De Franse energietransitie en de Duitse Energiewende: een vergelijking

Regelmatig stellen critici van de Duitse energietransitie dat Frankrijks transitie een beter model is om te volgen. Naar aanleiding van de bijeenkomst van 'ecomodernisten' vorige week werd dit herhaald door Hidde Boersma op twitter. Tijd dus om eens dieper in het onderwerp te duiken aan de hand van een artikel van Craig Morris en Arne Jungjohann uit 2015. Tekst: Craig Morris en Arne Jungjohann. Vertaling: Krispijn Beek.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het Grote Duurzame Sprookjesbos

COLUMN - In een column voor Energia probeert Remco de Boer wat realiteitszin in de discussie over de energietransitie te brengen.

Hoewel Nederland nog lang aardgas nodig heeft, neemt de roep van bestuurders en politici toe om de winning ervan te stoppen. Want we gaan over op duurzaam. Want fossiel is niet meer nodig. Zouden ze de transitie écht een warm hart toedragen, dan zouden ze het eerlijke verhaal vertellen en hun verantwoordelijkheid nemen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bloomberg: Europa’s kolencentrales gaan in rook op

Volgens persbureau Bloomberg sluiten kolencentrales in Europa sneller dan verwacht. Bloomberg stelt dat dit met name komt door de dalende kosten van de overschakeling op hernieuwbare energie. Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) heeft zijn verwachtingen voor de kolensector voor 2030 sinds 2012 met 12% naar beneden bijgesteld. Naar verwachting van het IEA is er in 2030 nog 114 GW aan geïnstalleerd vermogen over, vergeleken met 177 GW in 2014 (het laatste jaar waarover gegevens beschikbaar zijn).

In het Verenigd Koninkrijk, Finland, Frankrijk, Portugal en Oostenrijk wordt kolen volledig uit gefaseerd. Ook in Duitsland sluiten kolencentrales, zoals de kolencentrale van STEAG in Voerde – met een vermogen van 2,2 GW ooit Europa’s grootste kolencentrale. Dat de Energiewende ook pijn doet bij de eigenaren van kolencentrales begint daarmee zichtbaar te worden. Duitse energiebedrijven hebben namelijk voor nog 27 kolen- en gascentrales met een gezamenlijke capaciteit van 6,6 GW sluiting aangevraagd bij de netbeheerder.

En dat terwijl Eurelectric, de Europese brancheorganisatie voor de elektriciteitssector, in december 2013 zei dat:

the expansion of renewables is going hand in hand with an expansion of coal-fired generation.

Nu, vier jaar later, kondigt de brancheorganisatie aan dat haar leden geen intentie hebben om na 2020 nog in nieuwe kolencentrales te investeren. Als het IEA gelijk krijgt lijkt het er op dat de anti-energietransitie garde binnenkort op zoek mag naar een nieuw verhaal over waarom hernieuwbare energie geen optie is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Productie hernieuwbare energie stagneert in Duitsland in 2016

ANALYSE - Na de sterke groei in 2015 vertoont het aandeel hernieuwbare energie in Duitsland nauwelijks veranderingen in het afgelopen jaar. Eigenlijk is het meest verrassende de verandering in aardgas. Craig Morris duikt in de cijfers.

2016 liet een stijging van het gasverbruik zien, en weinig voortgang in het aandeel hernieuwbare energie (Foto door Michal Osmenda, edited, CC BY-SA 2.0)

Tekst: Craig Morris. Vertaling: Krispijn Beek.

De cijfers zijn niet alleen gebaseerd op voorlopige cijfers, maar deels ook op voorspellingen. De AGEB, een groep economen en energie experts die de cijfers opstelde, publiceerde ze namelijk net voor de kerst – voor het jaar ook maar over was. De totale primaire energie consumptie steeg met 1,6%, dat kwam vooral, legt AGEB uit,  door het koudere weer en het schrikkeljaar, wat 0,3% extra tijd toevoegde aan 2016. We hebben de officiële CO2 emissiecijfers nog niet, maar Agora Energiewende schat dat de CO2 emissie van elektriciteitsproductie daalde met 1,6%, doordat het kolenverbruik verder daalde. Tegelijkertijd stijgen de CO2 emissies met 0,9% doordat er te weinig voortgang wordt geboekt in de warmte en transportsectoren (Duits persbericht).

Mix van primaire energie consumptie Duitsland 2016

Een punt om te laten zien hoe groot de aanpassing aan deze voorlopige cijfers kan zijn. Het bericht van vorig jaar over AGEB’s voorlopige cijfers voor 2015 nam aan dat het aandeel hernieuwbare energie tot 32,5% van de binnenlandse energievraag was gestegen. Maar dat cijfer werd in de zomer verlaagd tot 31,5%. En na gematigde groei in 2016 staat de nieuwe voorlopige voorspelling op 32,3% – minder dan vorig werd verwacht. De grafiek hieronder laat het aandeel hernieuwbare energie in de totale productie zien, dat is inclusief het record niveau van export. Het aandeel hernieuwbare energie in de totale productie is lager dan in de binnenlandse vraag enkel omdat Duitsland zoveel elektriciteit exporteert.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Prognose: Zwitsers omarmen energietransitie

Vandaag organiseerde Zwitserland een bindend referendum over overheidsplannen om sterker in te zetten op duurzame energie. Volgens een prognose van publieke omroep SRF heeft bijna 60% voor de wet ‘Energiestrategie 2050’ gestemd. De nieuwe wet ‘Energiestrategie 2050’ bepaalt dat in Zwitserland het gebruik van zonne- en windenergie in 2035 verviervoudigd moet zijn. Er worden geen kerncentrales meer gebouwd en de bestaande centrales blijven in gebruik tot ze zijn afgeschreven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-11-2022

Drastische stijging zon en wind nodig in Nederland

ANALYSE - Zo’n 700 miljoen tot een miljard zonnepanelen en zeven tot tien keer meer windenergie dan nu gepland. Dat hebben we nodig als we in het jaar 2050 alles op duurzame energie willen laten draaien, aldus gastauteur Herman Damveld.

