort dan wij gewend zijn. Volgens de onlangs overleden Gore Vidal is Amerika een éénpartij-staat, namelijk die van het geld. Daar zit iets in, als je naar het belang van de campagnefondsen kijkt. Of naar het taboe van de inkomensverdeling, die ongelijker lijkt te zijn dan ooit.

Kijken naar de Amerikaanse politiek ontregelt. Ik geef een paar manieren van kijken.
De wereld

De president van de VS is nog steeds de machtigste aardbewoner. Hij is de baas in de Navo en opperbevelhebber van het sterkste leger ter wereld. De economie is nog steeds de grootste.

Obama had geen geluk met zijn voorganger George W. Bush. Hij erfde twee oorlogen (Irak, Afghanistan), een zelfuitgeroepen oorlog (War on Terror) en een economie in een diepe crisis. De oorlogen zijn te duur en met de democratie en de vrijheid in het Midden Oosten vlot het ook niet erg. De Syrische burgeroorlog en de spanning tussen Israël en Iran maken het gebied opnieuw tot een kruitvat. De euforie van de Arabisch Lente is voorbij.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Buitenlands beleid: It’s the economy, stupid!

ANALYSE - In een nieuwe serie behandelt Sargasso enkele thema’s die in het regeerakkoord zouden moeten staan. In dit deel: buitenlands beleid, uiteraard een vast onderdeel van het regeerakkoord. In crisistijd verdwijnen vrede, veiligheid en mensenrechten wat naar de achtergrond. It’s the economy, stupid!

VVD en PvdA zijn er naar verluidt bijna uit. Rutte en Samsom willen over een week of drie de start maken met Rutte II. De verwachting is dat de plannen volgende week voor doorrekening naar het CPB kunnen. Ook dit kabinet komt weer voor forse bezuinigingen te staan, zo’n vijftien miljard euro in totaal.

In tijden van economische crisis is het vizier doorgaans gericht op het oplossen van binnenlandse problemen: werkloosheid, oplopende zorgkosten, huizenmarkt, pensioenen, etcetera. Nederland is nog steeds een welvarend land, maar er zijn forse problemen. Dat is wat ‘de burger’ bezig houdt. Dan is Syrië toch ver van het bed, evenals politieagenten in Kunduz.

Nu liggen de oorzaken van de crisis grotendeels in internationale systemen. De oplossingen trouwens ook, maar dat blijft een lastige spagaat. Een klein land als Nederland kan zich niet onttrekken aan de buitenwereld, maar veel invloed op de ontwikkelingen in diezelfde buitenwereld is er niet. De ‘internationale paragraaf’ van het nieuwe regeerakkoord zal dan ook voornamelijk gaan over Europa en de internationale financieel-economische verwevenheid.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Nederland stijgt op sekselijst

NIEUWS - Vrouwen zijn meer gaan verdienen het afgelopen jaar. Daardoor is Nederland van 15 naar 11 gestegen op de jaarlijkse seksegelijkheidlijst van het World Economic Forum.

Foto: Emilian Robert Vicol (cc)

Op naar de 25% risicovolle activiteiten? Waarom niet 0%?

De Europese expertgroep die de Europese Commissie adviseert over het veiliger maken van de bankensector – met Herman Wijffels als lid – presenteerde gisteren haar aanbevelingen. “We have to end this system where profits are private and costs are public,” zei de voorzitter tijdens de persconferentie. Het belangrijkste advies om te voorkomen dat de consument en/of belastingbetaler in de toekomst weer banken uit de brand helpen, is een splitsing van risicovolle activiteiten en het klassieke huis-tuin-en-keukenbankieren.

De splitsing zou gaan gelden voor die banken waarvan de risicovolle activiteiten hoger liggen dan 15 tot 25 procent van alle activiteiten. De Europese bankenlobby is tegen, en hoewel Nederlandse banken volgens Wijffels buiten schot zullen blijven, zijn ook de Nederlandse bankenlobby en Jan Kees de Jager tegen. Zij zien niet in waarom het veiliger zou worden. Ik deel die mening, alleen wel ‘vanaf de andere kant’ geredeneerd. Waarom de grens niet gewoon op 10% of op 0%?

