ANALYSE - Het lukte mij afgelopen zondag niet erg om het gesprek tussen Rick Nieman en Wilders erg boeiend te vinden. De motieven van Wilders zijn te volgen en te begrijpen, maar hij heeft geen oplossingen. Zijn politieke oordeel over de vervreemding tussen de Haagse kaasstolp en de huiskamer klopt ook: maar dat is een verschijnsel zo oud als de democratie en geen sinistere samenzwering van elites.
Het roept toch weer de vraag op wat er aan de hand is in de wereld. Ook na de vorige crisis van 1929 was er een rechtse politieke reactie, vol rancune en nationalisme en vreemdelingenhaat. De geschiedenis herhaalt zich niet, maar vergelijken kan leerzaam zijn. Lodewijk Asscher beval het boek van Philip Roth aan over de samenzwering tegen Amerika. Daarin wint Lindbergh de verkiezingen en niet Roosevelt. Ik trok het uit de kast en kwam er nu wel door heen; tamelijk helderziende en ook griezelige fantasie.
Moeten we bang zijn voor een klimaat, waarin de verkiezingen allemaal in dezelfde richting wijzen? Zijn er tegenkrachten en wat mogen we daarvan verwachten? Een kleine ronde.
De V.S en Trump
Er is op zijn minst hoop. Het systeem in de V.S. is nogal gehecht aan de Constitution, de scheiding der machten, een mogelijke afzettingsprocedure. In The New York Review of Books beklaagt David Cole zich over de slordige wijze waarop Trump zijn belangen heeft gescheiden van zijn ambtsuitoefening. Hij ziet daar in een duidelijke schending van de regels, die voldoende is. “Treason, bribery, or other high crimes and misdemeanors”, zo staat geschreven. Wat dat precies is, valt niet gemakkelijk te zeggen, zo weten we van de procedures tegen Nixon en Clinton nog wel.