Energiegebruik 1950 tot 2015

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft op 9 februari 2015 gegevens uitgebracht over het elektriciteitsgebruik in Nederland. Dat verbruik is nu maar liefst 16 keer hoger dan in 1950, een groei van gemiddeld 4,5% per jaar (figuur 1). Het elektriciteitsgebruik in 2013 was 119 miljard kilowattuur (kWh); zie figuur 2 voor een verdeling naar de energiebronnen.

Tot en met 1976 steeg het elektriciteitsverbruik elk jaar meer dan de economie. Dit had te maken met de groei van toepassingen die werkten op elektriciteit en met het feit dat deze toepassingen op steeds grotere schaal gebruikt werden. Gemiddeld steeg van 1950-1976 het elektriciteitsverbruik met 8,2% per jaar, de economie groeide in die periode met gemiddeld 4,6% per jaar. Na 1976 groeide het elektriciteitsverbruik gemiddeld genomen mee met de economie. In de periode 1977-2013 groeiden zowel het elektriciteitsverbruik als de economie met gemiddeld ongeveer 2% per jaar. Het totale energiegebruik in Nederland was in 2015 zo’n 5,2 keer zo hoog als in 1950 (bron CBS Statline). Dit gebruik wordt uitgedrukt in Peta Joule (PJ, een 1 met 15 nullen erachter).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Stopt de overheid met jokkebrokstroom?

In 2013 legde Sargasso bloot dat de Tweede Kamer zogenaamde jokkebrok stroom inkoopt. Met de marktconsultatie die op 18 augustus is gepubliceerd lijkt verandering op handen.

Hoe werkt inkoop van groene stroom

Consumptie van duurzame elektriciteit bestaat uit een combinatie van fysieke consumptie van elektriteit en het afboeken van zogenaamde Garanties van Oorsprong. Met deze garanties van oorsprong wordt de elektriciteit vergroend. Er zijn 2 manieren om duurzame elektriciteit in te kopen:

  • Fysieke elektriciteit en garanties van oorsprong bij dezelfde leverancier kopen. Bij voorkeur bij een leverancier die ook elektriciteit uit hernieuwbare bronnen produceert. De afnemer koopt in dat geval de duurzame elektriciteit; de leverancier zorgt voor de levering van elektriciteit en voor het afboeken van de garanties van oorsprong.
  • Het is ook mogelijk om als afnemer de garanties van oorsprong apart van de elektriciteit in te kopen. Een afnemer moet dan zelf een garantie van oorsprong rekening openen bij de uitgevende instantie (of dit door een derde partij laten doen) en vervolgens zelf garanties van oorsprong kopen bij de ingekochte elektriciteit. Deze garanties laten bijboeken op de eigen garanties van oorsprong rekening en afboeken.
  • Wat is jokkebrok stroom?

    In 2013 legde de Nederlandse Energiemaatschappij (NME) in een reclamespotje uit wat ‘jokkebrok stroom’ is. Voor een habbekrats per klant kochten zij garanties van oorsprong van Scandinavische waterkrachtcentrales. Scandinavische landen trekken deze verkochte GvO’s niet van hun eigen groene stroomproductie af, Scandinavische energiebedrijven melden hun klanten ook nauwelijks dat ze de GvO’s van de waterkrachtcentrale hebben doorverkocht. Milieuorganisaties, zoals Greenpeace, WISE en HIER hebben dan ook al jaren kritiek op deze wijze van vergroenen van elektriciteit en spreken van sjoemelstroom.

    China nu grootste producent zonne-energie

    Het land wil dat in 2030 twintig procent van haar energievoorziening duurzaam wordt gewonnen. Nu is dat nog slechts elf procent.

    Het land is van plan de komende jaren nog eens zo’n 364 miljard dollar in de ontwikkeling van duurzame energie te steken.

    De onomkeerbare dynamiek van schone energie

    ANALYSE - President Obama over de onomkeerbare dynamiek van schone energie: economische groei en vermindering van CO2 emissies kunnen samengaan. Sterker nog: het bewijs groeit dat het niet verlagen van de CO2 emissies tot grote schade aan de wereldeconomie en verlies aan werkgelegenheid zal leiden. Ook bedrijven beginnen te ontdekken dat klimaatvriendelijk ondernemen ze geen windeieren hoeft te leggen, zeker met de forse kostendaling van zon- en windenergie. En door de lage gasprijs in de VS is het onwaarschijnlijk dat energiebedrijven over zullen stappen op duurdere kolencentrales.

    Top 10 acties om doelen klimaatakkoord van Parijs te halen

    Climate Action Tracker heeft een rapport uitgebracht met daarin de top 10 belangrijkste acties voor komend decennium om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius. De top 10 ziet er als volgt uit:

  • Elektriciteit: hou het groeitempo van hernieuwbare energiebronnen en andere CO2 arme en CO2 neutrale bronnen vast tot 2025 tot deze 100% bereiken in 2050
  • Kolen: geen nieuwe kolencentrales meer en reduceer de CO2 emissie van bestaande kolencentrales met minstens 30% in 2025
  • Vorige Volgende