Een van de grafiekjes in het taaie rapport (op p.28) laat het nog maar eens zien. Europese financiële instellingen hebben 3 tot 4 keer de waarde van het BBP op de balans staan.

Misschien heb ik het mis, maar als je 25% aan risicovolle activiteiten onderneemt dan beslaat dat risico bijna een Europees jaarinkomen. En omdat banken maar een paar procent eigen vermogen aan hoeven te houden zal, als de ‘shit’ de ‘fan’ ‘hit’, de burger dit gaan moeten betalen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sedlácek

Afgelopen vrijdag was ik bij “Arnon Grunberg meets…” in de Balie. Grunberg ging er in gesprek met de excentrieke, rossige econoom Tomáš Sedlácek. Hoewel, gesprek. Het was meer een twee uur durende brainwave van Sedlácek waarbij niets onbesproken bleef. Economie, religie, film, vriendschap, Sedlácek rijgt ze moeiteloos aan elkaar, en met humor. Het was eigenlijk Grunberg die er een beetje bij hing, net niet de juiste vragen stelde en, heel vreemd, echt belabberd Engels spreekt. Maar dat mocht de pret niet drukken. Sedláček heeft een plekje in mijn hart veroverd.

Het beste kijk je gewoon het gesprek terug op de site van de Balie, want een geschreven stukje doet geen recht aan de charme en dynamiek van Sedláček.  Maar toch even een paar woorden ten geleide. Sedláček (1977) maakte furore als piepjonge economisch adviseur van voormalig President Václav Havel. Maar hij brak pas echt door in 2011 met zijn boek Economics of Good and Evil, waar veel van de in de Balie besproken thema’s in zitten. Het boek is een bewerking van een thesis die werd geweigerd door de Praagse Karelsuniversiteit omdat het niet wetenschappelijk zou zijn. Economics of Good and Evil werd, juist ook daarom, een groot succes. Het breekt de economie open en maakt er een menselijke, brede, waardevolle bezigheid van. Het beschouwt economie en de wiskunde die daarbij komt kijken als een cultureel fenomeen, waarin met name de vraag van goed en kwaad aan ten grondslag ligt. Het boek oogstte ook de lof van Deirdre McCloskey – Sedláček zou volgens haar de ziel van de economie hebben geraakt. Wie McCloskey een beetje kent weet dat die  goedkeuring ook echt iets betekent.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-11-2022

Recensie | De magie van harmonie

VERSLAG - Waarin de auteur de recent verschenen biografie ‘De Magie van Harmonie’ over econoom en ex-minister van Financiën Johan Witteveen bespreekt. 

In augustus 1973 verscheen er een artikel in Time Magazine met de kop: ‘A Mystic at the IMF’. De kersverse Managing Director van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) was tevens actief binnen de Soefibeweging, een mystieke stroming die zijn oorsprong heeft in de islam. Die mysticus was de econoom Johan Witteveen. Witteveen had al een behoorlijke carrière in Nederland achter de rug en was gaandeweg ook steeds hoger gestegen binnen de Soefi-gelederen.

In ‘De Magie van Harmonie’, de net verschenen autobiografie van Witteveen, neemt hij ons mee langs zijn carrière en langs zijn spirituele levensloop en laat hij zien hoe beide met elkaar vervlochten zijn. Zijn leven – dat de Depressie, Tweede Wereldoorlog, en vele andere crisis omspant – staat in het teken van de juiste balans tussen het innerlijke en het uiterlijke leven. Die harmonie heeft hem ver gebracht.

Het is een eerlijk, ontwapenend relaas. We lezen over zijn jeugd tijdens de Depressiejaren, zijn introverte karakter, zijn bijzondere maar overwerkte vader. We lezen over hoe hij zich als toch wat cerebraal ingestelde man probeert te verhouden tot zijn op het gevoel opererende, artistieke vrouw en hoe hij ook zijn carrière op zijn gezin probeert af te stemmen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende