Prof. Dr. Douglas Rushkoff was te gast in Tegenlicht. Volgens mij voor de derde keer alweer. Hij ratelt door als een Woody Allen die z'n cocaïne voor de verandering niet heeft weg geniest. Vrij vermoeiend om naar te luisteren, zeker als hij bijna een uur los gaat over ‘de herovering van het nu’. De theorieën van Rushkoff zijn dermate suggestief dat de waarde ervan wat discutabel is, maar vermakelijk en prikkelend zijn ze wel. Zijn centrale punt: doordat we via alle nieuwe technologieën constant op meerdere plekke tegelijk zijn, glipt de tijd door onze vingers en vervreemden we onszelf van het hier en nu en van elkaar.
OPINIE - Volgens Douglas Rushkoff helpt de technologische ontwikkeling, en dan met name sociale media, onze toekomst naar de filistijnen. Het zorgt voor een dermate snelle nieuwscyclus, dat o.a. politici te veel worden geregeerd door de waan van de dag.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
ACHTERGROND - VPRO’s Tegenlicht start een nieuwe online serie, Tegenlicht Talks. Daarin worden interviews die de makers van het televisieprogramma eerder hielden gebruikt om nieuwe aflevering van vijftien minuten te maken. Sargasso laat de aflevering met Douglas Rushkoff exclusief zien.
‘Het doel van de Talks is de denkers die Tegenlicht geïnterviewd heeft en gaat interviewen volop de ruimte te geven hun visie te kunnen vertellen,’ vertelt Jasper Koning, internetredacteur bij Tegenlicht, ‘de Talks bestaan uit bestaand en nooit eerder uitgezonden materiaal en bieden op die manier extra info bij de uitzending.’
Ook uit eerdere uitzendingen zijn interviews tot Talks verwerkt. Onder andere het interview met Douglas Rushkoff, dat Alexander Oey eind 2012 hield voor de uitzending ‘Gaten in de markt’. De Talk met Rushkoff is komende week exclusief te zien op Sargasso.
Schrijver en filmmaker Douglas Rushkoff studeerde aan de Princeton University en the California Institute of the Arts en promoveerde aan de Universiteit Utrecht met zijn proefschrift ‘Monopoly Moneys: The Media Environment of Corporatism and the Player’s Way Out.’ In 2010 publiceerde hij het boek Life Inc., waarin hij de term corporatisme beschrijft: hoe we het marktdenken onbewust toepassen in elk aspect van ons leven. Deze visie is gebaseerd op een economisch model dat stamt uit de dertiende eeuw. De koningen en beschermheren van toen zijn vervangen door multinationals. Rushkoff vindt het tijd dat we ons dit realiseren en er wat aan veranderen.
COLUMN - Waarin Max Molovich naar een speciale Tegenlicht-uitzending over de (nabije en verre) toekomst van de mensheid keek en heen en weer werd geslingerd tussen hoop en angst.
Tegenlicht stond in het teken van de toekomst. Volgens filosoof Nick Bostrom, directeur van het Instituut voor de Toekomst van de Mensheid, wordt de toekomst zelden serieus genomen. De toekomst is vaak niet meer dan een beeldscherm waarop we onze eigen hoop en angsten kunnen projecteren. Dat moet anders.
En wie hadden we daar? Tegenlicht-stamgast Jim Rogers. Een Amerikaanse durfinvesteerder die elk jaar zijn licht laat schijnen op de ontwikkelingen in de wereldeconomie. Volgens de voice-over had Rogers ruim van tevoren de huizencrisis, de kredietcrisis én de eurocrisis zien aankomen, maar als ik Jim Rogers’ hoofd zie, moet ik altijd denken aan hoe hij ergens aan het begin van deze enerverende eeuw in een Tegenlicht-uitzending enthousiast vertelde over het opwindende investeringsklimaat dat er in IJsland heerste. Enige tijd later viel Icesave om.
Toen kwam Douglas Rushkoff aan het woord, schrijver van Life Inc. Hij meent dat de burger op het punt staat te ontdekken dat ie geen multinationals en geen banken nodig heeft om z’n waar te verkopen. Als we dat beseffen, zal de mens waarlijk opbloeien. Peter Diamandis legde vervolgens uit hoe nieuwe technologieën ons zullen bevrijden van de dagelijkse sleur. De zon levert ons meer dan genoeg energie, we zullen water uit stront kunnen winnen en de mobiele telefoon zorgt ervoor dat iedereen, waar ook ter wereld, alle informatie tot zich kan nemen die hij of zij nodig heeft om zichzelf te onderwijzen. Dat je ook een hoop desinformatie uit je mobieltje kan halen, vergat hij gemakshalve.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Op Sargasso bieden we regelmatig plaats aan gastbijdragen. Onderstaande bijdrage is op verzoek geschreven na uitwisselen van informatie over een college van Douglas Rushkoff (zie ook na de meer, vooraf kijken wordt aanbevolen). Steven Kruyswijk geeft op eigentijdse wijze zijn inzichten hierbij.
Ik (@kruithoph) ben als ‘social engineering philosopher’ al een paar jaar geïnteresseerd in het werk van Douglas Rushkoff, een ‘media theorist’ uit New York. Hij wordt vergeleken met mensen als Marshall McLuhan, Robert Anton Wilson en Timothy Leary. Howard Rheingold schiet me ook te binnen; als ik het goed begrijp waren beiden prominent lid van de WELL, een legende in internet collaboratie-land… En last but not least, Rushkoff is een grote fan van onze eigen Johan Huizinga; net als Johan houdt Douglas ervan om cultuur te zien als een groot spel.
Het begon voor mij met zijn essay “Open Source Democracy” dat hij in 2003 schreef voor de Engelse Demos denktank, waarin voor mij duidelijk werd: de overeenkomsten en afspraken waarlangs onze samenlevingen vormgegeven zijn, zijn niet per sé set in stone; ze zijn contrived. De status quo is niet ‘nou eenmaal zo’, het is een samenloop van omstandigheden, waaronder bewust ontwerp op basis van een bepaald mensmodel. Politiek en wetgeving is een soort game software, en daarom herprogrammeerbaar; tegenwoordig ook middels moderne methodes op het web.
Er gloort een mooie nieuwe vorm van business, van politiek, van samenleven, en we lijken het nog nauwelijks door te hebben…
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.